Γεώργιος Καρτάλης
Ο Γεώργιος
Καρτάλης του Αντωνίου γεννήθηκε το1908 και πέθανε στις 27 Σεπτεμβρίου 1957,
ήταν Έλληνας πολιτικός, γόνος της αρχοντικής οικογένειας των Καρτάληδων του
Βόλου. Διετέλεσε κατ΄ επανάληψη υπουργός, αρχηγός πολιτικού κόμματος και
δήμαρχος Βόλου.
Βιογραφικά στοιχεία
Μετά το πέρας
των εγκυκλίων μαθημάτων συνέχισε σπουδές σε πανεπιστήμια της Ευρώπης
σπουδάζοντας νομικά και οικονομικές επιστήμες στο Μόναχο, Λειψία, Κίελο και
Λονδίνο. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα ασχολήθηκε με την πολιτική, όπως και
ο πατέρας του και το 1935 εξελέγη βουλευτής Βόλου. Διετέλεσε υφυπουργός
οικονομίας στη κυβέρνηση του Π. Τσαλδάρη από τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο του
1935 και στη κυβέρνηση του Γ. Κονδύλη υπουργός του νεοϊδρυθέντος τότε
υπουργείου Εργασίας.
Στο διάστημα
της κατοχής συνεργαζόμενος με τον Ε. Μπακιρτζή θα δημιουργήσουν μια πολιτική
σοσιαλδημοκρατική οργάνωση με την επωνυμία Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση
(ΕΚΚΑ), της οποίας το στρατιωτικό σκέλος στην εθνική αντίσταση ήταν αρχικά ο
Ελληνικός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΑΣ) που μετονομάστηκε λίγο αργότερα 5/42
Σύνταγμα Ευζώνων του πρώην απότακτου συνταγματάρχη, λόγω συμμετοχής του στο
κίνημα 1ης Μαρτίου 1935 Δ. Ψαρρού, (που όμως είχε αμνηστευθεί από τον Βασιλέα
Γεώργιο Β΄), χωρίς όμως άμεσο δεσμό.
Την Άνοιξη
του 1944, κατόπιν πρόσκλησης του Γ. Παπανδρέου από το Κάιρο, με καΐκι που τον
παρέλαβε από περιοχή Δασκαλειού έφθασε στην Αγριλέα Τουρκίας και από εκεί μέσω
Σμύρνης και σιδηροδρομικώς στην Άγκυρα μετέβη αεροπορικώς μέσω Αδάνων στη
Βηρυτό όπου εκπροσωπώντας την ΕΚΚΑ συμμετείχε στο Συνέδριο του Λιβάνου στο
οποίο και ανέπτυξε επί δίωρο ένα δριμύτατο κατηγορώ κατά των κατοχικών
δραστηριοτήτων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην Ελλάδα και ειδικότερα επί της δολοφονίας του
Δ. Ψαρρού και των ανδρών της αντιστασιακής ομάδας του.
Στη συνέχεια
συμμετείχε στη κυβέρνηση "Εθνικής Ενώσεως" του Γ. Παπανδρέου όπου και
ανέλαβε αμέσως υπουργός Τύπου από 30 Αυγούστου μέχρι 18 Οκτωβρίου 1944. Λίγες
ημέρες μετά, με τη Συμφωνία της Καζέρτας ανέλαβε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου
(από 23 Οκτωβρίου του 1944 μέχρι τις 3 Ιανουαρίου του 1945), και με την
επιστροφή στην ελεύθερη Ελλάδα υπουργός εφοδιασμού, (από τον Νοέμβριο του 1945
μέχρι τις 4 Απριλίου του 1946).
Στις εκλογές
του 1950 (5 Μαρτίου) συνεργάσθηκε με την ΕΠΕΚ των Πλαστήρα-Τσουδερού όπου και
ανέλαβε υπουργός των Οικονομικών, από 15 Απριλίου μέχρι 21 Αυγούστου του 1950
(Κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα 1950). Επί της κυβέρνησης Πλαστήρα του 1951,
ανέλαβε υπουργός Συντονισμού. Μετά το θάνατο του Πλαστήρα αποχώρησε από την
ΕΠΕΚ και μαζί με τον Αλέξανδρο Σβώλο ίδρυσαν το Δημοκρατικό Κόμμα Εργαζόμενου
Λαού, στο οποίο μετά το θάνατο του Σβώλου ανέλαβε αρχηγός. Το Φεβρουάριο του
1954 η κυβέρνηση του Ελληνικού Συναγερμού ψήφισε εκλογικό νόμο, ο οποίος
επρόκειτο για ένα «ακραίο πλειοψηφικό σύστημα». Άμεση συνέπεια ενός τέτοιου
εκλογικού συστήματος ήταν να ενταθεί η πόλωση και επομένως να ενισχυθούν οι
τάσεις για τη συνεργασία ενός τμήματος του Κέντρου με την ΕΔΑ. Πρώτο βήμα προς
αυτήν την κατεύθυνση αποτέλεσε μυστική συμφωνία του Γεώργιου Καρτάλη με το ΚΚΕ
τον Μάρτιο του 1954, στη βάση ενός προγράμματος έξι σημείων που είχε προτείνει
ο αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος Εργαζόμενου Λαού, με άρθρο του στην
εφημερίδα Ελευθερία στις 2 Φεβρουαρίου 1954. Το 1954 εξελέγη δήμαρχος του Βόλου
απ' όπου παραιτήθηκε το 1956 όταν επανεκλέχθηκε βουλευτής. Πέθανε τον επόμενο
χρόνο, στις 27 Σεπτεμβρίου 1957.
Γενικά ο Γ.
Καρτάλης υπήρξε μαχητικός στους πολιτικούς του αγώνες όπου και διακρίθηκε για
τη ρητορεία του, το άψογο ήθος του και την βαθιά γνώση του επί της ελληνικής
οικονομίας. Σπουδαία συγγραφικά έργα του θεωρούνται το «Περί ευθύνης υπουργών»
που συνέγραψε στα γερμανικά και εκδόθηκε στη Λειψία το 1929 και το «Πεπραγμένα
του αγώνος αντιστάσεως» που εξέδωσε στην Αθήνα το 1946.
De Siris