Ψαραντώνης
Ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) είναι ένας από τους πιο γνωστούς κρητικούς λυράρηδες. Γεννήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου του 1942 στα Ανώγεια Μυλοποτάμου Ρεθύμνου Κρήτης και είναι αδελφός του Νίκου Ξυλούρη.
Ο ίδιος είναι μια ξεχωριστή μορφή της κρητικής μουσικής, διαθέτει μία φωνή με ιδιαίτερη χροιά και προσωπικό ύφος στο παίξιμο της λύρας και των άλλων παραδοσιακών οργάνων.
Έμαθε μουσική δίπλα στο μεγαλύτερο αδελφό του τον Νίκο από πολύ μικρός. Για πρώτη φορά έπαιξε σε γάμο σε ηλικία 13 ετών και πολύ γρήγορα απέκτησε φήμη παίζοντας σε γιορτές και πανηγύρια σε διάφορα μέρη και χωριά της Κρήτης.
Το 1964 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο 45 στροφών. Μέχρι σήμερα έχει εκπροσωπήσει πολλές φορές την Ελλάδα σε φεστιβάλ του εξωτερικού. Πρώτη φορά πήρε μέρος σε φεστιβάλ το 1982 στην Κολωνία της Δυτικής Γερμανίας σε διοργάνωση του τηλεοπτικού καναλιού WDR. Το 1984 έπαιξε στο Βερολίνο, στις εκδηλώσεις για τα 750 χρόνια από την ίδρυση της πόλης, το 1989 στο "Journée des cinq continents" στη Ζυρίχη και το Άμστερνταμ, ενώ τον Ιούνιο του 1999 πάλι ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο φεστιβάλ Η Συνάντηση των Πέντε Ηπείρων στο Μαρτινί στην Ελβετία κερδίζοντας διθυραμβικές κριτικές.
Το 2005 παίζει για τα 20 χρόνια του World Music Institute στο Town Hall της Νέας Υόρκης, το 2007 στο φεστιβάλ ροκ μουσικής "All tomorrow's Parties" στο Μάινχεντ της Αγγλίας, η πρώτη ελληνική συμμετοχή σε αυτό το φεστιβάλ, και το 2009 για δεύτερη φορά στο ίδιο φεστιβάλ στο Σίδνεϊ και στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, το οποίο επιμελήθηκε ο Nick Cave.
Η λύρα του Ψαραντώνη εκτίθεται σήμερα στο "The World's first Global Musical Instrument Museum" στο Φοίνιξ της Αριζόνα των ΗΠΑ, όπου και προβάλλεται video με τον Ψαραντώνη να παίζει λύρα.
Δισκογραφία
1973:ΚΡΗΤΙΚΙΑ ΞΑΣΤΕΡΙΑ
1976:Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
1976:ΠΗΓΕΣ
1978:ΣΑΙΤΕΜΑΤΑ
1982:ΑΝΑΣΤΟΡΗΜΑΤΑ
1983:ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΜΟΥ
1985:ΕΚΤΟΣ ΕΑΥΤΟΥ
1986:ΝΑ ΚΑΜΩ ΘΕΛΩ ΤΑΡΑΧΗ
1989:ΤΑ ΜΕΡΑΚΙΑ ΤΟΥ ΨΑΡΑΝΤΩΝΗ
1990:ΑΠΟ ΦΛΟΓΕΣ Η ΚΡΗΤΗ ΖΩΣΜΕΝΗ
1991:30 ΧΡΟΝΙΑ ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ
1991:ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑΣ
1991:Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ
1994:ΠΑΛΙΟ ΚΡΑΣΙ ΕΙΝ'Η ΣΚΕΨΗ ΜΟΥ
1995:ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ
1996:ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
1997:CRETAN MUSIC-THE WAY OF PSARANTONIS
1998:ΝΟΓΩ
1999:ΙΔΑΙΟΝ ΑΝΔΡΟ
2000:ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΡΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ
2000:ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
2000:ΧΑΙΝΗΔΕΣ-Ο ΞΥΠΟΛΥΤΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ
2001:ΝΙΚΟΣ ΚΥΠΟΥΡΓΟΣ-ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥ
2002:ΡΙΖΙΤΙΚΑ
2002:ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΡΗΤΟΠΟΛΙΣ τεύχος 4:cd με συνέντευξη και ζωντανές ηχογραφήσεις
2002:ΠΑΠΑ ΣΤΕΦΑΝΗΣ Ο ΝΙΚΑΣ-ΑΓΡΙΜΙ ΚΑΙ ΚΟΡΑΣΟ
2004:ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΙ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΗΣ-ΟΤΑΝ ΣΕ ΒΛΕΠΩ ΤΡΑΓΟΥΔΩ
2007:ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΚΟΥΛΑΣ-ΑΝΘΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
2007:ΝΑ'ΧΕΝ Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΒΟΥΝΑ
2008:ΠΑΡΑΠΟΝΟΥΜΑΙ ΜΙΑΣ ΨΥΧΗΣ
2008:12 ΣΠΑΝΙΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ (περιοδικό Δίφωνο)
2008:ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΤΩΝ ΒΟΥΝΩΝ
De Siris