Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου 2010

Ismet Inönü

Ismet Inönü

Ο Ισμέτ Ινονού (24 Σεπτεμβρίου 1884 - 25 Δεκεμβρίου 1973), αρχικά Ισμέτ Πασάς, ήταν Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1884 και πέθανε στην Άγκυρα το 1973. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή στη Κωνσταντινούπολη απ΄ όπου και ακολούθησε αρχικά το στρατιωτικό στάδιο και στη συνέχεια το πολιτικό.
Γενικά
Με το ξέσπασμα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου ο Ισμέτ πασάς κατόπιν εντολής του Σουλτάνου εισήλθε στο πόλεμο όπου προελαύνοντας ανακατέλαβε τμήματα της Ανατολικής Θράκης μεταξύ των οποίων και την Αδριανούπολη που είχαν καταληφθεί από τους Βουλγάρους. Κατά τη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου ο Ισμέτ Πασάς όπως λεγόταν τότε πολέμησε στη Παλαιστίνη εναντίον των Αγγλικών δυνάμεων, στη συνέχεια υποχωρώντας έγινε αρχηγός του επιτελείου του Κεμάλ Ατατούρκ κατά τις εναντίον των Ρώσων επιχειρήσεις στην ανατολική Τουρκία.
Κατά τη διάρκεια της ελληνικής μικρασιατικής εκστρατείας ήταν και πάλι αρχηγός του επαναστατικού επιτελείου, διεύθυνε τις περί τη πόλη Ιν Ονού μάχες, τον Δεκέμβριο του 1920, από την οποία πόλη έλαβε το προσωνύμιο και στη συνέχεια ως επίθετο, όταν αργότερα επιβλήθηκε από τον Κεμάλ με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, η εφαρμογή των ονοματεπωνύμων.
Πολιτική
Στενός πλέον συνεργάτης και αφοσιωμένος βοηθός του Κεμάλ ονομάσθηκε, με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου του 1922, "Πρωθυπουργός της Τουρκίας". Συντηρητικότερος όμως του Κεμάλ ο Ινονού έρχονταν τακτικά σε ρήξη μ΄ εκείνον ειδικά στην εισαγωγή δυτικότροπων ηθών και μέτρων. Παρά ταύτα παρέμεινε στη θέση του πρωθυπουργού μέχρι το 1937 που παραιτήθηκε αιφνίδια. Ένα χρόνο μετά, το 1938 που πέθανε ο Κεμάλ, ο Ινονού εκλέχθηκε ομόφωνα Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαδεχόμενος τον Κεμάλ στην αρχηγία του Λαϊκού Κόμματος.
Ο Ινονού εισήγαγε τότε το δικαίωμα της αντιπολίτευσης και την ίδρυση του Δημοκρατικού Κόμματος υπό τον Τζελάλ Μπαγιάρ. Ο Ινονού διατήρησε τη θέση του προέδρου μέχρι τις 22 Μαΐου του 1950 όταν η εθνοσυνέλευση που προήλθε από τις εκλογές του ίδιου μήνα, όπου ηττήθηκε κατά κράτος το Λαϊκό Κόμμα, ψήφισε τον Τζελάλ Μπαγιάρ. Ο Ινονού αποσύρθηκε τότε από την πολιτική για δέκα χρόνια, όταν επέστρεψε το 1960 με το πραξικόπημα της ίδιας χρονιάς.
Παρατηρήσεις
Ο Ισμέτ Ινονού ήταν εκείνος που υπέγραψε ως πληρεξούσιος της Τουρκίας τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) που αποτέλεσε το μεγαλύτερο "εδαφικό παζάρι του αιώνα" αδιαφορώντας για τους αλλογενείς και αλλόθρησκους πληθυσμούς επιβάλλοντας την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών για πρώτη φορά στη παγκόσμια ιστορία, καθώς και το Σύμφωνο Φιλίας Ελλάδας Τουρκίας το 1930 στην Άγκυρα. Και τα δύο παραπάνω ιστορικά κείμενα υπεγράφησαν από πλευράς της Ελλάδας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Στην πολιτική του Ινονού οφείλεται το γεγονός της μη ανάμειξης της Τουρκίας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, διατηρώντας μια ουδέτερη στάση. Παρά το γεγονός όμως της συνυπογραφής των παραπάνω, συνθήκης και συμφώνου, βρίσκοντας την ευκαιρία διαρκούντος του Β' Π.Π. το 1942, και γνωρίζοντας ότι η Ελλάδα βρισκόταν υπό τριπλή κατοχή, η δε ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο, προσυπέγραψε τον κεφαλαιϊκό νόμο, τον λεγόμενο "βαρλίκ βεργκισί", υποχρεώνοντας τους εναπομείναντες Έλληνες, Αρμενίους και Εβραίους της Κωνσταντινούπολης, (εξαιρουμένους Έλληνες, σύμφωνα με τη "Συνθήκη της Λωζάνης") σε οικονομική εξαθλίωση και νέους διωγμούς.
De Siris