Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2012

Πρωτομάρτυρας Στέφανος


Πρωτομάρτυρας Στέφανος

Ο Άγιος Στέφανος, αποτελεί τον πρωτομάρτυρα του χριστιανισμού. Έζησε στα χρόνια του Ιησού Χριστού, ακολουθώντας τον πιθανώς ως μαθητής, ενώ τέλεσε και Διάκονος της εκκλησίας Του. Τελικώς παρέδωσε μαρτυρικώς τη ζωή του όταν λιθοβολήθηκε από Εβραϊκό όχλο. Οι πληροφορίες σχετικά με το βίο του Αγίου είναι ελάχιστες και περιέχονται στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, Πράξεις των Αποστόλων.

Ο βίος του

Το πότε και που γεννήθηκε ο πρωτομάρτυρας Στέφανος, δε γίνεται γνωστό μέσα από τις Πράξεις των Αποστόλων. Η πρώτη αναφορά που γίνεται προς το πρόσωπό του είναι κατά την εκλογή των διακόνων (Πράξεις 6, 1-7). Σύμφωνα με την Αγιογραφική περιγραφή, εξ αιτίας της αύξησης των μαθητών, οι Ελληνόφωνοι πιστοί άρχισαν να διαμαρτύρονται πως οι χήρες τους δε δέχονταν την αρμόζουσα προσοχή κατά τη διανομή των τροφίμων. Έτσι οι Απόστολοι σύναξαν όλους τους μαθητές, με σκοπό να εκλέξουν ανάμεσά τους επτά βοηθούς, ώστε να πραγματοποιούν το έργο της διανομής. Ένας από τους εκλεγέντες ήταν και ο Στέφανος. Ο Στέφανος όμως εκτός της αποστολής που του είχε ανατεθεί έβρισκε χρόνο να κηρύσσει και το θείο Λόγο, ενώ πραγματοποιούσε και θαύματα.

Οι Ιουδαίοι σύντομα συκοφάντησαν τον Στέφανο ότι βλασφήμησε το Μωυσή και το Θεό με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο Συνέδριο προς Απολογία (Πράξεις 6, 11). Ο Στέφανος τότε έλεγξε με σκληρούς λόγους τους Φαρισαίους, κατηγορώντας τους για την υποκρισία τους, συνάμα δε έπραξε και μία θαρραλέα ομολογία πίστεως. Οι σύνεδροι τελικά τον εξέβαλαν τη συναγωγής και έτσι θανατώθηκε δια λιθοβολισμού από φανατισμένο όχλο (Πράξεις 8:1). Ο Στέφανος λίγο πριν το τέλος ζήτησε από το Θεό να συγχωρήσει τους διώκτες του.

Τον νεκρό πλέον Στέφανο τον έθαψαν και τον θρήνησαν (Πράξεις 8, 2), ενώ μετά το θάνατό του ακολούθησε διωγμός. Κατά την παράδοση το λειψανό του μεταφέρθηκε από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο στην Κωνσταντινούπολη. Η μνήμη του εορτάζεται στις 27 Δεκεμβρίου, η εύρεσις των λειψάνων του στις 15 Σεπτεμβρίου, ενώ η ανακομιδή των λειψάνων του στις 2 Αυγούστου.

Η εμφάνισή του στην πρωτοχριστιανική γραμματεία

Ο Άγιος Στέφανος δεν αναφέρεται σε κάποιο άλλο βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Το ίδιο συμβαίνει και στους Αποστολικούς Πατέρες και τους Απολογητές. Την πρώτη μαρτυρία του τη βρίσκουμε στην αίρεση των Νικολαϊτών, οι οποίοι τον θεωρούσαν ως προστάτη Άγιό τους. Ο Ειρηναίος της Λυών αναφέρει ότι ήταν ο πρωτοδιάκονος και κλήθηκε από τους Αποστόλους να διδάσκει το θείο νόμο, φτάνοντας τελικά στην τελείωση μέσω του μαρτυρίου. Ο Τερτυλλιανός επίσης αναφέρει τον Στέφανο, τοποθετώντας δίπλα στον προφήτη Ησαΐα. Αργότερα ο Εφραίμ ο Σύρος σε ένα εξηγητικό του έργο πάνω στις Πράξεις, μας αναφέρει για πρώτη φορά εξωγραφική πληροφορία καθώς μας αναφέρει πως ήταν στενός φίλος του Γαμαλιήλ. Από τον 4ο αιώνα και μετά έχουμε αρκετές αναφορές, όπως από το Δίδυμο Τυφλό, τον Γρηγόριο Νύσσης, τον Αστέριο Αμασείας. Κατά τον 5ο έχουμε επίσης τον Ησύχιο Ιερουσαλήμ, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο κ.α. Επιπρόσθετες όμως εξωγραφικές μαρτυρίες δε βρίσκονται σε όλους αυτούς πατέρες. Προφανώς η καταστροφή της Ιερουσαλήμ (132-135) για δεύτερη φορά, δεν επέτρεψε να διασωθούν προφορικές παραδόσεις. Ο Αυγουστίνος πάντως σε μερικές ομιλίες του αναφέρει πολλά θαύματα από τον Άγιο Στέφανο, μέσω των λειψάνων του.

Αγιογράφηση

Κατά τη μέση βυζαντινή περίοδο ο Στέφανος αγιογραφείται ως νεαρός διάκονος, φορώντας ωμοφόριο και ιερατικό χιτώνα. Σε παλαιότερες αναπαραστάσεις όμως φορά απλά ένα ιερατικό χιτώνα για διάκονο της ύστερης αρχαιότητας. Σε μία από τις αρχαιότερες αναπαραστάσεις στο Σαν Λορέντζο της Ρώμης με το βιβλίο του Ευαγγελίου, αργότερα εμφανίζεται σε αναπαραστάσεις με βράχο στο κεφάλι του, σαν σύμβολο της κατάληξής του. Στη Δύση πολλές φορές απεικονίζεται μαζί με ένα ακόμα διάκονο και μάρτυρα, τον Άγιο Λαυρέντιο της Ρώμης (+258).

De Siris

Νίκος Γεωργέας


Νίκος Γεωργέας

Ο Νίκος Γεωργέας γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 1976 στην Καλαμάτα και είναι επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Αγωνίζεται τόσο στη θέση του αριστερού, όσο και στου δεξιού μπακ στην ομάδα της ΑΕΚ.

Ξεκίνησε την καριέρα του από την Μάνη Πλάτσας και το 1995 εντάχθηκε στην ομάδα της Καλαμάτας. Το 1996 δόθηκε δανεικός για ένα χρόνο στον ΠΑΣ Γιάννινα. Στις αρχές του 2001, έπειτα από τις πολύ καλές εμφανίσεις του με την ομάδα της Καλαμάτας πήρε μετεγγραφή στην ΑΕΚ, στην οποία αγωνίστηκε μέχρι το 2012 που πήρε μεταγγραφή για την Βέροια.

Σύλλογοι

Καλαμάτα        (1995-96 α)
ΠΑΣ Γιάννενα  (1995-96 β΄)
Καλαμάτα         (1996 -2000)
ΑΕΚ                  (2000-2012)
Βέροια              (2012- )

De Siris

Τρίτη 25 Δεκεμβρίου 2012

Λέων Ε’


Λέων Ε’

Ο Λέων Ε΄ ο Αρμένιος ήταν Αυτοκράτορας του Βυζαντίου από το 813 έως και το θάνατο του στις 25 Δεκεμβρίου 820.

Πρώιμα χρόνια

Ο Λέων γεννήθηκε στην Αρμενία και ήταν γιος του αρμενικής (κατά το Συνεχιστή του Θεοφάνους, και "ασσυριακής") καταγωγής πατρικίου Βάρδα. Υπηρέτησε στην προσωπική φρουρά του πατρικίου και στρατηγού του Θέματος των Ανατολικών Βαρδάνη, του αποκαλούμενου Τούρκου, μαζί με τον μέλλοντα αυτοκράτορα Μιχαήλ και τον μέλλοντα στασιαστή Θωμά τον Σλάβο. Όταν ο Βαρδάνης στασίασε το 803 κατά του αυτοκράτορα Νικηφόρου Α', ο Λέων και ο Μιχαήλ τον εγκατέλειψαν. Ο αυτοκράτορας αντάμειψε τον Λέοντα με ένα αρχοντικό στην Κωνσταντινούπολη και το αξίωμα του κόμη των φοιδεράτων. Ο Λέων διακρίθηκε στους κατά των Αράβων αγώνες αλλά μια ήττα που προκλήθηκε από αμέλειά του όταν ήταν υποστράτηγος του Θέματος των Ανατολικών και η απώλεια του στρατιωτικού ταμείου του στοίχισαν καθαίρεση, ξυλοδαρμό, κούρεμα και εξορία.

Το 811, μετά την καταστροφική ήττα του βυζαντινού στρατού από τους Βουλγάρους του Κρούμου στη Μάχη της Πλίσκας και το θάνατο του Νικηφόρου Α', ο νέος αυτοκράτορας Μιχαήλ Α' Ραγκαβές ανακάλεσε τον Λέοντα από την εξορία και τον αναγόρευσε στρατηγό του Θέματος των Ανατολικών. Ο Λέων ήταν ήδη φίλος του Μιχαήλ πριν ο δεύτερος γίνει αυτοκράτορας αλλά έχει διατυπωθεί και η υποψία ότι η γυναίκα του Λέοντα ήταν ερωμένη του αυτοκράτορα.

Ως στρατηγός των Ανατολικών, Ο Λέων καταδίωξε, σύμφωνα με την τότε πολιτική του Μιχαήλ Α', τους αιρετικούς Παυλικιανούς και Αθιγγάνους.

Άνοδος στην εξουσία

Το 813, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Α' ανέλαβε, καθυστερημένα, δράση εναντίον των Βουλγάρων του Κρούμου οι οποίοι συνέχιζαν να λεηλατούν τη Θράκη και κατέλαβαν τη Μεσημβρία. Στο μεγάλο εκστρατευτικό σώμα που συγκέντρωσε, συμμετείχαν και δυνάμεις του μικρασιατικού θεματικού στρατού υπό τον Λέοντα Αρμένιο. Όμως ο Μιχαήλ, ακόμη μια φορά, επέδειξε αδράνεια καθυστερώντας αδικαιολόγητα να επιτεθεί εναντίον των Βουλγάρων. Τελικά, αυτοί εισέβαλλαν πάλι στη Θράκη και πλησίασαν το στρατό του ο οποίος είχε στρατοπεδεύσει κοντά στην Αδριανούπολη. Η συνεχής αναβλητικότητα του αυτοκράτορα επέτεινε την πτώση του ηθικού του βυζαντινού στρατού. Όταν τελικά, στη Βερσινικία, άρχισε η σύγκρουση, ολόκληρα σώματα του βυζαντινού στρατού τράπηκαν σε φυγή κατά την πρώτη συμπλοκή και η ήττα ήταν ξανά ολοκληρωτική για την αυτοκρατορία. Κάποιες βυζαντινές πηγές κάνουν λόγο για εσκεμμένη φυγή του Λέοντα, με σκοπό να ηττηθεί ο αυτοκράτορας και να καταλάβει αυτός το θρόνο, άλλοι όμως τον αθωώνουν από αυτή τη βαριά κατηγορία. Το γεγονός ότι υπάρχουν χρονογράφοι (εικονόφιλοι βέβαια) που αμφιβάλλουν για την εκδοχή της προδοσίας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έπρόκειτο για προσπάθεια σπίλωσης του Λέοντα λόγω της εικονομαχικής πολιτικής του. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και σήμερα οι ιστορικοί δεν μπορούν να συμφωνήσουν στο αν πράγματι ο Λέοντας, ενεργώντας κατ' αυτό τον τρόπο, από πρόθεση πρόδωσε τον αυτοκράτορά του.  Έτσι, άλλοι στηρίζουν την εκδοχή της εγκληματικής αμέλειας ή προδοσίας  και άλλοι δίνουν βάρος στο χαμηλό ηθικό και την ελλειπή εκπαίδευση των βιαστικά στρατολογημένων νεοσύλλεκτων από τα μικρασιατικά θέματα, απορρίπτοντας την εκδοχή της προδοσίας ως προπαγάνδα των εικονόφιλων.

Μετά την ολοκληρωτική ήττα του αυτοκρατορικού στρατού, ο Κρούμος ήταν πια ελεύθερος να λεηλατεί ολόκληρη τη Θράκη, φτάνοντας μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Τα εναπομείναντα στην Αδριανούπολη σώματα του στρατού στασίασαν και προκάλεσαν την παραίτηση του Μιχαήλ Α', ως υπευθύνου της καταστροφής. Μετά από επανειλημμένες παρακλήσεις στρατού και φίλων, και τη σύμφωνη γνώμη του παραιτηθέντα αυτοκράτορα Μιχαήλ, και παρά τους αρχικούς (και, κατά μία άποψη, σκηνοθετημένους) δισταγμούς, ο Λέων δέχτηκε το αξίωμα. Στη συνέχεια, έστειλε επιστολή στον Πατριάρχη Νικηφόρο, καθησυχάζοντας τις ανησυχίες του τελευταίου για πιθανή αναβίωση της εικονομαχίας. Έτσι, στις 11 Ιουλίου 813, στέφθηκε αυτοκράτορας ως Λέων Ε' από τον πατριάρχη Νικηφόρο, με τη συγκατάθεση του ανώτερου κλήρου και των εικονοφίλων. Ο Μιχαήλ και τα αρσενικά παιδιά, τα οποία λέγεται ότι ευνουχίστηκαν για να μη μπορούν, μελλοντικά, να προβάλλουν ως ανταπαιτητές του θρόνου, κλείστηκαν σε μοναστήρι.

Αντιμετώπιση των Βουλγάρων και άλλες στρατιωτικές επιτυχίες

Οι Βούλγαροι του Κρούμου συνεχίζοντας τις επιδρομές τους στα ανυπεράσπιστα πλέον εδάφη της αυτοκρατορίας, έφθασαν με πολύ στρατό έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης στις 17 Ιουλίου του 813. Εκεί, μπροστά στους βυζαντινούς οι οποίοι παρακολουθούσαν μέσα από τα τείχη, ανήμποροι να αντιδράσουν, θυσίασε ανθρώπους και ζώα. Είναι φανερό ότι, μετά τις δύο διαδοχικές συντριπτικές ήττες των αυτοκρατορικών δυνάμεων στην Πλίσκα και τη Βερσινικία, ο Λέων δεν είχε τη δυνατότητα συγκρότησης νέου αξιόμαχου στρατεύματος. Αλλά και ο Κρούμος σύντομα κατάλαβε πως δεν μπορούσε να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη και πρότεινε διαπραγματεύσεις ζητώντας να αποχωρήσει έναντι αδρής εισφοράς. Ο Λέων προσποιήθηκε πως δέχεται να συναντηθεί με τον Κρούμο, με σκοπό τις διαπραγματεύσεις, σχεδίαζε όμως να τον παγιδέψει και να τον σκοτώσει. Η συνάντηση έγινε έξω από την πύλη των Βλαχερνών, όπου όμως από την προηγούμενη νύχτα είχαν κρυφτεί τρεις βυζαντινοί ένοπλοι με διαταγή να σκοτώσουν τον Κρούμο μόλις δοθεί το σύνθημα. Τελικά, η παγίδα απέτυχε και ο Κρούμος, έξαλλος με την παρασπονδία των βυζαντινών, κατέστρεψε με μανία τα προάστια της Κωνσταντινούπολης, τη Σηλυβρία, την Ηράκλεια, τη Ραιδεστό και άλλα μικρότερα φρούρια της ανατολικής Θράκης. Στη συνέχεια κατέλαβε την Αδριανούπολη και μετέφερε τους 12.000 κατοίκους της (κατ' άλλη εκδοχή, 40.000) πέραν του Δούναβη.

Το 814, ο Κρούμος επέστρεψε στη θράκη καταλαμβάνοντας την Αρκαδιόπολη και άλλες θρακικές πόλεις και οργάνωσε την πρώην βυζαντινή επαρχία ως τμήμα πλέον του κράτους του. Στη συνέχεια άρχισε σοβαρές προετοιμασίες με σκοπό να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη. Οι προετοιμασίες περιλάμβαναν την κατασκευή μεγάλου αριθμού πολιορκητικών μηχανών τις οποίες θα έσερναν χιλιάδες βόδια. Η σειρά των γεγονότων που ακολούθησαν δεν είναι βέβαια. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Κρούμος πέθανε ξαφνικά και πως ο Λέων, επί κεφαλής του ανασυγκροτημένου στρατού του, πέτυχε, μετά από στρατήγημα, μεγάλη νίκη εναντίον των Βουλγάρων στη Μεσημβρία, την άνοιξη του 814. Άλλοι υποθέτουν πως ο Βούλγαρος αρχηγός πέθανε από τα τραύματά του, αρκετό διάστημα μετά τη μάχη αυτή, και ενώ ετοιμαζόταν για να πολιορκήσει τη βυζαντινή πρωτεύουσα. ενώ κάποιες πηγές αναφέρουν ότι ο Κρούμος απαγχονίστηκε από τους υπηκόους του.

Το βέβαιο είναι πως, με το θάνατο του Κρούμου και τη βουλγαρική ήττα στη Μεσημβρία, τα δύο αντίπαλα μέρη συμφώνησαν επιτέλους στους όρους της ειρήνης η οποία θα ήταν τριακονταετής και επανέφερε τα σύνορα των δύο κρατών στην κατάσταση που βρισκόταν το 780. Επί 75 έτη οι Βούλγαροι δεν ενόχλησαν την αυτοκρατορία.

Το 817, ο Λέων, βλέποντας το αραβικό Χαλιφάτο των Αββασιδών να σπαράσσεται από εσωτερικές έριδες, έστειλε στόλο σε επιδρομή εναντίον των αιγυπτιακών παραλίων και ανακατέλαβε ένα συνοριακό φρούριο στη Μικρά Ασία. Επίσης δημιούργησε στον Πόντο το Θέμα της Παφλαγονίας στα δυτικά και το δουκάτο της Χαλδίας στα ανατολικά, με σκοπό την καλύτερη άμυνα των ποντιακών παραλίων από τις επιδρομές των πρωτοεμφανιζόμενων τότε Βίκινγκ-Ρως. Ήταν φανερό πια πως η βασιλεία του Λέοντα ήταν επιτυχής και ότι άρχισε να παίρνει με το μέρος του ακόμη και εικονόφιλους.

Αναβίωση της εικονομαχικής μεταρρύθμισης

Εξασφαλίζοντας την αυτοκρατορία από τον εξωτερικό κίνδυνο, ο Λέων Ε' άρχισε να εφαρμόζει το μεταρρυθμιστικό και εικονομαχικό πρόγραμμα των Ισαύρων, γνωρίζοντας ότι πολλοί πίστευαν ότι η εικονομαχία ήταν συνδεδεμένη με την επιτυχία του στρατού και την βελτίωση του κράτους. Αποφάσισε λοιπόν να επαναφέρει το ζήτημα της εικονομαχίας προκαλώντας την αντίδραση του Πατριάρχη Νικηφόρου, ο οποίος επέμενε ότι η εικονομαχία είχε καταδικαστεί με την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Η διαμάχη, οξυνόμενη από την δράση του εικονόφιλου μοναχού Θεόδωρου Στουδίτη προκάλεσε ατμόσφαιρα μίσους και αδιαλλαξίας που οδήγησε στην απομάκρυνση του Νικηφόρου και την τοποθέτηση το 815, του Θεόδοτου στον πατριαρχικό Θρόνο. Ο νέος Πατριάρχης κάλεσε αμέσως Εκκλησιαστική Σύνοδο στην Αγία Σοφία η οποία επανέφερε πάλι της εικονομαχικές αποφάσεις της Συνόδου του 754 και καταδίκασε την εικονολατρεία. Οι εικόνες έπρεπε και πάλι να απομακρυνθούν από τις Εκκλησίες. Η αναζωπύρωση της εικονομαχίας οδήγησε σε διωγμούς και φυλακίσεις των εικονόφιλων. Ο Θεόδωρος Στουδίτης εξορίστηκε και οι επίσκοποι που διαφωνούσαν αφορίστηκαν.

Δολοφονία του Λέοντα Ε'

Ο παλιός συναγωνιστής του Λέοντα κατά την στάση του Βερδάνη Μιχαήλ οργάνωσε συνωμοσία κατά του αυτοκράτορα, αποκαλύφθηκε όμως, καταδικάστηκε σε θάνατο και φυλακίστηκε στο παλάτι. Αλλά τα χαράματα των Χριστουγέννων του 820 οι υπόλοιποι συνωμότες, μεταμφιεσμένοι σε μοναχούς, μπήκαν κρυφά στην εκκλησία του παλατιού όπου έψελνε ο αυτοκράτορας και του επιτέθηκαν με μαχαίρια και σπαθιά. Ο Λέων αμύνθηκε με ένα μεγάλο βαρύ σταυρό. Οι δολοφόνοι όμως ήταν πολλοί και τελικά τον σκότωσαν. Στην συνέχεια απελευθέρωσαν τον Μιχαήλ και τον ανακήρυξαν αυτοκράτορα σαν Μιχαήλ Β' και εξόρισαν την οικογένεια του Λέοντα στο νησί Πρώτη.

Στην Πρώτη παίχτηκε η τελευταία σκηνή του δράματος. Όπως έγινε και με τα παιδιά του προκατόχου του Μιχαήλ Α', οι τέσσερις γιοί του Λέοντα, μεταξύ αυτών και ο πρώην συναυτοκράτορας Συμβάτιος, ευνουχίστηκαν για να μη μπορέσουν να διεκδικήσουν, μελλοντικά, το θρόνο (το νεότερο από αυτά πέθανε από το τραύμα). Όλη η οικογένεια, συμπεριλαμβανόμενης της δεύτερης γυναίκας του Λέοντα, Θεοδοσίας, κλείστηκε σε μοναστήρια των νησιών Πρώτη και Χάλκη.

Κρίνοντας τον Λέοντα, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από σημαντικές επιτυχίες, σε μια πολύ δύσκολη εποχή για την αυτοκρατορία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις ικανότητές του στη διαχείριση των υποθέσεων του κράτους παραδέχτηκαν ακόμη και άσπονδοι εχθροί του όπως ο πατριάρχης Νικηφόρος:

"ει και αλάστορα, αλλ' ουν επιμελητήν των κοινών η πόλις άνδρα απώλεσεν"
(Ήταν καταστροφέας [της Εκκλησίας], αλλά όμως το κράτος έχασε ένα άξιο κυβερνήτη)

De Siris

Humphrey Bogart


Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ 

Ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1899 και πέθανε στις 14 Ιανουαρίου 1957, ήταν αμερικανός ηθοποιός βραβευμένος με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου. Αποτελεί θρύλο του σινεμά λόγω τη συμμετοχής του σε μια σειρά αστυνομικών ταινιών μυστηρίου κατά την χρυσή εποχή του Χόλυγουντ. Είναι γνωστός για τις ταινίες Το Απολιθωμένο Δάσος του 1936, Το γεράκι της Μάλτας του 1941, Καζαμπλάνκα του 1942, Η σειρήνα της Μαρτινίκα του 1944, Πάθος και Αίμα του 1946, Ο θησαυρός της Σιέρα Μάντρε του 1948 και την ταινία που του χάρισε το όσκαρ το 1951 Η βασίλισσα της Αφρικής.

Ο Μπόγκαρτ, γιος εύπορης οικογένειας, ξεκίνησε με την προϋπόθεση ν' ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του και γράφτηκε στην Ιατρική στο Γέιλ απ' όπου αποβλήθηκε. Αργότερα το 1918 κατατάχθηκε στο ναυτικό όπου σ' ένα καυγά απέκτησε το σημάδι στα χείλη που θα τον έκανε αργότερα διάσημο. Στις αρχές της δεκαετίας του '20, μετά τη θητεία του στο ναυτικό, ο Μπόγκαρτ έκανε διάφορες δουλειές. Κάποια στιγμή με τη βοήθεια των γνωριμιών του κατάφερε να δουλέψει σαν ηθοποιός σε μικρούς ρόλους στο θέατρο. Στα τέλη της δεκαετίας του '20 έλαβε μέρος σε κάποιες ταινίες της Fox και το 1930 υπέγραψε συμβόλαιο. Οι ταινίες στις οποίες συμμετείχε όμως δεν ήταν πετυχημένες κι η Fox διέκοψε το συμβόλαιό του, μέχρι που το 1936 ο φίλος του Λέσλι Χάουαρντ έπεισε το Τζακ Γουόρνερ να προσλάβει το Μπόγκαρτ για τη μεταφορά του θεατρικού Το Απολιθωμένο Δάσος. Ο ρόλος του γκάνγκστερ Duke Mantee που είχε ξαναερμηνεύσει στο θέατρο, κέρδισε τους κριτικούς και την ίδια χρονιά υπέγραψε συμβόλαιο με τη Warner. Από το 1936 μέχρι το 1940 ο Μπόγκαρτ έπαιζε δεύτερους ρόλους μέχρι που ήρθαν οι ταινίες Το γεράκι της Μάλτας και Καζαμπλάνκα κι ο Μπόγκαρτ έγινε πρώτο όνομα στο Χόλυγουντ. Παντρεύτηκε τέσσερις φορές, την τελευταία με την συμπρωταγωνίστριά του στο φιλμ Η σειρήνα της Μαρτινίκα, Λορίν Μπακόλ, που ήταν μικρότερη του κατά εικοσιπέντε χρόνια. Πέθανε το 1957 στο Λος Άντζελες από καρκίνο του οισοφάγου. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει πρώτο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.

Επιλεγμένη Φιλμογραφία

Το Απολιθωμένο Δάσος - The petrified forest (1936)
Η Μαύρη Λεγεών - The Black Legion (1937)
Το αδιέξοδο - Dead End (1937)
Εξέγερση - San Quentin (1937)
Κολασμένες Ψυχές - Angels With Dirty Faces (1938)
Η πόλη του αίματος - The Roaring Twenties (1939)
Το λυκόφως μιας ζωής ή Πικρή Νίκη - Dark Victory (1939)
Ο τρομοκράτης - Oklahoma Kid (1939)
Η φόνισσα - They Drive By Night (1940)
Ο δρόμος των ηρώων - Virginia City (1940)
Ο δραπέτης της Σιέρα - High Sierra (1941)
Το Γεράκι Της Μάλτας - The Maltese Falcon (1941)
Τα Γεράκια Του Ειρηνικού - Across the Pacific (1942)
Καζαμπλάνκα - Casablanca (1942)
Σαχάρα - Sahara (1943)
Νηοπομπή Μούρμανσκ - Action in the North Atlantic (1943)
Δραπέτες της κολάσεως - Passage To Marseille (1943)
Η σειρήνα της Μαρτινίκα ή Να έχεις και να μην έχεις - To Have And to Have Not (1944)
Πάθος και Αίμα ή Ο Μεγάλος Ύπνος - The Big Sleep (1946)
Σκοτεινή διάβαση - The Dark Passage (1947)
Ανθρώπινη Κόλασις - The Dead Reckoning (1947)
Ο θησαυρός της Σιέρα Μάντρε - The Treasure Of Sierra Madre (1948)
Στη βοή της καταιγίδος - Key Largo (1948
Διψασμένος για ηδονή - In A Lonely Place
Σιρόκο - Sirocco (1951)
Η Βασίλισσα της Αφρικής - The African Queen (1951) - Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου
Πιο Δυνατός απ`τον Διάβολο - Beat The Devil (1953)
Η Ανταρσία του Κέιν - The Caine Mutiny (1954)
Γλυκειά μου Σαμπρίνα - Sabrina (1954)
Ξυπόλητη Κοντέσσα - Τhe Barefoot Contessa (1954)
Σκληροί άντρες - The Desperate Hours (1955)
Δεν είμαστε άγγελοι - We Are Not Angels (1955)
Έπεσαν Σκληρά - The Harder They Fall (1956)

De Siris

Joan Miró


Χουάν Μιρό 

Ο Χουάν Μιρό γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1893 και πέθανε στις 25 Δεκεμβρίου 1983 ήταν Καταλανός ζωγράφος και γλύπτης και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους υπερρεαλιστές καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.

Γεννήθηκε το 1893 στην Βαρκελώνη και σε ηλικία 14 ετών φοίτησε στην Εμπορική Σχολή, αν και παράλληλα παρακολουθούσε κρυφά μαθήματα στην Σχολή Καλών Τεχνών και αργότερα στην Ακαδημία Galí μέχρι το 1915. Το 1920 μετακόμισε στο Παρίσι όπου συμμετείχε στους καλλιτεχνικούς κύκλους της Μονμάρτης και γνωρίστηκε αρχικά με το κίνημα του ντανταϊσμού και αργότερα με τους υπερρεαλιστές, κάτω από την επίδραση των οποίων άρχισε να διαμορφώνει ένα ιδιαίτερο και προσωπικό ύφος στη ζωγραφική του. Ο μεγαλύτερος ίσως θεωρητικός του υπερρεαλισμού και ένα από τα ηγετικά στελέχη του, ο Αντρέ Μπρετόν, αναφερόμενος στον Μιρό δήλωσε πως "είναι ο περισσότερο σουρρεαλιστής από όλους". Το 1921 πραγματοποιήθηκε η πρώτη ατομική του έκθεση στο Παρίσι, ενώ περίπου δέκα χρόνια αργότερα, η πρώτη ατομική του έκθεση στη Νέα Υόρκη.

Το 1926 ασχολήθηκε με τη σκηνογραφία και σε συνεργασία με τον Μαξ Ερνστ σχεδίασε τα κοστούμια και τα σκηνικά για τα Ρώσικα Μπαλέτα Σεργκέι Ντιαγκίλεφ. Το 1955 εγκατέλειψε προσωρινά τη ζωγραφική και αφοσιώθηκε περισσότερο στις γραφικές τέχνες και τα κεραμικά.

Το 1975 δημιουργήθηκε το Ίδρυμα Ζουάν Μιρό στο Κέντρο Σπουδών Σύγχρονης Τέχνης στη Βαρκελώνη. Ο ίδιος ο Μιρό δώρισε στο ίδρυμα περίπου 5000 σχέδια του.

Πέθανε το 1983 στην πόλη της Μαγιόρκα, σε ηλικία 90 ετών.

De Siris

Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου 2012

Harold Pinter


Χάρολντ Πίντερ

Ο Χάρολντ Πίντερ γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1930 και πέθανε στις 24 Δεκεμβρίου 2008, ήταν Άγγλος συγγραφέας θεατρικών έργων και θεατρικός σκηνοθέτης. Έγραψε έργα για θέατρο, ραδιόφωνο, τηλεόραση και ταινίες. Το πρώιμο έργο του συνδέεται με το θέατρο του παραλόγου. Το 2005 κέρδισε το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας καθώς και το Βραβείο Φραντς Κάφκα.

Ήταν γνωστός επίσης για τον πολιτικό του ακτιβισμό και την αντίθεσή του στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και τον Πόλεμο στο Ιράκ. Πέθανε από καρκίνο του ήπατος.

Πρώτα χρόνια

Ο Πίντερ γεννήθηκε το 1930 στο Χάκνεϋ του Λονδίνου από Εβραίους γονείς εργατικής τάξης. Έλαβε την εκπαίδευσή του στο Hackney Downs Grammar School και για σύντομο χρονικό διάστημα, στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης (RADA). Σε νεαρή ηλικία δημοσίευσε ποίηση.

Καριέρα

Ο Πίντερ ξεκίνησε να δουλεύει στο θέατρο ως ηθοποιός, με το ψευδώνυμο Ντέιβιντ Μπάρον. Το πρώτο θεατρικό του έργο, Το Δωμάτιο, πρωτοπαρουσιάστηκε από φοιτητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ το 1957.

Το δεύτερο έργο του (το οποίο είναι ένα από τα πλέον γνωστά του), Πάρτι Γενεθλίων (1958), γνώρισε αρχικά παταγώδη αποτυχία, παρόλη την θετική κριτική που απέσπασε από τον διακεκριμένο θεατρικό κριτικό των Sunday Times Χάρολντ Χόμπσον. Μετά ωστόσο από την επιτυχία του The Caretaker το 1960, το οποίο τον καθιέρωσε, το Πάρτι Γενεθλίων ξαναπαίχτηκε και κέρδισε καλή υποδοχή.

Τα έργα αυτά, καθώς και άλλες πρώιμες δουλειές όπως το The Homecoming (1964), έχουν λάβει τον τίτλο από μερικούς ως κωμωδία της απειλής. Συχνά εκκινούν από μία φαινομενικά αθώα κατάσταση, και την αποκαλύπτουν ως απειλητική και παράλογη εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο δρουν οι χαρακτήρες, τρόπο ο οποίος μπορεί να φαίνεται ανεξήγητος και στο κοινό, αλλά και μερικές φορές και στους άλλους χαρακτήρες. Το έργο του Πίντερ έχει σημαδευτεί από την επιρροή που του άσκησε από τα πρώτα έργα ο Σάμιουελ Μπέκετ, και οι δύο άντρες συνδέθηκαν με μακροχρόνια φιλία.

Ο Πίντερ άρχισε να σκηνοθετεί πιο συχνά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, και το 1973 έγινε συνεργάτης σκηνοθέτης στο Εθνικό Θέατρο. Τα μεταγενέστερα έργα του τείνουν να είναι βραχύτερα, συχνά με την εμφάνιση αλληγοριών καταπίεσης. Αρκετές φορές έχει εμφανιστεί ο ίδιος στο θεατρικό σανίδι, με τελευταία το 2001 σε ικό του έργο.

Το 2005 ανακοίνωσε πως αποσύρεται από τη συγγραφή θεατρικών έργων για να αφοσιωθεί στην πολιτική εκστρατεία.

Πολιτικές εκστρατείες

Το 1985 ο Πίντερ, μαζί με τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφεία Άρθουρ Μίλλερ, ταξίδευσε στην Τουρκία, όπου συνάντησε πολλά θύματα πολιτικής καταπίεσης. Σε μια τελετή της Αμερικανικής πρεσβείας που τιμούσε τον Μίλλερ, ο Πίντερ αντί να ανταλλάξει τα συνήθη αστεία, μίλησε για ανθρώπους στους οποίους διοχετεύται ηλεκτρικό ρεύμα στα γεννητικά τους όργανα, γεγονός που οδήγησε στο να τον εκδιώξουν κακήν κακώς. (Σε υποστήριξή του ο Μίλλερ έφυγε κι αυτός από την πρεσβεία.) Η εμπειρία του Πίντερ για την καταπίεση στην Τουρκία και η καταστολή της Κουρδικής γλώσσας τον ενέπνευσε για το θεατρικό του έργο του 1988 Mountain Language.

Ο Πίντερ αντετάχθη στον βομβαρδισμό της Σερβίας, στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν και στην εισβολή στο Ιράκ το 2003. Απεκάλεσε τον πρόεδρο Μπους μαζικό δολοφόνο και τον Τόνυ Μπλερ "απατεώνα ηλίθιο". Συχνά, σε Βρετανικές εφημερίδες δημοσιεύονταν επιστολές του με πολιτικό περιεχόμενο. Είχε παρομοιάσει την κυβέρνηση Μπους με την Ναζιστική Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ, λέγοντας πως οι ΗΠΑ επιτίθενται για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κυριαρχίας ενω το Αμερικανικό κοινό και ο "μαζικός δολοφόνος" του Ηνωμένου Βασιλείου κάθονται και παρακολουθούν.

Ο Πίντερ υπήρξε μαχητής της ελευθερίας της έκφρασης για πολλά χρόνια μέσα από την σχέση του με το International PEN. Το 1985, μαζί με τον Αμερικανό συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ πήγε σε μια αποστολή Επιτροπής του International PEN-Παρατηρητηρίου του Ελσίνκι στην Τουρκία για να διερευνήσει και να διαμαρτυρηθεί για τα βασανιστήρια φυλακισμένων συγγραφέων.

Ο Πίντερ ήταν επίσης ενεργός αντιπρόσωπος της Εκστρατείας Αλληλεγγύης για την Κούβα (Cuba Solidarity Campaign), μια οργάνωση για την προάσπιση των δικαιωμάτων της Κούβας που εκστρατεύει εναντίον του Αμερικανικού εμπάργκο κατά της χώρας, και μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για την Υπεράσπιση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (International Committee to Defend Slobodan Milosevic), μια οργάνωση που έκανε έκκληση για την απελευθέρωση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Είχε υπάρξει επίσης επικριτής της Μάργκαρετ Θάτσερ και του Ρόναλντ Ρίγκαν.

Τιμές

Στις 13 Οκτωβρίου 2005 η Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε πως ο Πίντερ είναι ο αποδέκτης του Βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας για το 2005, δηλώνοντας πως "στα έργα του αποκαλύπτει τον γκρεμό κάτω από την καθημερινή μωρολογία και σπρώχνει προς τα κλειστά δωμάτια της καταπίεσης".

Όλως περιέργως την ίδια μέρα με την ανακοίνωση της βράβευσης ένα καλωδιακό τηλεοπτικό κανάλι ανακοίνωσε λανθασμένα πως ο Πίντερ είχε πεθάνει.

Ο Πίντερ είχε επίσης τιμηθεί με διάφορους τίτλους στην πατρίδα του ενώ είχε απαρνηθεί τον τίτλο του ιππότη.

Έργα

Θεατρικά Έργα

The Room (1957) Το δωμάτιο
The Birthday Party (1957) Πάρτι γενεθλίων
The Dumb Waiter (1957) Το βουβό γκαρσόνι
A Slight Ache (1958) Ασήμαντος πόνος
The Hothouse (1958)
The Caretaker (1959) Ο επιστάτης
A Night Out (1959)
Night School (1960) Νυχτερινό σχολείο
The Dwarfs (1960) Οι νάνοι
The Collection (1961) Η συλλογή
The Lover (1962) Ο εραστής
Tea Party (1964) Το πάρτι
The Homecoming (1964) Επιστροφή
The Basement (1966) Το υπόγειο
Landscape (1967) Τοπίο
Silence (1968) Σιωπή
Old Times (1970) Παλιοί καιροί
Monologue (1972) Μονόλογος
No Man's Land (1974) Νεκρή ζώνη
Betrayal (1978) Προδοσία
Family Voices (1980) Οικογενειακές φωνές
Other Places (1982) Άλλοι τόποι
A Kind of Alaska (1982) Ένα είδος Αλάσκας
Victoria Station (1982) Σταθμός Βικτόρια
One For The Road (1984) Ένα ακόμα και φύγαμε
Mountain Language (1988) Βουνίσια γλώσσα
The New World Order (1991)
Party Time (1991)
Moonlight (1993) Φεγγαρόφωτο
Ashes to Ashes (1996) Τέφρα και σκιά
Celebration (1999) Επέτειος
Remembrance of Things Past (2000)

Σκέτς

The Black and White (1959)
Trouble in the Works (1959)
Last to Go (1959)
Request Stop (1959)
Special Offer (1959)
That's Your Trouble (1959)
That's All (1959)
Interview (1959
Applicant (1959)
Dialogue Three (1959)
Night (1969)
Precisely (1983)
Press Conference (2002)

Ραδιόφωνο

Voices (2005)

Ταινίες

The Caretaker (1963)
The Servant (1963)
The Pumpkin Eater (1963)
The Quiller Memorandum (1965)
Accident (1966)
The Birthday Party (1967)
The Go-Between (1969)
The Homecoming (1969)
Langrishe Go Down (1970) (προσαρμοσμένο για τηλεόραση το 1978)
The Proust Screenplay (1972)
The Last Tycoon (1974)
The French Lieutenant's Woman (1980)
Betrayal (1981)
Victory (1982)
Turtle Diary (1984)
The Handmaid's Tale (1987)
Reunion (1988)
Heat of the Day (1988)
Comfort of Strangers (1989)
The Trial (1989)
The Dreaming Child (1997)
The Tragedy of King Lear (2000)

Πρόζα

Kullus (1949)
The Dwarfs (1952-56)
Latest Reports from the Stock Exchange (1953)
The Black and White (1954-55)
The Examination (1955)
Tea Party (1963)
The Coast (1975)
Problem (1976)
Lola (1977)
Short Story (1995)
Girls (1995)
Sorry About This (1999)
God's District (1997)
Tess (2000)
Voices in the Tunnel (2001)

Ποίηση

Poems (1971)
I Know the Place (1977)
Poems and Prose 1949-1977 (1978)
Ten Early Poems (1990)
100 Poems by 100 Poets (1992)
Collected Poems and Prose (1995)
"The Disappeared" and Other Poems (2002)
War (2003)

Έργα του στα ελληνικά

Μεταξύ άλλων στα ελληνικά έχουν κυκλοφόρήσει τα:
Πάρτυ Γενεθλίων (εκδόσεις Δωδώνη) (μετάφραση: Παύλος Μάτεσις)
Η Συλλογή – Ο Εραστής (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Παύλος Μάτεσις)
Παλιοί Καιροί – Ένα Ακόμα Και Φύγαμε (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Μάγια Λυμπεροπούλου)
Ο Επιστάτης (εκδόσεις Κακουλίδης) (μτφρ: Κώστας Σταματίου)
Οι Νάνοι (εκδόσεις Καστανιώτης) (μτφρ: Παύλος Μάτεσις)
Προδοσία (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Μάριος Πλωρίτης)
Τέφρα και Σκιά (εκδόσεις Καστανιώτης) (μτφρ: Άννα Καρναβά)
Τοπίο και Σιωπή (εκδόσεις Λαβύρινθος) (μτφρ: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλλη)
Πόλεμος (εκδόσεις Αιώρα) (μτφρ: Τάνια Παπαδοπούλου)
Ποιήματα 1948-2004 (εκδόσεις Κέδρος) (μτφρ: Νίνος Φενέκ Μικελίδης)

De Siris

Louis Aragon


Λουί Αραγκόν 

Ο Λουί Αραγκόν γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου του 1897 στο Παρίσι και πέθανε στις 24 Δεκεμβρίου του 1982. Ποιητής δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος και δημοσιογράφος, πήρε μέρος στο κίνημα του ντανταϊσμού ενώ αργότερα αποτέλεσε μαζί με τον Αντρέ Μπρετόν πρωτεργάτη του υπερρεαλισμού. Διετέλεσε εκδότης και τακτικός συνεργάτης των υπερρεαλιστικών περιοδικών Litterature και La Revolution Surrealiste.

Έργα

Εκδόσεις έργων του Αραγκόν στα ελληνικά

Μυθιστορήματα

Ανισέ ή το πανόραμα, 1921
Les Aventures de Télémaque (Οι Περιπέτειες του Τηλέμαχου), 1922
Le Paysan de Paris (Ο Παριζιάνος χωρικός), 1926
Les Cloches de Bâle (Οι καμπάνες της Βασιλείας), 1934 ― ελλην.μετάφρ.Γ.Παπακυριάκης, "ΟΔΥΣΣΕΑΣ"
Les Beaux Quartiers (Οι καλές συνοικίες), 1936 ― ελλην.μετάφρ. Μαν.Κορνήλιος, "ΟΔΥΣΣΕΑΣ"
Les Communistes (Οι Κομμουνιστές) (6 τόμοι), 1949-1951 & 1966-1967
Blanche ou l'oubli (Μπλάνς ή η Λησμονιά), 1967

Ποίηση

Les Yeux d'Elsa (Τα μάτια της Έλσας), 1942 ― ελλην.μετάφρ. Αλέξ. Μπάρας, "ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ"

Δοκίμια

Περί του ύφους, 1928

De Siris

Tristan Tzara


Τριστάν Τζαρά 

Ο Τριστάν Τζαρά, πραγματικό όνομα Sami Rosenstock, γεννήθηκε στο Moineşti στις 16 Απριλίου 1896 και πέθανε στο Παρίσι  24 Δεκεμβρίου 1963, ήταν Γάλλος ποιητής, ιδρυτής του κινήματος του Ντανταϊσμού, ενός ρεύματος με κύριο στόχο την αισθητική πρόκληση και την αποδόμηση της γλώσσας.

Ο Τζαρά γεννήθηκε στη Ρουμανία σε μiα Eβραϊκη oικoγέννια αλλά έζησε και έδρασε κυρίως στο Παρίσι. Στα τέλη του 1929 εγκατέλειψε τον Ντανταϊσμό και μεταπήδησε στην ομάδα των υπερρεαλιστών. Προσπάθεια του ήταν να συνενώσει τον υπερρεαλισμό με τον Μαρξισμό.

Στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου έλαβε μέρος στην Γαλλική αντίσταση ενώ το 1947 προσχώρησε και στο Κομμουνιστικό κόμμα.

Πέθανε στο Παρίσι το 1963.

Εργογραφία

Τα Μανιφέστα του Ντανταϊσμού
L' Homme Approximatif (1931)
Parleur Seul (1950)
Vingt-cinq Poemes (25 Ποιήματα)

De Siris