Μάχη του Πέτα

Μάχη του Πέτα

Η μάχη του Πέτα πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουλίου του 1822 ανάμεσα στους Έλληνες του Μπότσαρη και του Μαυροκορδάτου εναντίον των Τούρκων του στρατηγού Ρεσίτ πασάς Κιουταχής, στο Πέτα στην Άρτα.

Το ιστορικό

Οι Σουλιώτες μετά τις νίκες τους εναντίον του Χουρσίτ Πασά και την πτώση του Αλή Πασά Ιωαννίνων, ζήτησαν τη βοήθεια του Μαυροκορδάτου και του Μπότσαρη. Στο μεταξύ, ο νέος πασάς της Ηπείρου, ο Ρεσίτ πασάς Κιουταχής, θέλησε να βάλει ένα τέλος στην Ελληνική Επανάσταση στην Ήπειρο.

Ο Μαυροκορδάτος

Ο Μαυροκορδάτος πού ήταν πρόεδρος του Εκτελεστικού «ήρχισε τον ανταγωνισμό προς τον Δ. Υψηλάντη,τον οποίον ήθελε να υπερτερήση και ως στρατιωτικόν». Στις 22 του Ιούνη ο «στρατάρχης» Μαυροκορδάτος και 3 χιλιάδες άνδρες έφθασαν στο Κομπότι. Ανάμεσα τους και το τάγμα του ταχτικού στρατού με 560 άνδρες, οι 93 από αυτούς - Φιλέλληνες. Στις 23 του Ιούνη βγήκαν οι Τούρκοι από την Άρτα, αλλά οι Έλληνες και οι ξένοι πολέμησαν πεισματικά και τους πισωγύρισαν στο Κομπότι. Ξεχώρισε για την παλικαριά του ο Γερμανός στρατηγός Νόρμαν.

Το λάθος

Ο στρατάρχης Μαυροκορδάτος έστειλε 1200 άνδρες με τον Μπότσαρη να πάνε να βοηθήσουν τους Σουλιώτες. Οι υπόλοιποι 1500 προχώρησαν προς την Άρτα, πιάνοντας το χωριό Πέτα μα ο Μαυροκορδάτος δεν ήταν μαζί τους. Ο Ομέρ Βρυώνης συνάντησε το ολιγάριθμο στράτευμα του Μπότσαρη στην Πλάκα, στις 29 Ιουνίου. Οι Οθωμανοί νίκησαν, το στράτευμα του Μπότσαρη μισοκαταστράφηκε, ο Μπότσαρης γύρισε πίσω στο Πέτα έχοντας χάσει 100 παλικάρια.

Ένα άλλο λάθος, που έκρινε την τύχη της μάχης, ήταν η εγωιστική στάση των Ευρωπαίων απέναντι στον τρόπο πολέμου με τους Τούρκους. Οι Έλληνες οπλαρχηγοί συμβούλεψαν τους Φιλέλληνες να κάνουν ταμπούρια (δηλαδή οχυρώματα) και αυτοί απάντησαν πως «έχουν τα στήθη τους για ταμπούρια και πως ξέρουν και αυτοί να πολεμούν». Έτσι πολλοί οπλαρχηγοί αποχώρησαν από το Πέτα, όπως ο Γ. Καραϊσκάκης, ο Γ. Κολοκοτρώνης, κ.α.

Η μάχη του Πέτα

Την Τρίτη 4 Ιουλίου 1822 ο Ρεσίτ πασάς ή Κιουταχής - καταγόταν από την Κιουτάχεια της Μικράς Ασίας- με περίπου 8.000 Οθωμανούς στρατιώτες βγήκε από την Άρτα. Το Πέτα απέχει από την Άρτα 5 χλμ. και βρίσκεται σε μια κορυφογραμμή από Β προς Ν με απότομες πλαγιές προς την πόλη. Στα αριστερά τοποθετήθηκαν οι Φιλέλληνες, πιο δεξιά το πυροβολικό τους, στη συνέχεια το σώμα των Επτανησίων με τον Σπ. Πανά, και στο δεξιό άκρο πάνω σε ένα λόφο ο Γώγος Μπακόλας με τους πολεμιστές του. Σε άλλη κορυφογραμμή πιο πίσω τοποθετήθηκαν οι Μ.Μπότσαρης, Βλαχόπουλος κ.α.

Η μάχη άρχισε από τα χαράματα και κράτησε έως το απόγευμα. Η νίκη έγερνε υπέρ των Ελλήνων – Φιλελλήνων, όμως στο ύψωμα που κατείχε ο Μπακόλας, φάνηκαν ξαφνικά περίπου 80 Τούρκοι σημαιοφόροι. Οι Έλληνες θεώρησαν αυτό το περιστατικό ως προδοσία του Μπακόλα και αποχώρησαν, και καθώς άργησε η διαταγή της οπισθοχώρησης οι Φιλέλληνες που έμειναν στην μάχη περικυκλώθηκαν από τους εχθρούς και πολέμησαν ηρωικά. Οι περίπου 15 Πολωνοί Φιλέλληνες με αρχηγό τους τον Μιρζεύσκι, κλείστηκαν πολεμώντας στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο κέντρο του Πέτα και εκεί βρήκαν τραγικό θάνατο. Από το Σώμα των Φιλελλήνων (Ιταλοί, Γερμανοί, Γάλλοι, Ελβετοί, Βέλγοι, Ολλανδοί, Δανοί, Σουηδοί, Πολωνοί) μόνο 20 σώθηκαν, ανάμεσα στους νεκρούς και ο διοικητής του τακτικού στρατεύματος συνταγματάρχης Πιέτρο Ταρέλλα. Ο βαριά πληγωμένος στρατηγός Νόρμαν είπε στον Μαυροκορδάτο: «πρίγκηπα, όλα τα χάσαμε, εκτός από την τιμή» . Το δικαστήριο που έγινε αμέσως μετά αθώωσε για την κατηγορία της προδοσίας τον Γ. Μπακόλα.

Μετά τη μάχη

Μετά τη μάχη ο Μπότσαρης, με τα απομεινάρια του εκστρατευτικού σώματος, υποχώρησε στο Μεσολόγγι μαζί με τον Μαυροκορδάτο εγκαταλείποντας τους Σουλιώτες στην τύχη τους.

Στις 2 του Σεπτέμβρη 750 Σουλιώτες και γυναικόπαιδα αποχαιρέταγαν για ύστατη φορά το Σούλι. Ο Μπακόλας, όταν μετά την καταστροφή πληροφορήθηκε τις κατηγορίες που κυκλοφορούσαν εναντίον του, συναντήθηκε με τον Μαυροκορδάτο, ο οποίος τον θεώρησε αθώο. Αδυνατώντας όμως ο Μπακόλας να μείνει σε έναν κόσμο που τον περιφρονούσε και τον μείωνε, απομονώθηκε για ένα διάστημα από τους άλλους και τελικά έλαβε τη δραματική απόφαση να συμβιβαστεί με τους Τούρκους και να τους υπηρετήσει ως το τέλος της ζωής του. Αυτή του η ενέργεια ενίσχυσε την εντύπωση που είχε δημιουργηθεί την ημέρα της μάχης.

Αποτίμηση της μάχης

Οι απώλειες της ελληνικής πλευράς στο Πέτα ήταν πολύ βαρύτερες σε σχέση με κάθε άλλη μάχη κατά τα τρία πρώτα χρόνια της επανάστασης. Οι Φιλέλληνες αξιωματικοί θέλησαν να αποδώσουν την ήττα τους στην φυγή των άτακτων ελληνικών ομάδων από το πεδίο της μάχης, κάτι που επέτρεψε στην Τουρκική πλευρά να περικυκλώσουν τις δύο τακτικές μονάδες που είχαν παραμείνει παρατεταγμένες στις θέσεις τους, δηλαδή το Τάγμα των Φιλελλήνων και το Σύνταγμα Ταρέλα. Το κύριο αίτιο της ήττας τους ήταν ο συνδυασμός στην επιχείρηση δύο τακτικά ασυμβίβαστων στρατευμάτων σε μια ενιαία διάταξη μάχης: τα δύο τακτικά ασυμβίβαστα στρατεύματα ήταν οι άτακτες ελληνικές μονάδες από την μια και το Τάγμα των Φιλελλήνων και το Σύνταγμα Ταρέλα από την άλλη.

De Siris