Χρίστος
Τσιγγιρίδης
Ο Χρίστος
Τσιγγιρίδης, γεννήθηκε το 1877 και πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου 1947, ήταν Έλληνας
ηλεκτρολόγος μηχανικός και σπουδαίος καινοτόμος της εποχής του. Υπήρξε ο πρώτος
που εισήγαγε στην Ελλάδα την τεχνογνωσία και τεχνολογία της μικροφωνικής
εγκατάστασης και υπεύθυνος για την εγκατάσταση του πρώτου ηχητικού συστήματος
της Βουλής των Ελλήνων. Είναι κυρίως γνωστός για την ίδρυση του πρώτου
ραδιοφωνικού σταθμού της Ελλάδας και των Βαλκανίων, με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Γέννηση και πρώτα χρόνια
Ο Χρίστος
Τσιγγιρίδης γεννήθηκε το 1877 στη Φιλιππούπολη της Ανατολικής Ρωμυλίας
(σημερινό Πλόβντιβ της Βουλγαρίας) από Έλληνες γονείς. Το 1880 ξεσπά το
Μακεδονικό και οι Έλληνες της περιοχής διώκονται. Η άλλοτε πλούσια και
αριστοκρατική οικογένεια του Γεώργιου Τσιγγιρίδη περνά δύσκολες ώρες, που
επιδεινώνονται με τον θάνατό του. Στις αρχές του 20ου αιώνα τα μέτρα κατά του
Ελληνισμού γίνονται πιο πιεστικά. Έτσι εξαναγκάζονται σε φυγή και καταλήγουν
στη Στουτγάρδη της Γερμανίας. Εκεί ιδρύουν ένα μικρό εργαστήριο παραγωγής
χειροποίητων σιγαρέτων που αποφέρει αρκετά έσοδα κι έτσι, ο Χρίστος μπορεί να
συνεχίσει τις σπουδές του. Τελικά, καταφέρνει να σπουδάσει στην σχολή
ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ της Στουτγάρδης. Μετά από κάποια χρόνια παντρεύεται την
αριστοκράτισσα Μαρία Φόγκελ και μαζί έρχονται στην Ελλάδα το 1918.
Κατά την
έλευση του στην Ελλάδα εγκαθίσταται στη Λάρισα όπου φιλοξενείται από τον αδελφό
του Νίκο. Εκεί αναλαμβάνει την Διεύθυνση της Εταιρίας Ηλεκτροφωτισμού και
Ύδρευσης της πόλης. Όμως τα πειράματα ασύρματης επικοινωνίας στην σχολή, έχουν
επηρεάσει έντονα τις σκέψεις του και έτσι αποφασίζει να έλθει στην Θεσσαλονίκη,
με σκοπό να υλοποιήσει το όραμά του: να ιδρύσει Ραδιοφωνικό Σταθμό.
Το μεγάφωνο, ή "μέγας
λέκτης"
Οι πρώτες
δοκιμές για την ραδιοφωνική εκπομπή γίνονται στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη. Το
1926 γίνεται η πρώτη Διεθνής Έκθεση στον χώρο μπροστά από το 3ο Σώμα Στρατού.
Το σπίτι του Τσιγγιρίδη βρίσκεται σχεδόν απέναντι, στην σημερινή Βασιλίσσης
Όλγας, τότε Δημοκρατίας 20.
Ο Χρίστος
Τσιγγιρίδης αρχικά πουλάει μεγάφωνα και ενισχυτές στην πρώτη Διεθνή Έκθεση ως
αντιπρόσωπος της Γερμανικής εταιρίας SIEMENS HALSKE. Ας σημειωθεί ότι το
αντικείμενο ήταν άγνωστο τότε στην Ελλάδα. Οι μεγαφωνικές του εγκαταστάσεις και
ειδικά τα μεγάφωνά του είχαν χαρακτηρισθεί ως "κλαπατσίμπαλα" και
προκαλούσαν δέος και θαυμασμό. Πόσο μάλλον ο ένας και μοναδικός ραδιοφωνικός
δέκτης που στήθηκε απ΄ αυτόν στην πλατεία της Έκθεσης.
Τα μεγάφωνά
του διαφήμιζαν τους εκθέτες και έπαιζαν μουσική. Ο όρος μεγάφωνο ήταν τότε
αδόκιμος. Έτσι, μετάφρασε τον Αγγλικό όρο Loudspeaker επί λέξη, με τον όρο
" ΜΕΓΑΣ ΛΕΚΤΗΣ ".
Ο ραδιοφωνικός σταθμός
Τo 1928, μέσα
στον χώρο της ΔΕΘ, o Χρίστος Τσιγγιρίδης στήνει τον πομπό του, ισχύος 400 Watt
περίπου. Τον λειτουργεί μόνον κατά την διάρκεια της ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο. Ο
Πρώτος Ραδιοφωνικός Σταθμός της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής
Ευρώπης είναι πλέον γεγονός... Ξεκινάει τη λειτουργία του την 25η Μαρτίου του
1928, οπότε και είχε μόνο δύο ακροατές. Ο ένας ήταν στην περιοχή της πλατείας
Ιπποδρομίου και ο άλλος σε ένα αγγλικό καράβι στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ας
μη ξεχνούμε ότι ένας ραδιοφωνικός δέκτης την εποχή εκείνη κόστιζε όσο μια μικρή
περιουσία, όμως πολύ σύντομα οι δέκτες χιλιαπλασιάστηκαν.
Η αυστηρή
νομοθεσία για τις ραδιοφωνικές εκπομπές υπήρχε ήδη και έτσι για αρκετά χρόνια η
λειτουργία του πομπού επιτρεπόταν μόνον κατά την διάρκεια της ΔΕΘ. Οι
προσπάθειες του Τσιγγιρίδη να πάρει άδεια διαρκούς λειτουργίας ήταν συνεχείς.
Όμως, για πολλά χρόνια παρέμειναν άκαρπες.
Ο Τσιγγιρίδης
λειτουργούσε τον πομπό του με ίδια έσοδα καθώς και με έσοδα προερχόμενα από
διαφημίσεις.
Από τον
Σταθμό του Τσιγγιρίδη πέρασαν ουκ ολίγοι καλλιτέχνες. Το γραμμόφωνο μόλις είχε
γίνει ηλεκτρικό, οι δίσκοι λιγοστοί κι ακόμη φτωχότερη η Ελληνική δισκογραφία.
Ούτε το μαγνητόφωνο είχε έλθει στο προσκήνιο ακόμη. Έτσι, το μουσικό πρόγραμμα
αποτελούνταν από ζωντανές εκτελέσεις κομματιών από τραγουδιστές και
οργανοπαίχτες, μέσα στο στούντιο. Βασικοί συνεργάτες του Τσιγγιρίδη στη
δεκαετία του '30 υπήρξαν οι: Μ. Γροσομανίδης, Νίκος Καρμίρης, Α. Στρατίδης,
Τραϊανού, Κοσμάς Τσαντσάνογλου κ.α.
Πόλεμος και κατοχή
Ο
ραδιοσταθμός Τσιγγιρίδη παρενέβαλε σκοπίμως από τις αρχές του Δευτέρου
Παγκοσμίου τον προπαγανδιστικό φασιστικό ραδιοφωνικό σταθμό του Μπάρι. Από το
ραδιοσταθμό Θεσσαλονίκης ενημερώθηκαν επίσης οι Θεσσαλονικείς την εισβολή των
Ιταλών, καθώς το σήμα του ραδιοσταθμού Αθηνών δεν έφτανε στη Θεσσαλονίκη
Κατά τη
γερμανική κατοχή ο πομπός κατασχέθηκε και ο Τσιγγιρίδης φυλακίστηκε. Οι
Γερμανοί στρατιωτικοί πίστευαν ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν τον πομπό
μόνοι τους. όμως αυτό στάθηκε αδύνατο, έτσι την επόμενη κι όλας ημέρα τον
αποφυλάκισαν για μπορέσουν να κάνουν την προπαγάνδα τους.
Οι δέκτες
είχαν σφραγιστεί από τους κατακτητές κι έτσι ο Τσιγγιρίδης άκουγε το BBC στον
δικό του δέκτη (τον οποίο οι Γερμανοί είχαν αφήσει ασφράγιστο για να μπορούν να
αναμεταδίδουν διάφορους γερμανικούς σταθμούς) και μετέφερε τα νέα στους γύρω,
όταν πήγαινε στο καφενείο. Μάλιστα μια φορά κινδύνεψε να τον πιάσουν επ΄
αυτοφώρω, όμως χάρις στην ετοιμότητά του, πρόλαβε και γύρισε το καντράν σε
γερμανικό σταθμό.
Τα τελευταία χρόνια
Mετά την
απελευθέρωση ο πομπός αγοράσθηκε από τον Μάρκο Βαφειάδη και λειτούργησε για
λίγο υπέρ αυτού, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Το 1945 επιστρέφει στα χέρια του
ιδιοκτήτη του και ξαναρχίζει τις εκπομπές. Για περίπου ένα χρόνο ο πομπός πήρε
προσωρινή άδεια συνεχούς λειτουργίας.
Το 1947
αγοράζει τον πομπό Τσιγγιρίδη το ΕΙΡ, που είχε ξεκινήσει εκπομπές το 1938.
Καταργεί τα μηχανήματά του, και εγκαθιστά στον ίδιο χώρο νέο, ισχυρότερο πομπό,
με στούντιο στο Σπίτι του Στρατιώτη, δίπλα από το στρατιωτικό θέατρο, στην θέση
περίπου του νέου δημαρχιακού μεγάρου μπροστά από το 3ο Σώμα Στρατού.
Ο Τσιγγιρίδης
παραμένει άεργος μετά την αναγκαστική εξαγορά των μηχανημάτων του, καθώς το
κρατικό ίδρυμα αποφασίζει να μην αξιοποιήσει την τεχνογνωσία και την εμπειρία
του. Τελικά πεθαίνει την ίδια χρονιά και κηδεύεται με τιμές που ποτέ δεν
γνώρισε εν ζωή.
De
Siris