Αλμπέρ
Καμύ
Ο Αλμπέρ Καμύ
γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1913 και πέθανε στις 4 Ιανουαρίου 1960, ήταν Γάλλος
φιλόσοφος και συγγραφέας, ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως
σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα
μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του έργα Καλλιγούλας και
Οι δίκαιοι και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο
επαναστατημένος άνθρωπος. Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Λισιέν (Lucien), ο πατέρας του, εργαζόταν για έναν
έμπορο κρασιού σε ένα οινοπαραγωγικό κτήμα κοντά στο Μοντοβί (Mondovi) της Αλγερίας, όπου γεννήθηκε και ο
Αλμπέρ. Επιστρατεύθηκε όμως το Σεπτέμβριο του 1914 και ο τραυματισμός του στη
μάχη του Μαρν τον οδήγησε στο θάνατο στις 17 Οκτωβρίου του 1914. Ο μικρός
Αλμπέρ θα γνωρίσει τον πατέρα του μέσα από μία φωτογραφία και μία σημαντική
οικογενειακή ιστορία: την περιγραφή της έντονης αποστροφής που έδειξε ο πατέρας
του μπροστά στο θέαμα μίας εκτέλεσης. Μετά το θάνατο του Λισιέν η οικογένεια
εγκαθίσταται στο Αλγέρι. Ο Αλμπέρ κάνει τις σπουδές του έχοντας την υποστήριξη
των καθηγητών του (μεταξύ των οποίων βρίσκουμε και τον Ζαν Γκρενιέ, που θα
παρουσιάσει στο μαθητή του το έργο του Νίτσε). Ξεκινάει να γράφει πολύ νέος και
τα πρώτα του κείμενα φιλοξενούνται στο περιοδικό Sud το 1932. Μετά από το απολυτήριο
λυκείου (bac),
παίρνει πτυχίο ανωτάτων σπουδών στη φιλολογία (lettres), της φιλοσοφικής σχολής, αλλά η φυματίωση
τον εμποδίζει να περάσει τον διαγωνισμό πιστοποίησης που θα του επέτρεπε να
ασχοληθεί με την εκπαίδευση (agrégation).
To
1935, ξεκινάει το L'
Envers et l' Endroit, που θα εκδοθεί δύο χρόνια αργότερα.
Ιδρύει το Θέατρο της Εργασίας (le
Théâtre du Travail) στο Αλγέρι που αργότερα (1937)
μετονομάζει σε Θέατρο της Ομάδας. Στο μεσοδιάστημα, εγκαταλείπει το
κομμουνιστικό κόμμα δύο χρόνια μετά την εγγραφή του σε αυτό. Εργάζεται στην
εφημερίδα Front
populaire (Το
λαϊκό μέτωπο), του Πασκάλ Πιά (Pascal
Pia). Η έρευνα που
κάνει Μιζέρια της Καμπυλίας θα συναντήσει αντιδράσεις. Το 1940, η κυβέρνηση της
Αλγερίας θα απαγορεύσει την εφημερίδα και θα φροντίσει να μη ξαναβρεί δουλειά ο
Καμύ. Εγκαθίσταται στο Παρίσι και εργάζεται ως γραμματέας σύνταξης στην
εφημερίδα Paris-Soir. Εκείνη την περίοδο θα δημοσιεύσει
τον Ξένο (L'
Étranger, 1942) και
το δοκίμιο Ο μύθος του Σίσυφου (Le Mythe de Sisyphe, 1942) και θα αναπτύξει τις
φιλοσοφικές του θέσεις. Σύμφωνα με την δική του άποψη περί ταξινόμησης του
έργου του, αυτά τα έργα υπάγονται στον «κύκλο του παραλόγου» – ο οποίος θα
συμπληρωθεί αργότερα με τα θεατρικά έργα Η παρεξήγηση (Le Malentendu) και Καλιγούλας (Caligula, 1944). Το 1943 προσλαμβάνεται ως
αναγνώστης από τον εκδοτικό οίκο Gallimard και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας
Combat(Η μάχη)
όταν ο Π. Πια κλήθηκε να προσφέρει από άλλες θέσεις στη Γαλλική Αντίσταση.
Συνεχίζει το λογοτεχνικό έργο με της παραγωγή του «κύκλου της εξέγερσης», που
περιλαμβάνει ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματά του, την Πανούκλα (1947), αλλά
και άλλα έργα, λιγότερο δημοφιλή: L' État
de siège (1948), Οι δίκαιοι (1949) και Ο
επαναστατημένος άνθρωπος (L'
Homme révolté) (1951).
Το 1952
έρχεται σε ρήξη με τον Ζαν Πωλ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre) με την δημοσίευση στο περιοδικό
Μοντέρνοι καιροί (Les
Temps modernes) του άρθρου από τον Ανρί Ζανσόν (Henri Jeanson) που προσάπτει στην εξέγερση του Καμύ
ότι είναι «εκ προθέσεως στατική». Το 1956, στο Αλγέρι, πρότεινε την «πολιτική
ανακωχή» ενώ μαινόταν ο πόλεμος. Εκδίδει την Πτώση (La Chute), ένα απαισιόδοξο βιβλίο.
Ο Καμύ
βρίσκει τον θάνατο στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, στο
(Πτι) Βιλμπλεβέν της Υόν (το διαμέρισμα της Γαλλίας Yonne), όταν ο οδηγός και συγγενής του
στενού του φίλου Γκαλιμάρ παρεκκλίνει της πορείας του και ρίχνει το αυτοκίνητο
μάρκας Facel-Vega σε ένα δέντρο. Οι εφημερίδες της
εποχής κάνουν λόγο για υπερβολική ταχύτητα (130 χλμ/ω), αδιαθεσία του οδηγού ή
σκάσιμο του ελαστικού, αλλά ο συγγραφέας Ρενέ Ετιάμπλ διαβεβαιώνει ότι μετά από
επίμονες μελέτες είχε στα χέρια του αποδείξεις ότι η Facel-Vega ήταν ένα κινητό φέρετρο - ωστόσο
καμία εφημερίδα δε δέχτηκε να τις δημοσιεύσει.
Ο Καμύ
θάφτηκε στο Λουρμαρέν (Lourmarin)
της Βωκλύζ (Vaucluse),
όπου είχε αγοράσει μία κατοικία.
Στο περιθώριο
των κυριάρχων φιλοσοφικών ρευμάτων ο Καμύ επέμεινε στον στοχασμό πάνω στην
ανθρώπινη κατάσταση. Αρνούμενος να εκφράσει ομολογία πίστεως στο Θεό, στην
ιστορία ή στη λογική, ήρθε σε αντίθεση με τον Χριστιανισμό, το Μαρξισμό και τον
Υπαρξισμό. Δε σταμάτησε ποτέ την πάλη ενάντια στα ιδεολογήματα και τις
αφαιρέσεις που αποστρέφονται την ανθρώπινη φύση.
Έργα
Μυθιστορήματα
L'Étranger (Ο
Ξένος, 1942) ― ελλην. μετάφρ. Γ.Γεραλής, "ΒΙΠΕΡ"
La Peste (Η
πανούκλα, 1947) ― ελλην. μετάφρ. Θ.Κωστόπουλος, "ΒΙΒΛΙΟΑΘΗΝΑΪΚΗ"
La Chute (Η
πτώση, 1956) ― ελλην. μετάφρ. Λ.Πολενάκης, "ΑΓΚΥΡΑ" και
Ιω.Ευθυμιάδου, "ΓΡΑΜΜΑΤΑ"
La Mort
heureuse (Ο ευτυχισμένος θάνατος-πρόδρομο έργο του "Ξένου", γράφτηκε
το 1936-1938, εκδόθηκε μετά θάνατον το 1970) ― ελλην. μετάφρ. Ν.Κυριακοπούλου,
"ΒΙΠΕΡ"
Le Premier
Homme (Ο πρώτος άνθρωπος, ημιτελές, δημοσιεύτηκε μετά θάνατον το 1995)
Διηγήματα
L'Exil et le
Royaume (Η εξορία και το βασίλειο, 1957)
Θεατρικά
Caligula
(Καλιγούλας, γράφτηκε το 1938, ανέβηκε το 1945)
Le Malentendu
(Η παρεξήγηση, 1944)
L' Etat de
Siege (Κατάσταση Πολιορκίας, 1948)
Les Justes
(Οι Δίκαιοι, 1949)
Δοκίμια κ.λ.
Révolte dans
les Asturies (Εξέγερση στις Αστουρίες, 1936)
L'Envers et
l'Endroit (Απ' την καλή κι απ' την ανάποδη, συλλογή δοκιμίων, 1937)
Noces (Γάμοι,
δοκίμια και εντυπώσεις, 1939)
Le Mythe de
Sisyphe (Ο μύθος του Σίσυφου, δοκίμιο για το παράλογο, 1942)
L'Homme
révolté (Ο επαναστατημένος άνθρωπος, 1951) ― ελλην. μετάφρ. Τζούλια Τσακίρη,
"ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗΣ"
L'Été (Το
καλοκαίρι, δοκίμιο, 1954)
Lettres à un
ami allemand (Γράμματα σ' ένα Γερμανό φίλο, 1948) ― ελλην. μετάφρ. Γ.Γεραλής,
"ΒΙΠΕΡ" (σε ένα τόμο με τον "Ξένο")
Carnets Ι,
ΙΙ, ΙΙΙ (Σημειωματάρια 1935-1942 [1962], 1942-1951 [1964], 1951-1959 [1989]
Reflections on the Guillotine (Σκέψεις για την λαιμητόμο, 1957)
De Siris