Αιμιλιανός Λαζαρίδης
Ο Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης γεννήθηκε το 1877 στα Πέρματα,
κωμόπολη της επαρχίας Ικονίου ένα ελληνικό τουρκόφωνο χωριό του Ικονίου, από
ευσεβείς καί φιλοπάτριδες γονείς, τόν Χαράλαμπο καί τή Θεανώ, ανάμεσα σέ άλλα
οκτώ αδέλφια, έμαθε τά πρώτα γράμματα στήν ιδιαίτερη πατρίδα του. Στή Μεγάλη
του Γένους Σχολή αργότερα καί φοιτητής στή Θεολογική Σχολή της Χάλκης,
νεοχειροτονηθείς στή Μητρόπολη Κυζίκου, πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως
Θεσσαλονίκης καί ενεργό μέλος της Όργάνωσης Θεσσαλονίκης , Επίσκοπος Πέτρας στή
Μητρόπολη Μοναστηρίου· άπ' όπου περνά καταθέτει τή μαρτυρία του.
Χαρακτηριστικό είναι πώς όταν κάποτε οι Βούλγαροι ετοιμάζονταν νά
επιτεθούν, Δεκαπενταύγουστο ανήμερα, στό ναό της Κλαμπουτίστης, γιά νά
εγκαταστήσουν Βούλγαρο παπά, ό Αιμιλιανός έσπευσε νά κλειστεί ολονυχτίς στό ναό
μέ τούς λίγους Χριστιανούς του χωριού. Κι απαντούσε στους Τούρκους αστυνομικούς
πού τόν καλούσαν καί στους Βούλγαρους πού μαζεμένοι ωρύονταν άπ' εξω: «Μόνο
νεκρός βγαίνω από μέσα!».
Στά Γρεβενά τοποθετείται ώς Μητροπολίτης, όταν οί Τούρκοι απαίτησαν τή μετάθεση
του προκατόχου του Άγαθαγγέλου. Σύσσωμος τότε ό λαός τών Γρεβενών ξεχύθηκε νά
υποδεχτεί μέ πανηγυρισμούς τόν νέο ποιμενάρχη του κι άς ξεσηκώθηκαν άπ' τίς
πρώτες κιόλας μέρες οί λυμαινόμενοι τόν Ελληνισμό. Παρεμποδίζουν οί Τούρκοι τίς
περιοδείες του στά χωριά μέ την πρόφαση ότι εισηγείται στους χωρικούς νά μην
παραδώσουν τά όπλα τους. Κι ό καϊμακάμης (υποδιοικητής) Γρεβενών τόν ψέγει ότι
δήθεν διέταξε τούς ιερείς νά μή δηλώνουν γάμους καί γεννήσεις. Τόνι απειλούν μέ
πρόστιμα. Κι άπό τήν άλλη οί Ρουμάνοι αρπάζουν άποθρασυμένοι όποια εκκλησία ή
σχολείο θέλουν, αφήνοντας τούς Έλληνόπαιδες στό ύπαιθρο ή εξαναγκάζοντας τους
νά παρακολουθούν τό ρουμανικό σχολείο. Πράος καί φιλήσυχος ό Δεσπότης, μά
συνάμα ανυποχώρητος κι ακέραιος. Περιέρχεται τά χωριά της επαρχίας του,
λειτουργεί, κηρύττει, παρηγορεί, στηρίζει. Όργανώνει μέ προσοχή εθνικές ομάδες.
Δηλώνει νομοταγής, μά δέν παύει νά εργάζεται μέ ζήλο γιά τήν ελευθερία.
Διαμαρτύρεται, άξιοι κι επιτυγχάνει τήν ίδρυση καί συντήρηση ελληνικών σχολείων
κι ορθόδοξων ναών.
Μπήκε έτσι ο Οκτώβρης του 1911. Πρωτομηνιά λειτούργησε στό Σνίχοβο (σήμερα
Δεσπότης). Κι έφυγε κατά τό μεσημέρι άπό κει μέ τό διάκονο Δημήτριο Άναγνώστου
καί τόν αγωγιάτη Αθανάσιο Φασούλα. Τήν επαύριο, Κυριακή, θά λειτουργούσαν στους
Γριντάδες (σήμερα Αιμιλιανός), μία ώρα δρόμο μέ τό υποζύγιο. Ειδοποιημένοι,
βγήκαν οί κάτοικοι σέ προϋπάντηση καί τόν έβλεπαν νά κατεβαίνει τήν πλαγιά,
ώσπου κρύφτηκε ή συνοδεία μέσα στό ρουμάνι της χαράδρας πού χώριζε τά δυό
χωριά. Αυτό τό πέρασμα φοβούνταν οί χωρικοί κι ήθελαν νά τόν εμποδίσουν, μά
στάθηκε αδύνατο νά τόν μεταπείσουν. Περνούσε η ώρα κι ή συνοδεία δέν ανέβαινε
πρός τούς Γριντάδε.
Άργά τό απόγευμα ακούστηκαν κάποιοι πυροβολισμοί. Καθυστερημένα, νωχελικά
σά βούρκος κινήθηκαν οι αρχές. Έπρεπε νά χαθούν τά ίχνη μιας δολοφονίας, πού
βάραινε πασιφανώς τίς τουρκικές αρχές καί τό ρουμανικό κατεστημένο. Τέσσερις
μέρες ζητούσαν άδεια οι Χριστιανοί ν' αναζητήσουν τόν Δεσπότη. Ή παράδοση λέει
ότι τά σεπτά λείψανα ανακάλυψε κατά θεία υπόδειξη ένας βοσκός. Είδε τή νύχτα
σάν καντήλι ένα φως μές στό δάσος. Κι όταν πλησίασαν οι χωριανοί, αντίκρισαν τά
τρία μαρτυρικά λείψανα. Φαίνεται πώς τούς δύο τούς βασάνισαν φρικτά επί ώρες,
γιά ν' αποσπάσουν ίσως ομολογίες. Έλειπαν κι όλα τά έγγραφα πού έφεραν πάνω
τους οί μάρτυρες. Τόν αγωγιάτη τόν σκότωσαν για να ναι ή πράξη τους αμάρτυρη.
De Siris