Παρασκευή 8 Ιουλίου 2011

Κωνσταντίνος Ι. Λογοθετόπουλος


Κωνσταντίνος Ι. Λογοθετόπουλος

Ο Κωνσταντίνος Ι. Λογοθετόπουλος γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1878 και πέθανε στην Αθήνα στις 8 Ιουλίου 1961, ήταν διακεκριμένος έλληνας καθηγητής της Ιατρικής, αλλά και πρωθυπουργός μιας διορισμένης από τους Γερμανούς κατοχικής κυβέρνησης από τις 2 Δεκεμβρίου 1942 έως τις 7 Απριλίου 1943. Για τη συνεργασία του με τους κατακτητές καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά, αλλά αργότερα έλαβε χάρη και πέθανε τελικά εκτός φυλακής.

Σπουδές και στρατιωτική θητεία

Ο Λογοθετόπουλος σπούδασε Ιατρική στο Μόναχο. Με την αποφοίτησή του το 1903 παρέμεινε στη Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Μονάχου, για να εργαστεί πρώτα ως βοηθός του καθηγητή Amann, κατόπιν ως επιμελητής και τέλος ως υφηγητής. Το 1910 επέστρεψε στην Αθήνα και ίδρυσε ιδιωτική χειρουργική γυναικολογική και μαιευτική κλινική δυναμικότητας 40 κλινών.

Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό, αρχικά ως έφεδρος χειρουργός ιατρός στο Γ΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και κατόπιν στο χειρουργείο της Σκάλας Σταυρού. Το 1913, με το τέλος του πολέμου, επέστρεψε στην Αθήνα και παραχώρησε την ιδιωτική κλινική του για τη δωρεάν περίθαλψη 50 τραυματιών αξιωματικών. Απολύθηκε από το Στρατό το 1916. Το 1922 επιστρατεύθηκε ξανά για να υπηρετήσει στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών. Για την προσφορά του τιμήθηκε με πολεμικά μετάλλια και με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού του Σωτήρα.

Ιατρική καριέρα

Το 1922 ανέλαβε την έδρα της Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τη θέση αυτή ανέπτυξε αξιόλογη επιστημονική δραστηριότητα και συνέβαλε στην ίδρυση νέων νοσοκομειακών ιδρυμάτων, μεταξύ των οποίων και το πρώτο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο το 1924 στο Αρεταίειο με δωρεά του Ζαχάρωφ.

Διετέλεσε κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής (1928–1929), και αργότερα πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών (1932–1933). Επί πρυτανείας του εγκαινιάστηκαν τα Εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής στο Γουδί. Την ίδια εποχή εγκαινιάστηκαν πανεπιστημιακές κλινικές στα νοσοκομεία Λαϊκό και Ιπποκράτειο, και θεμελιώθηκε το Δημόσιο Μαιευτήριο Αθηνών, το μετέπειτα «Αλεξάνδρα».
Συνέγραψε πολλές επιστημονικές εργασίες καθώς και ένα ιατρικό εγχειρίδιο Γυναικολογίας στα γερμανικά. Ανέδειξε πολλούς νέους γιατρούς, μεταξύ των οποίων και ο μετέπειτα βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης.

Λέγεται επίσης ότι ήταν πλούσιος ιδιοκτήτης πολλών ακινήτων στην περιοχή της Αθήνας. Γενικά ήταν από τα υψηλά μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας: μέλος μασονικής στοάς, ιδρυτικό στέλεχος του Ναυτικού Ομίλου Αθηνών, από τους ιδρυτές της Κοινότητας Καλαμακίου κ.λπ.

Ήταν νυμφευμένος με την ανιψιά του Γερμανού Στρατάρχη Βίλχελμ Λιστ και λίγο πριν την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Συνδέσμου.

Κατοχική κυβέρνηση

Στις 27 Απριλίου 1941, με την είσοδο του γερμανικού στρατού στην Αθήνα, ο γερμανόφιλος Λογοθετόπουλος ήταν από τους πρώτους που έτρεξαν να συγχαρούν το γερμανό πρέσβη για την «επιτυχία» της χώρας του. Λίγες ημέρες αργότερα διορίσθηκε αντιπρόεδρος και υπουργός Προνοίας και Παιδείας στην πρώτη κατοχική κυβέρνηση του Γεωργίου Τσολάκογλου. Τον επόμενο χρόνο, ενώ η Ελλάδα υπέφερε τα πάνδεινα, ίδρυσε την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Στα τέλη του 1942 διορίστηκε πρωθυπουργός της ναζιστικής «Ελληνικής Πολιτείας». Η κυβέρνησή του ανέλαβε να επιστρατεύσει έλληνες που θα πολεμούσαν ως εθελοντές στο Ανατολικό Μέτωπο ή θα εργάζονταν σε γερμανικά εργοστάσια, αλλά και τα δύο σχέδια απέτυχαν χάρη στη λαϊκή κατακραυγή.

Τελικά η θητεία του διήρκεσε μόλις τέσσερις μήνες, αφού τον Απρίλιο του 1943 οι γερμανοί τον αντικατέστησαν με τον Ιωάννη Ράλλη, επιθυμώντας έναν πιο δυναμικό πρωθυπουργό για την αντιμετώπιση του αναδυόμενου ΕΑΜ. Στα απομνημονεύματά του ο Λογοθετόπουλος αξιοποιεί την «απόλυσή» του για να σώσει την υστεροφημία του, υποστηρίζοντας ότι ο πραγματικός λόγος της ήταν οι διαρκείς αντιρρήσεις που έφερνε στους κατακτητές.

Δίκη, αμνήστευση και θάνατος

Με την αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής το φθινόπωρο του 1944, ο Λογοθετόπουλος διέφυγε στη Γερμανία και εκεί τελικά παραδόθηκε στον Αμερικανικό Στρατό. Το 1945 καταδικάστηκε ερήμην από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων σε ισόβια κάθειρξη, για τη συνεργασία του με το στρατό κατοχής.

Το 1946 μεταφέρθηκε με αμερικανικό μεταγωγικό αεροπλάνο στη Θεσσαλονίκη και παραδόθηκε στις ελληνικές αρχές, οι οποίες τον οδήγησαν στη φυλακή για να εκτίσει την ποινή του. Όμως το 1951 του απενεμήθη χάρη και έτσι πέθανε εκτός φυλακής, στιγματισμένος και περιφρονημένος, δέκα χρόνια αργότερα. Όπως και οι άλλοι δύο κατοχικοί πρωθυπουργοί, έτσι και ο Λογοθετόπουλος παρουσίασε την απολογία του σε βιβλίο με τίτλο «Ιδού η αλήθεια» (Αθήναι 1948, 207 σελίδες).

Σήμερα θεωρείται ως μία από τις εξέχουσες μορφές της Ιατρικής στον ελλαδικό χώρο, ωστόσο η επιστημονική προσφορά του σκιάζεται από την πολιτική δράση του. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι εκτός από πρωθυπουργός της δωσιλογικής κυβέρνησης ήταν και ιδεολογικά ναζιστής, έχοντας αρθρογραφήσει σχετικά σε κατοχικά έντυπα. Κατηγορείται επίσης ότι έκλεισε τα μάτια απέναντι στα σχέδια των κατακτητών για εξολόθρευση των ελλήνων Εβραίων, παρά τις εκκλήσεις του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και άλλων δημοσίων προσώπων της εποχής εκείνης.

De Siris