Χάρολντ
Πίντερ
Ο Χάρολντ
Πίντερ γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1930 και πέθανε στις 24 Δεκεμβρίου 2008,
ήταν Άγγλος συγγραφέας θεατρικών έργων και θεατρικός σκηνοθέτης. Έγραψε έργα
για θέατρο, ραδιόφωνο, τηλεόραση και ταινίες. Το πρώιμο έργο του συνδέεται με
το θέατρο του παραλόγου. Το 2005 κέρδισε το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας καθώς
και το Βραβείο Φραντς Κάφκα.
Ήταν γνωστός
επίσης για τον πολιτικό του ακτιβισμό και την αντίθεσή του στην Αμερικανική
εισβολή στο Αφγανιστάν και τον Πόλεμο στο Ιράκ. Πέθανε από καρκίνο του ήπατος.
Πρώτα χρόνια
Ο Πίντερ
γεννήθηκε το 1930 στο Χάκνεϋ του Λονδίνου από Εβραίους γονείς εργατικής τάξης.
Έλαβε την εκπαίδευσή του στο Hackney Downs
Grammar
School και για
σύντομο χρονικό διάστημα, στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης (RADA). Σε νεαρή ηλικία δημοσίευσε ποίηση.
Καριέρα
Ο Πίντερ
ξεκίνησε να δουλεύει στο θέατρο ως ηθοποιός, με το ψευδώνυμο Ντέιβιντ Μπάρον.
Το πρώτο θεατρικό του έργο, Το Δωμάτιο, πρωτοπαρουσιάστηκε από φοιτητές του
Πανεπιστημίου του Μπρίστολ το 1957.
Το δεύτερο
έργο του (το οποίο είναι ένα από τα πλέον γνωστά του), Πάρτι Γενεθλίων (1958),
γνώρισε αρχικά παταγώδη αποτυχία, παρόλη την θετική κριτική που απέσπασε από
τον διακεκριμένο θεατρικό κριτικό των Sunday Times Χάρολντ Χόμπσον. Μετά ωστόσο από την
επιτυχία του The
Caretaker
το 1960, το οποίο τον
καθιέρωσε, το Πάρτι Γενεθλίων ξαναπαίχτηκε και κέρδισε καλή υποδοχή.
Τα έργα αυτά,
καθώς και άλλες πρώιμες δουλειές όπως το The Homecoming (1964), έχουν λάβει τον τίτλο από
μερικούς ως κωμωδία της απειλής. Συχνά εκκινούν από μία φαινομενικά αθώα
κατάσταση, και την αποκαλύπτουν ως απειλητική και παράλογη εξαιτίας του τρόπου
με τον οποίο δρουν οι χαρακτήρες, τρόπο ο οποίος μπορεί να φαίνεται ανεξήγητος
και στο κοινό, αλλά και μερικές φορές και στους άλλους χαρακτήρες. Το έργο του
Πίντερ έχει σημαδευτεί από την επιρροή που του άσκησε από τα πρώτα έργα ο
Σάμιουελ Μπέκετ, και οι δύο άντρες συνδέθηκαν με μακροχρόνια φιλία.
Ο Πίντερ
άρχισε να σκηνοθετεί πιο συχνά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70, και το
1973 έγινε συνεργάτης σκηνοθέτης στο Εθνικό Θέατρο. Τα μεταγενέστερα έργα του
τείνουν να είναι βραχύτερα, συχνά με την εμφάνιση αλληγοριών καταπίεσης.
Αρκετές φορές έχει εμφανιστεί ο ίδιος στο θεατρικό σανίδι, με τελευταία το 2001
σε ικό του έργο.
Το 2005
ανακοίνωσε πως αποσύρεται από τη συγγραφή θεατρικών έργων για να αφοσιωθεί στην
πολιτική εκστρατεία.
Πολιτικές
εκστρατείες
Το 1985 ο
Πίντερ, μαζί με τον Αμερικανό θεατρικό συγγραφεία Άρθουρ Μίλλερ, ταξίδευσε στην
Τουρκία, όπου συνάντησε πολλά θύματα πολιτικής καταπίεσης. Σε μια τελετή της
Αμερικανικής πρεσβείας που τιμούσε τον Μίλλερ, ο Πίντερ αντί να ανταλλάξει τα
συνήθη αστεία, μίλησε για ανθρώπους στους οποίους διοχετεύται ηλεκτρικό ρεύμα
στα γεννητικά τους όργανα, γεγονός που οδήγησε στο να τον εκδιώξουν κακήν
κακώς. (Σε υποστήριξή του ο Μίλλερ έφυγε κι αυτός από την πρεσβεία.) Η εμπειρία
του Πίντερ για την καταπίεση στην Τουρκία και η καταστολή της Κουρδικής γλώσσας
τον ενέπνευσε για το θεατρικό του έργο του 1988 Mountain Language.
Ο Πίντερ
αντετάχθη στον βομβαρδισμό της Σερβίας, στην Αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν
και στην εισβολή στο Ιράκ το 2003. Απεκάλεσε τον πρόεδρο Μπους μαζικό δολοφόνο
και τον Τόνυ Μπλερ "απατεώνα ηλίθιο". Συχνά, σε Βρετανικές εφημερίδες
δημοσιεύονταν επιστολές του με πολιτικό περιεχόμενο. Είχε παρομοιάσει την
κυβέρνηση Μπους με την Ναζιστική Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ, λέγοντας πως οι
ΗΠΑ επιτίθενται για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κυριαρχίας ενω το Αμερικανικό
κοινό και ο "μαζικός δολοφόνος" του Ηνωμένου Βασιλείου κάθονται και παρακολουθούν.
Ο Πίντερ
υπήρξε μαχητής της ελευθερίας της έκφρασης για πολλά χρόνια μέσα από την σχέση
του με το International PEN.
Το 1985, μαζί με τον Αμερικανό συγγραφέα Άρθουρ Μίλλερ πήγε σε μια αποστολή
Επιτροπής του International PEN-Παρατηρητηρίου
του Ελσίνκι στην Τουρκία για να διερευνήσει και να διαμαρτυρηθεί για τα
βασανιστήρια φυλακισμένων συγγραφέων.
Ο Πίντερ ήταν
επίσης ενεργός αντιπρόσωπος της Εκστρατείας Αλληλεγγύης για την Κούβα (Cuba Solidarity Campaign), μια οργάνωση για την προάσπιση των
δικαιωμάτων της Κούβας που εκστρατεύει εναντίον του Αμερικανικού εμπάργκο κατά
της χώρας, και μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για την Υπεράσπιση του Σλόμπονταν
Μιλόσεβιτς (International Committee to
Defend Slobodan Milosevic), μια οργάνωση που έκανε έκκληση για
την απελευθέρωση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Είχε υπάρξει
επίσης επικριτής της Μάργκαρετ Θάτσερ και του Ρόναλντ Ρίγκαν.
Τιμές
Στις 13
Οκτωβρίου 2005 η Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε πως ο Πίντερ είναι ο αποδέκτης
του Βραβείου Νομπέλ Λογοτεχνίας για το 2005, δηλώνοντας πως "στα έργα του
αποκαλύπτει τον γκρεμό κάτω από την καθημερινή μωρολογία και σπρώχνει προς τα
κλειστά δωμάτια της καταπίεσης".
Όλως
περιέργως την ίδια μέρα με την ανακοίνωση της βράβευσης ένα καλωδιακό
τηλεοπτικό κανάλι ανακοίνωσε λανθασμένα πως ο Πίντερ είχε πεθάνει.
Ο Πίντερ είχε
επίσης τιμηθεί με διάφορους τίτλους στην πατρίδα του ενώ είχε απαρνηθεί τον
τίτλο του ιππότη.
Έργα
Θεατρικά Έργα
The Room (1957) Το δωμάτιο
The Birthday Party (1957) Πάρτι γενεθλίων
The Dumb Waiter (1957) Το βουβό γκαρσόνι
A Slight Ache (1958) Ασήμαντος πόνος
The Hothouse (1958)
The Caretaker (1959) Ο επιστάτης
A Night Out (1959)
Night School (1960) Νυχτερινό σχολείο
The Dwarfs (1960) Οι νάνοι
The Collection (1961) Η συλλογή
The Lover (1962) Ο εραστής
Tea Party (1964) Το πάρτι
The Homecoming (1964) Επιστροφή
The Basement (1966) Το υπόγειο
Landscape (1967) Τοπίο
Silence (1968) Σιωπή
Old Times (1970) Παλιοί καιροί
Monologue (1972) Μονόλογος
No Man's Land (1974) Νεκρή ζώνη
Betrayal (1978) Προδοσία
Family Voices (1980) Οικογενειακές φωνές
Other Places (1982) Άλλοι τόποι
A Kind of Alaska (1982) Ένα είδος Αλάσκας
Victoria Station (1982) Σταθμός Βικτόρια
One For The Road (1984) Ένα ακόμα και φύγαμε
Mountain Language (1988) Βουνίσια γλώσσα
The New World Order (1991)
Party Time (1991)
Moonlight (1993) Φεγγαρόφωτο
Ashes to Ashes (1996) Τέφρα και σκιά
Celebration (1999) Επέτειος
Remembrance of Things Past (2000)
Σκέτς
The Black and White (1959)
Trouble in the Works (1959)
Last to Go (1959)
Request Stop (1959)
Special Offer (1959)
That's Your Trouble (1959)
That's All (1959)
Interview (1959
Applicant (1959)
Dialogue Three (1959)
Night (1969)
Precisely (1983)
Press Conference (2002)
Ραδιόφωνο
Voices (2005)
Ταινίες
The Caretaker (1963)
The Servant (1963)
The Pumpkin Eater (1963)
The Quiller Memorandum (1965)
Accident (1966)
The Birthday Party (1967)
The Go-Between (1969)
The Homecoming (1969)
Langrishe Go
Down (1970)
(προσαρμοσμένο για τηλεόραση το 1978)
The Proust Screenplay (1972)
The Last Tycoon (1974)
The French Lieutenant's Woman (1980)
Betrayal (1981)
Victory (1982)
Turtle Diary (1984)
The Handmaid's Tale (1987)
Reunion (1988)
Heat of the Day (1988)
Comfort of Strangers (1989)
The Trial (1989)
The Dreaming Child (1997)
The Tragedy of King Lear (2000)
Πρόζα
Kullus (1949)
The Dwarfs (1952-56)
Latest Reports from the Stock Exchange (1953)
The Black and White (1954-55)
The Examination (1955)
Tea Party (1963)
The Coast (1975)
Problem (1976)
Lola (1977)
Short Story (1995)
Girls (1995)
Sorry About This (1999)
God's District (1997)
Tess (2000)
Voices in the Tunnel (2001)
Ποίηση
Poems (1971)
I Know the Place (1977)
Poems and Prose 1949-1977 (1978)
Ten Early Poems (1990)
100 Poems by 100 Poets (1992)
Collected Poems and Prose (1995)
"The Disappeared" and Other Poems (2002)
War
(2003)
Έργα του στα ελληνικά
Μεταξύ άλλων
στα ελληνικά έχουν κυκλοφόρήσει τα:
Πάρτυ
Γενεθλίων (εκδόσεις Δωδώνη) (μετάφραση: Παύλος Μάτεσις)
Η Συλλογή – Ο
Εραστής (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Παύλος Μάτεσις)
Παλιοί Καιροί
– Ένα Ακόμα Και Φύγαμε (εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Μάγια Λυμπεροπούλου)
Ο Επιστάτης
(εκδόσεις Κακουλίδης) (μτφρ: Κώστας Σταματίου)
Οι Νάνοι
(εκδόσεις Καστανιώτης) (μτφρ: Παύλος Μάτεσις)
Προδοσία
(εκδόσεις Δωδώνη) (μτφρ: Μάριος Πλωρίτης)
Τέφρα και
Σκιά (εκδόσεις Καστανιώτης) (μτφρ: Άννα Καρναβά)
Τοπίο και
Σιωπή (εκδόσεις Λαβύρινθος) (μτφρ: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλλη)
Πόλεμος
(εκδόσεις Αιώρα) (μτφρ: Τάνια Παπαδοπούλου)
Ποιήματα
1948-2004 (εκδόσεις Κέδρος) (μτφρ: Νίνος Φενέκ Μικελίδης)
De
Siris