Ισμαήλ
Κανταρέ
Ο Ισμαήλ
Κανταρέ είναι διάσημος σύγχρονος Aλβανός λογοτέχνης γεννημένος στο
Αργυρόκαστρο, στις 28 Ιανουαρίου του 1936.
Σπουδές
Σπούδασε στην
Σχολή Ιστορίας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου των Τιράνων και κατόπιν στο
Ινστιτούτο Γκόρκυ της Μόσχας. Παρουσιάστηκε στα αλβανικά γράμματα αμέσως μετά
την επιστροφή του από την Μόσχα, με ποιήματα και το πεζογράφημα Μια πόλη χωρίς
διαφημίσεις (1959). Με την δημοσίευση του μυθιστορήματος Ο στρατηγός ενός
νεκρού στρατού (1963), καθιερώθηκε ως ένας από τους πλέον ταλαντούχους
συγγραφείς της χώρας του.
Δράση και διώξεις
Διετέλεσε
στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος και μέλος της Λαϊκής Εθνοσυνέλευσης της
Αλβανίας στα χρόνια του Ενβέρ Χότζα. Αυτή η θέση του τού επέτρεπε να ταξιδεύει
στο εξωτερικό σε μία εποχή όπου ελάχιστοι Αλβανοί είχαν αυτό το προνόμιο. Το
1981 δημοσίευσε το μυθιστόρημα Το παλάτι των ονείρων, το οποίο θεωρήθηκε ως μία
αλληγορία κατά του καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα και απαγορεύτηκε. Από το 1987,
λίγα χρόνια πριν από την πτώση του κομμουνισμού στην Αλβανία, ο Κανταρέ άρχισε
να φυγαδεύει τα χειρόγραφά του στην Γαλλία, όπου και άρχισαν να δημοσιεύονται
από τις Εκδόσεις Fayard.
Τον Οκτώβριο
του 1990, δυο μήνες πριν από την οριστική πτώση του κομμουνισμού στην χώρα του,
διέφυγε στην Γαλλία, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο, διακηρύσσοντας ότι «δικτατορία
και αυθεντική λογοτεχνία είναι ασυμβίβαστες» και ότι «ο συγγραφέας είναι ο
φυσικός εχθρός της δικτατορίας». Η διαφυγή του Κανταρέ στην Γαλλία θεωρήθηκε
από πολλούς ως μία κίνηση εντυπωσιασμού, αλλά ο Κανταρέ, που σήμερα ζει μεταξύ
Γαλλίας και Αλβανίας, σε όλες του τις δημόσιες εμφανίσεις επαναλαμβάνει ότι δεν
υπήρξε οπαδός του κομμουνιστικού καθεστώτος της χώρας του.
Βραβεύσεις
Το 2005
τιμήθηκε με το πρώτο Διεθνές Βραβείο Μαν Μπούκερ, ενώ ήταν υποψήφιος για το
Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Στα
μυθιστορήματα του Κανταρέ αναμειγνύεται το πραγματικό με το φανταστικό. Κύρια
θεματογραφία του είναι η σύγχρονη αλβανική κοινωνία, το προηγούμενο
κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας του καθώς και το σκληρό αλβανικό εθιμικό
δίκαιο (κανόνας της τιμής ή κανούν στα αλβανικά). Έχει γράψει επίσης και
ποίηση.
Είναι ένας
από τους πλέον παραγωγικούς συγγραφείς. Η εργογραφία του ξεπερνά τα 20
πεζογραφήματα, τα περισσότερα από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πάρα πολλές
γλώσσες. Στα ελληνικά, τα μυθιστορήματά του πρωτοεμφανίστηκαν την δεκαετία του
1990, αρχικά σε μετάφραση από γαλλικές εκδόσεις και αργότερα σε απευθείας
μετάφραση από τα αλβανικά.
Το 2009
τιμήθηκε και με το βραβείο Πρίγκηπας των Αστούριας για τη Λογοτεχνία. Επίσης,
του απονεμήθηκε το Βραβείο Balkanika για το έτος 2009, για το έργο του
L’entravee.
Βιβλία του
μεταφρασμένα στα ελληνικά
Gjenerali i
ushtrisë së vdekur (Ο στρατηγός της στρατιάς των νεκρών, 1963) ―
ελλην.μετάφρ.Μαρ.Κωνσταντέλος ("Πορεία", 1983))
Kështjella
(Το κάστρο, 1970)― ελλην.μετάφρ.Τασ.Καραϊσκάκη ("Πορεία", 1979) και
με το τίτλο: Τα ταμπούρλα της βροχής (Κάστρο), εκδ. Εικοστού πρώτου,1996
Το χρονικό
της πέτρινης πόλης (1970)
Prilli i
thyer (Ρημαγμένος Απρίλης, 1978)― ελλην.μετάφρ.Λ.Μιλιλή ("Ροές",
1988)
Η κόχη της
ντροπής (1978)― ελλην.μετάφρ.Π.Ζαχοπούλου-Βλάχου ("Ροές", 1985)
Το γεφύρι με
τις τρεις καμάρες (εμπνευσμένο από Το γιοφύρι της Άρτας) (1978)
Το λυκόφως
των θεών της στέπας (1978)
Kush e solli
Doruntinën (Ποιός έφερε τη Ντορουντίν;, 1980) ― ελλην.μετάφρ.Μάρ.Σοφιανός
("Ροές", 1987)
Το παλάτι των
ονείρων (1981)
Αισχύλος ο
μεγάλος αδικημένος (1985)
Φεγγαρόφωτο
(1985)
Το κονσέρτο
(1988)
Φάκελος H.
(1989)
Το τέρας
(1990)
Πρόσκληση στο
εργαστήρι του συγγραφέα (1991)
Η πυραμίδα
(1992)
Η σκιά (1994)
Ο αετός
(1995)
Spiritus
(1996)
Μια πόλη
χωρίς διαφημίσεις (1998)
Τρία
τραγούδια πένθιμα για το Κοσσυφοπέδιο (1998)
Το πέταγμα
του αποδημητικού (1999)
Κρύα
λουλούδια του Μάρτη
Η εκκλησία
της Αγίας Σοφίας και άλλες ιστορίες
Το μοιραίο
δείπνο, εκδόσεις Ματαίχμιο , 2011 ISBN 978-960-501-524-4
Τα
περισσότερα βιβλία του Κανταρέ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις «Εκδόσεις του
Εικοστού Πρώτου».
De Siris