Λουίτζι Πιραντέλλο
Ο Λουίτζι
Πιραντέλλο γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου 1867 και πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου 1936,
ήταν Ιταλός δραματουργός, μυθιστοριογράφος, και δοκιμιογράφος στον οποίο
απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934.
Γεννήθηκε στο
Αγκριτζέντο της Σικελίας, τον αρχαίο Ακράγαντα. Προερχόταν από μια αστική
οικογένεια του Risorgimento
που ήταν ιδιοκτήτρια κτημάτων και ορυχείων θείου. Αρχικά, ήθελε να ακολουθήσει
σταδιοδρομία φιλολόγου και διαλεκτολόγου (υποστηρίζει στη Βόννη μια διατριβή
για τη φωνητική και τη μορφολογία του ιδιώματος της γενέτειράς του πόλης) και
εισοδηματία ποιητή -τα πρώτα του δημοσιεύματα είναι πράγματι μικροί τόμοι
λυρικών ποιημάτων που κλίνουν προς την ευαισθησία του λυκόφωτος και του
ρομαντισμού, όπως τα Mal
giocondo
(Χαρούμενο κακό, 1889), Pasqua
di Gea (Πάσχα της Γης, 1891) και Elegia renane (Ελεγεία του Ρήνου, 1895)- που έχουν
συντεθεί λίγο πολύ πάνω στο πρότυπο των Ρωμαϊκών ελεγείων του Γκαίτε τα οποία
μετέφρασε τον επόμενο χρόνο. Ο ίδιος ο συγγραφέας έλεγε πως ήταν ελληνικής
καταγωγής και πως το επίθετό του είναι παραφθορά του ελληνικού Πυράγγελος.
Σπούδασε
φιλολογία στο Παρίσι και στη Βόννη και δίδαξε ως καθηγητής της ιταλικής
φιλολογίας στο ανώτατο ινστιτούτο της ιταλικής πρωτεύουσας. Στη Ρώμη ο
Πιραντέλο συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά. δημοσιεύοντας ποιήματα
και πεζογραφήματά του. Έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό με το μυθιστόρημά του
"Ο μακαρίτης Ματθαίος Πασκάλ". Εκείνο όμως που τον έκανε παγκοσμίως
γνωστό ήταν το θεατρικό του έργο. Το πρώτο μέρος του συνολικού θεατρικού του
έργου ο Πιραντέλο το έγραψε σε μια ιδιαίτερα οδυνηρή εποχή γι' αυτόν, εξαιτίας
του θανάτου της μητέρας του και της διανοητικής αρρώστιας της συζύγου του. Από
τα πολλά έργα του Πιραντέλο αναφέρουμε τα : "Όταν ήμουν τρελός",
"Όπως με θέλεις", "Να ντύσουμε τους γυμνούς", "Έξι
πρόσωπα ζητούν συγγραφέα", "Έτσι είναι αν έτσι
νομίζετε","Απόψε αυτοσχεδιαζουμε".
Ελληνικές μεταφράσεις έργων του Πιραντέλλο
Θέατρο
Così
è (se vi pare) (Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε, 1916)
: Μάριος Πλωρίτης ("Γκόνη")
Liolà
(Λιολά, 1916) : Πάρις Θεοφανίδης ("Δωδώνη")
Il
piacere
dell'onestà (Η ηδονή της τιμιότητος, 1917) :
Μάριος Πλωρίτης ("Γκόνη")
La
patente (Η
πατέντα, 1918) : Μάνθος Κρίσπης (Νέα Εστία, 1961 Β΄)
Sei
personaggi
in cerca d'autore (Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα, 1921)
: Αλέξης Σολομός ("Δωδώνη")
Enrico
IV (Ερρίκος Δ΄) :
Γ.Ρούσος ("Γκόνη")
L'imbecille (Ο ηλίθιος, 1922) : Μάριος Πλωρίτης
("Δωδώνη")
Vestire gli
ignudi (Να
ντύσουμε τους γυμνούς, 1922) : Μάριος Πλωρίτης ("Γνώση")
L'uomo dal fiore in bocca (Ο άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα,
1923) : Λ.Μυριβήλη ("Γκόνη")
Come
tu mi vuoi ('Οπως με θέλεις, 1930) : Μάριος
Πλωρίτης ("Δωδώνη")
Questa
sera si recita a soggetto (Απόψε αυτοσχεδιάζουμε, 1930) :
Δημήτρης Μυράτ ("Δωδώνη")
O
di uno o di nessuno (Ενας ή κανένας, 1929) και All' uscita (Στην Εξοδο, 1916) μετ. Ιάνης Λο Σκόκκο
(ἐκδ. Μαρή)
Πεζογραφία
L’
esclusa (Η
αποδιωγμένη, 1901) : Πάνος Ράμμος ("Παρατηρητής")
Il
fu Mattia Pascal (Ο μακαρίτης Ματία Πασκάλ, 1904) :
Μανώλης Γιαλουράκης ("Πανεπιστημιακός Τύπος")
Quaderni di
Serafino
Gubbio, operatore (Τετράδια του Σεραφίνο Γκούμπιο,
κινηματογραφιστή, 1916 & 1925) : Γ.Λαμπιδώνης ("Αστάρτη")
διηγήματα : πλείονες ("Δίφρος")
διηγήματα : Κατ.Γλυκοφρύδη ("Καστανιώτης")
De Siris