William Wallace
Γουίλιαμ Γουάλας (1272/1276 – 23/08/1305) Σκωτσέζος ευγενής και πατριώτης, πρωταγωνιστής του πολέμου κατά των Άγγλων κατά την διάρκεια της ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Υμνήθηκε από τους ποιητές και τους καλλιτέχνες, ιδιαίτερα από τον τροβαδούρο του 15ου αιώνα Μπλίντ Χάρρυ. Καταγόταν από το μικρό χωριό Ελλερσλί και την δημοφιλέστερη εκδοχή το όνομα Γουάλλας σημαίνει "Ουαλλός" ή "ξένος" λόγω της Ουαλλικής του καταγωγής. Ο Μπλίντ Χάρρυ δεν περιγράφει τα περιστατικά της ζωής του ως το 1296 οπότε και συνέβη η επίθεση του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Α', μετά τρεις γενιές ειρήνης μεταξύ Άγγλων Σκωτσέζων γιατί δεν είχε στοιχεία. Αμφισβητείται έντονα και η ημερομηνία γέννησης του αλλά το βέβαιο είναι ότι συνέβη το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1270.
Προβλήματα διαδοχής στην Σκοτία, σκληρή επέμβαση του Εδουάρδου
Την εποχή της γέννησης του Γουίλιαμ Γουάλας η Σκωτία απολάμβανε μεγάλη ευημερία πάνω από 20 χρόνια όπου βρισκόταν υπό την εξουσία του άξιου βασιλιά της Αλεξάνδρου Γ'. Τα προβλήματα ξεκίνησαν το (1286) οπότε και ο Αλέξανδρος Γ' πέθανε πέφτοντας από το άλογο του, αφήνοντας διάδοχο του την μόλις τετράχρονη εγγονή του Μαργαρίτα. Ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Α' ο μακροσκελής πήρε τότε πλεονέκτημα αρραβωνιάζοντας τον γιο και διάδοχο του Εδουάρδο με την Μαργαρίτα και την υπόσχεση να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Αλλά όταν πέθανε η εφτάχρονη Μαργαρίτα (1290) τα προβλήματα διαδοχής στην Σκωτία ήρθαν σε μεγάλο αδιέξοδο, και ξεκίνησε τότε ο πόλεμος διαδοχής μεταξύ των δύο κυριότερων αντιμαχόμενων Σκωτσέζικων οικογενειών του Ροβέρτου Μπρους και του Τζων Μπάλλιολ. Το αδιέξοδο θα μπορούσε να λυθεί με την επέμβαση του ισχυρότατου γείτονα τους, του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Α' ο οποίος ως τότε είχε δείξει καλές προθέσεις απέναντι τους όλοι οι ευγενείς ακόμα και οι Μπρούς - Μπάλλιολ συμφώνησαν να μπουν υπό την κρίση του. Ο Εδουάρδος Α΄ τελικά αποφάσισε στα τέλη του 1292 να ορίσει βασιλιά της Σκωτίας τον Τζων Μπάλλιολ και να έχει ο ίδιος την ψηλή εξουσία απέναντι του κάτι που δυσαρέστησε έντονα την οικογένεια των Μπρους. Ο Εδουάρδος δεν κράτησε τις υποσχέσεις του για ανεξαρτησία της Σκωτίας και αμέσως μετά την ενθρόνιση του Τζων Μπάλλιολ έγινε σκληρός, αυταρχικός, ήθελε να ελέγχει όλες του τις κινήσεις. Ο Τζων Μπάλλιολ έφτασε σε ακραία σημεία δυσαρέσκειας απέναντι στον Άγγλο βασιλιά (1296) όταν αρνήθηκε να αναγνωρίσει την υποταγή του και συμμάχησε με την Γαλλία εναντίον του. Τότε ο Εδουάρδος κυρίευσε το κάστρο του Μπέργουικ σφάζοντας τους αντιπάλους του, και τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου οι Σκωτσέζοι ηττήθηκαν οριστικά στην μάχη του Ντουνχάρ ο Τζων Μπάλλιολ αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Ο Εδουάρδος Α' δέχτηκε την υποτέλεια 8.000 Σκωτσέζων ευγενών αφού πρώτα έκλεψε την ιερή πέτρα που βρισκόταν κάτω από τον θρόνο των Σκωτσέζων βασιλέων και την μετέφερε στο Λονδίνο.
Ο σκληρός αγώνας του κατά των Άγγλων
Κυκλοφορούν δύο ιστορίες γύρω από την νεότητα του Γουίλιαμ Γουάλας (1296 - 1297), ο ένας λέει ότι ψάρευε στον ποταμό Ίρβινγκ όταν τον προσέγγισε μια ομάδα από Άγγλους στρατιώτες που του ζήτησαν να παραδοθεί σε αυτούς. Ο Γουίλιαμ τους καλόπιασε προσφέροντας τους μισό από το ψάρι του, και εκνευρισμένος από την αστεία του πράξη ένας στρατιώτης τον πλησίασε και τον απείλησε ότι θα τον σκοτώσει. Τότε ο Γουίλιαμ τον έπληξε και τον σκότωσε με το καλάμι ψαρέματος, παίρνοντας το ξίφος του στην συμπλοκή υπέταξε εύκολα μόνος του τους υπόλοιπους Άγγλους στρατιώτες σκοτώνοντας 5 από αυτούς. Σύμφωνα με μια άλλη ιστορία στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου στην πόλη του Νταντέ ξεκίνησε τον πόλεμο ανεξαρτησίας δολοφονώντας τον γιο του Άγγλου διοικητή της πόλης. Η ιστορία αυτή φαίνεται ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να ισχύει γιατί στην συγκεκριμένη πόλη ο Γουίλιαμ Γουάλας είχε σπουδάσει ξοδεύοντας μεγάλο μέρος από την νεότητα του σε αυτήν, αλλά δεν υπάρχει κανένα κείμενο για τις δραστηριότητες του ως το 1297. Τον Μάιο του 1297 σκότωσε και κομμάτιασε τον Άγγλο σερίφη του Λανάρκ για να εκδικηθεί τον θάνατο του Μάριον Μπραίντφουτ του Λάμινγκτον. Συμμαχώντας με τον Γουλιέλμο Ντάγκλας άρχισε ασταμάτητες επιδρομές σε όλα τα Αγγλικά εδάφη της Νότιας Σκωτίας ελευθερώνοντας διαδοχικά τις πόλεις Αμπερντίν, Πέρθ, Γλασκώβη, Νταντέ. Μπλέχτηκε το 1297 σε άλλο ένα επεισόδιο όπου παγίδευσε τους Άγγλους κατόχους του κάστρου του Αρντροσσάν, κατέλαβε το κάστρο και αφού τους σκότωσε έριξε τα πτώματα τους σε ένα τούνελ. Οι υποστηριχτές της επανάστασης δέχτηκαν ένα ισχυρό κτύπημα όταν οι Σκωτσέζοι ευγενείς ήρθαν σε συμφωνία με τους Άγγλους τον Ιούλιο στο Ίρβιν, ο Γουίλιαμ Γουάλας άφησε το Σελκίρκ προκειμένου να ενωθεί με τον Ανδρέα Μοράι στο Στίρλιγκ. Ο βασιλιάς Εδουάρδος Α' προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ζήτησε την εκτέλεση των βαρόνων ο Ρόναλντ Κράουφορντ ήταν ένας από τους πρώτους που κρεμάστηκαν. Ο Γουίλιαμ Γουάλας έστειλε μήνυμα στον θείο του ώστε να προχωρήσει στην εκτέλεση του φρουρού στο κάστρο του Άιρ, και στην συνέχεια να το κάψει ενώ επέστρεψε στο δάσος του Σέλκιρκ για ασφάλεια. Στο δάσος ένωσε μαζί του τις δυνάμεις του ο Γουλιέλμος Κράουφορντ αμέσως μετά την δολοφονία του πατέρα του.
Μεγάλες προσωρινές επιτυχίες
Στις 11 Σεπτεμβρίου 1297 στην μάχη της γέφυρας του Στέρλιγκ οι Σκωτσέζικες δυνάμεις υπό τον Γουίλιαμ Γουάλας και τον Αντρέα Μοράι κατατρόπωσαν τον Αγγλικό στρατό συντρίβοντας τους 10.000 πεζούς και 3.000 ιππείς του κόμητος του Σάρρει. Απέφυγαν να συγκρουστούν ανοιχτά μαζί τους προτίμησαν να τους παγιδεύσουν γύρω από τα στενά της γέφυρας και να τους αποδεκατίσουν εύκολα. Οι Άγγλοι στρατιώτες τρομαγμένοι οπισθοχώρησαν οπότε η γέφυρα από την οποία πέρασε κατέρρευσε και οι περισσότεροι Άγγλοι που είχαν επιζήσει από την μάχη πνίγηκαν, ενώ κατά τον Χάρρυ η γέφυρα έπεσε με την επέμβαση κάποιου Σκωτσέζου που ήταν κρυμμένος σ'αυτήν. Ο Ούγος Κρέσσινγχαμ ο θησαυροφύλακας του Εδουάρδου Α' στην Σκωτία έπεσε στην μάχη και οι Σκωτσέζοι σαν τρόπαιο τον έγδαραν χρησιμοποιώντας το δέρμα του στην δημιουργία λωρίδων υπό την μορφή επάθλου, ο Γουλιέλμος Κράουφορντ με 400 ιππείς έδιωξε τους Άγγλους από την Σκωτία. Ο Μοράι τραυματίστηκε θανάσιμα μάχη και πέθανε από αυτά τον χειμώνα του 1297 Μετά από την επιστροφή του από την μάχη στην γέφυρα του Στίρλιγκ ο Γουίλιαμ Γουάλας χρίστηκε ιππότης με τον Τζών Γκράχαμ και τον Γουλιέλμο Κράουφορντ από τον Ροβέροτ Μπρούς, ενώ ορίστηκε φρουρός και διοικητής των αρμάτων στην Σκωτία. Τους επόμενους 6 μήνες μετά την μεγάλη του νίκη ο Γουάλας άρχισε τις επιδρομές στην βόρεια Αγγλία προκαλώντας την οργή του Εδουάρδου που δεν μπορούσε να αντιδράσει.
Οριστική ήττα στο Ρόξμπουργκ
Έναν χρόνο αργότερα ο Γουίλιαμ Γουάλας έχασε στην μάχη του Φαλκίρκ, οι Άγγλοι επιτέθηκαν στο Ρόξμπουργκ (1298), κερδίζοντας μερικά κάστρα αλλά απέτυχαν να προκαλέσουν τον Γουάλας σε μάχη. Ο Γουάλας χώρισε τους πολεμιστές του σε τέσσερις ομάδες περικλειόμενοι από ένα αμυντικό τείχος με ξύλινους σωρούς, οι Άγγλοι πήραν το πάνω χέρι επιτέθηκαν με το ιππικό τους σπάζοντας την γραμμή των Σκωτσέζων τοξοτών. Οι Σκωτσέζοι ευγενείς οπισθοχώρησαν και οι άντρες του Εδουάρδου άρχισαν να σπάνε όλες τις απομένουσες αντιδράσεις των Σκώτων, που είχαν τεράστιες απώλειες ο Γουίλιαμ Γουάλας δραπέτευσε και η στρατιωτική του φήμη κλονίστηκε. Ο Τζών Γκράχαμ σκοτώθηκε και ο Γουλιέλμος Κράουφορντ έγινε νέος υπαρχηγός του. Τον Σεπτέμβριο του 1298 ο Βάλλας αποφάσισε να παραιτηθεί από την θέση του φρουρού στην Σκωτία για λογαριασμό του Ροβέρτου Μπρούς, κόμη του Κάρρικ και του Ιωάννη Καμίν συμβασιλέα και ανιψιού του Τζών Μπάλλιολ ενώ ο Μπρούς συμφιλιώθηκε με τον Εδουάρδο (1302). Κατά τον Χάρρι ο Γουίλιαμ Γουάλας δραπέτευσε (1298) στην Γαλλία με τον Γουλιέλμο Κράουφορντ προκειμένου να ζητήσει υποστήριξη από τον βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο Δ' τον Ωραίο στα δικαιώματα του στον θρόνο της Σκωτίας. Μόλις ξέφυγε από τις Αγγλικές ακτές μια ομάδα Γάλλων πειρατών όρμησε στο πλοίο του προκειμένου να συλλάβει τον περίφημο πειρατή Ριχάρδο Λόνγκοβιλ, που τον μετέφερε στον βασιλιά Φίλιππο. Με την επέμβαση του Γουίλιαμ Γουάλας ο Φίλιππος έδωσε αμνηστία στον Λόνγκοβιλ, ενώ πρότεινε ένα εκπληκτικό σχέδιο κατά του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Α'. Οι Αγγλικές ιστορικές καταγραφές δεν αναφέρουν στην συνέχεια δύο συμμετοχές του στον Γαλλικό στρατό σε μάχες κατά των Άγγλων και ένα διπλωματικό ταξίδι του στην Ρώμη. Το (1303) ο Σκουίρ Γκουθρί στάλθηκε στην Γαλλία προκειμένου να ζητήσει από τον Γουάλας να επιστρέψει στην Σκωτία αλλά στην πραγματικότητα να κατασκοπεύσει για λογαριασμό των Άγγλων τον τόπο διαμονής του, στο Έλχο Γούντ. Μετά από πολλές φήμες που κυκλοφορούσαν μεταξύ των Άγγλων ότι μένει στο συγκεκριμένο μέρος κατέφθασαν στο οικόπεδο του να τον συλλάβουν. Μόλις το πληροφορήθηκε σκότωσε έναν από τους άντρες του που τον κατηγόρησε για προδοσία προκειμένου οι Άγγλοι να μην βρουν κανένα ίχνος στον δρόμο τους.
Μαρτυρικός θάνατος και θρύλοι
Ο Γουίλιαμ Γουάλας συνελήφθη από έναν προδότη Σκωτσέζο ευγενή τον Ιωάννη του Μεντείθ στις 5 Αυγούστου/1305, μεταφέρθηκε στο Λονδίνο και κατηγορήθηκε για προδοσία απέναντι στον βασιλιά Εδουάρδο Α'. Στην απολογία του ανέφερε ότι δεν είναι προδότης γιατί βασιλιά του αναγνωρίζει τον Τζών Μπάλλιολ, και όχι τον Εδουάρδο κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ξεγυμνώθηκε, μεταφέρθηκε με ένα άλογο στους δρόμους της πόλης στην συνέχεια κρεμάστηκε και ενώ ήταν ακόμα ζωντανός ελευθερώνοντας τον απ' το σκοινί τον ευνούχισαν, του έβγαλαν τα άντερα του και τα έκαψαν μπροστά του, τελικά τον αποκεφάλισαν. Όλες οι πληροφορίες γύρω από το πρόσωπο του Γουίλιαμ Γουάλας βασίστηκαν στο επικό ποίημα του Μπλίντ Χάρρι που γράφθηκε (1470) 160 χρόνια μετά τον θάνατο και οι διηγήσεις του περιγράφουν ένα πρόσωπο που φαίνεται περισσότερο μυθολογικό. Δεν είναι βέβαιο ότι βασίστηκε σε ιστορικά κείμενα της εποχής του γιατί αυτά δεν εμφανίστηκαν, αναφέρεται ότι ο επίσκοπος του Αγίου Ανδρέα ανέλαβε την αποστολή να καταγράψει τα κατορθώματα του Γουίλιαμ Γουάλας αλλά και από αυτόν δεν βρέθηκε τίποτα. Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό (1995) με την επική ταινία Braveheart γραμμένη από τον υποτιθέμενο απόγονο του Ράνταλ Γουάλας και πρωταγωνιστή τον Μέλ Γκίμπσον. Η ταινία αν και βασίστηκε σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα περιέχει πολλές ανακρίβειες, χαρακτηριστικό σφάλμα του η ερωτική σχέση του με την Ισαβέλλα της Γαλλίας η οποία ήταν μόλις 10 ετών όταν αυτός πέθανε.
Από: www.el.wikipedia.org
De Siris