Δημοψήφισμα
του 1935
Το
δημοψήφισμα έγινε στις 3 Νοεμβρίου 1935 και έμεινε στην ιστορία σαν Νόθο
δημοψήφισμα. Διενεργήθηκε από την δικτατορική κυβέρνηση του Γεωργίου Κονδύλη
(που είχε καταλάβει με πραξικόπημα την εξουσία στις 10 Οκτωβρίου 1935) που
συγκάλεσε την Ε΄ Εθνική Συνέλευση για να καταργήσει το πολίτευμα της
Αβασίλευτης δημοκρατίας. Τα βενιζελογενή κόμματα με την αποχή τους συνέβαλαν
στην προώθηση της καθεστωτικής αλλαγής.
Διεξαγωγή
Στο Δημοψήφισμα
καλούνταν ο λαός να εγκρίνει ή να απορρίψει την αλλαγή του πολιτεύματος.
Εξελίχτηκε όμως σε τραγική φάρσα. Άν και από την πολιτική κατάσταση της εποχής
έβγαινε το συμπέρασμα ότι το εκλογικό σώμα θα επικύρωνε με ισχυρή πλειοψηφία
την απόφαση της Εθνοσυνέλευσης, η κυβέρνηση Κονδύλη, φοβόταν ότι η πλειοψηφία
δεν θα ήταν αρκετά ισχυρή και επιδόθηκε σε μεγάλης έκτασης νοθεία. Σκοπός των
κινηματιών ήταν η παγίωση του καθεστώτος τους, και τους συνέφερε μια
αμφισβητήσιμη εκλογική διαδικασία, ούτως ώστε αργότερα να τους έχει απόλυτη
ανάγκη ο - υπό αμφισβήτηση - Βασιλιάς. Την παγίωση αυτού το καθεστώτος
προσπάθησε να αποτρέψει ο αυτοεξόριστος Ελευθέριος Βενιζέλος, επιχειρώντας να
εξαγοράσει την αναγνώριση της Παλινόρθωσης με ορισμένες εγγυήσεις και παραχωρήσεις
του επανερχόμενου Βασιλιά (αμνηστία των κινηματιών του βενιζελικού κινήματος
της 1 Μαρτίου 1935, ελεύθερες εκλογές).
Ο
στρατιωτικός νόμος είχε αρθεί μια εβδομάδα μόνο πριν από το δημοψήφισμα, η
λογοκρισία εμπόδιζε τη δημοσίευση των απόψεων υπέρ της αβασίλευτης. Μάλιστα,
λίγες μέρες πριν από το δημοψήφισμα, εκτοπίστηκαν στη Μύκονο ο Αλέξανδρος
Παπαναστασίου και ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Αποτέλεσμα
αυτής της τακτικής ήταν να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα 350.000 περισσότεροι
εκλογείς συγκριτικά με εκείνους που ψήφισαν στις βουλευτικές εκλογές του 1932,
όταν είχε σημειωθεί η μικρότερη αποχή. Σε σχέση με τις ελεύθερες βουλευτικές
εκλογές του Ιανουαρίου του 1936 που ακολούθησαν, εκείνοι που ψήφισαν στο
δημοψήφισμα ξεπερνούσαν τους ψηφοφόρους του 1936 κατά 250.000. Από τους
αριθμούς προκύπτει καθαρά η μεγάλη νοθεία που έγινε αλλά και από πολλούς
"Ηρακλείς του Στέμματος" που για πολλές εβδομάδες μετά το δημοψήφισμα
καμάρωναν που είχαν ψηφίσει από τρεις και τέσσερις φορές ο καθένας.
Αποτελέσματα
Δημοψήφισμα 1935 Ψήφοι (%)
(Βασιλευόμενη
Δημοκρατία) ΝΑΙ 97,88
(Αβασίλευτη
Δημοκρατία) ΟΧΙ 2,12
Ο Γεώργιος Β΄
ξαναγύρισε την Ελλάδα στις 25 Νοεμβρίου 1935 και έδειξε φανερά ότι δεν ήταν
διατεθειμένος να ανεχθεί στην εξουσία τον Γεώργιο Κονδύλη, τον οποίο και
φρόντισε να απομακρύνει. Χορήγησε γενική αμνηστία και ανάθεσε το σχηματισμό
κυβέρνησης στον Κ. Δεμερτζή, καθηγητή του αστικού δικαίου, που σχημάτισε την
Κυβέρνηση Δεμερτζή, ορκίστηκε στις 30 Νοεμβρίου 1935 και έκανε τις βουλευτικές
εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936. Αυτές έγιναν με το σύστημα της απλής
αναλογικής και συμμετείχαν όλα τα κόμματα.
De Siris