Απόστολος
Τιμόθεος
Στην Καινή
Διαθήκη, ο Τιμόθεος ήταν συνεργάτης και προσφιλής μαθητής του Αποστόλου Παύλου
με τον οποίο γνωρίστηκε στα Λύστρα της Λυκαονίας και από τότε έγινε ο πιο
στενός, έμπιστος, "ισόψυχος" συνεργάτης του. Το όνομα Τιμόθεος
σημαίνει «Εκείνος που Τιμάει τον Θεό».
Βιογραφία
Αρκετές είναι
οι πληροφορίες για τον Τιμόθεο που προέρχονται από τις Πράξεις των Αποστόλων
αλλά και από τις επιστολές του Παύλου.
Ο Τιμόθεος
καταγόταν από τα Λύστρα της Λυκαονίας, από Έλληνα πατέρα και Ιουδαία μητέρα που
μεταστράφηκε στον Χριστιανισμό. Η μητέρα του λεγόταν Ευνίκη και η γιαγιά του
Λωίδα ονόματα ελληνικά που μαρτυρούν ότι στα μέρη εκείνα είχαν υπάρξει
επιμειξίες μεταξύ Ιουδαίων και Ελλήνων. Η Ευνίκη φαίνεται ότι κατέβαλλε
αξιέπαινη προσπάθεια για τη θεοπρεπή ανατροφή του γιου της αφού ο Τιμόθεος
"από τη βρεφική του ηλικία γνώριζε τη Γραφή".
Ο Τιμόθεος,
άνθρωπος μάλλον ασθενικός, γνωστός για την ευσέβεια και τον ζήλο του
μεταστράφηκε στο χριστιανισμό μάλλον κατά την πρώτη διέλευση του Παύλου από τη
Λυκαονία, όταν ο Τιμόθεος υπήρξε μάρτυρας των κόπων και των διωγμών που εκείνος
υπέστη. Έγινε συνοδός του Αποστόλου Παύλου εξ αφορμής προφητικής αποκαλύψεως το
50 ή 51 μ.Χ., σε νεαρή ηλικία , από 18 έως 27 ετών. Για να μη σκανδαλίσει ο
Παύλος τους εξ Ιουδαίων ζηλωτές χριστιανούς που ήξεραν ότι ο πατέρας του
Τιμόθεου ήταν εθνικός, του ζήτησε να δεχθεί την περιτομή.
Στη διάρκεια
της δεύτερης περιοδείας του Απ. Παύλου, ο Τιμόθεος έμεινε στην Βέροια και στη
συνέχεια ήλθε στην Αθήνα. Από εκεί μετέβη πάλι στην Θεσσαλονίκη, προσκομίζοντας
την Α' Θεσ. επιστολή και τελικά συνάντησε τον Παύλο στην Κόρινθο με ευχάριστα
νέα από τους Θεσσαλονικείς. Από την Κόρινθο μετέφερε με τον Παύλο την λογεία
(χρηματική συνεισφορά) για τις ανάγκες των πιστών της Ιερουσαλήμ. Κατά την
τρίτη περιοδεία, τον έστειλε ο Παύλος από την Έφεσο στην Μακεδονία και την
Κόρινθο.
Ο Τιμόθεος
συχνά αναλαμβάνει λεπτές αποστολές που του αναθέτει ο Παύλος, μνημονεύεται από
τον Παύλο σε έξι Επιστολές του ως συναποστολέας των αποστολικών γραμμάτων και
υπήρξε συναιχμάλωτός του κατά την πρώτη φυλάκιση στην Ρώμη.
Σύμφωνα με
πληροφορία της Α' Τιμ. 1, 3, ο Παύλος άφησε τον Τιμόθεο στην Έφεσο, για να
προστατεύσει τους πιστούς από ετεροδιδασκαλίες. Από την Ρώμη, όπου βρισκόταν ο
Παύλος (προφανώς για δεύτερη φορά), ζητά από τον Τιμόθεο να τον επισκεφθεί το
ταχύτερο, γιατί όλοι τον εγκατέλειψαν, εκτός από τον Λουκά. Του ζητά μάλιστα,
να φέρει μαζί του από την Τρωάδα τον μανδύα, τα βιβλία και προ παντός τις
μεμβράνες (προφανώς κείμενα της ΠΔ).
Κατά τον
χρόνο της αποστολής της Α' Τιμ., ο Τιμόθεος βρίσκεται στην Έφεσο ως επίσκοπος
της εκεί Εκκλησίας. Ο Παύλος του έστειλε, όταν ήταν επίσκοπος Εφέσου, δύο
επιστολές, οι οποίες σώζονται στον κανόνα της Καινής Διαθήκης και εντάσσονται
στις ποιμαντορικές ή ποιμαντικές, για το ποιμαντορικό περιεχόμενό τους. Οι
επιστολές αυτές θεωρούνται αξιόλογες για τις ιστορικές μαρτυρίες που παρέχουν.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της Α' Τιμ., αυτή πρέπει να γράφθηκε από κάποια πόλη της
Μακεδονίας, στο χρονικό διάστημα μεταξύ 63 και 67 μ.Χ.. Είναι δύσκολο να
καθοριστεί η ηλικία του Τιμόθεου όταν εξελέγη επίσκοπος Εφέσου. Αν ο Παύλος,
ηλικίας περίπου 65 ετών, τον λέει "νέον", ίσως ήταν 35-40 ετών.
Μετά το
μαρτύριο του Παύλου, από τη Ρώμη όπου είχε κληθεί, επέστρεψε στην Έφεσο και
παρέμεινε εκεί. Σύμφωνα με την παράδοση, μαρτύρησε ο ίδιος επί Δομιτιανού ή
Νέρωνα "τυπτόμενος με ρόπαλα από τον ειδωλολατρικό όχλο" , επειδή σε
κάποια γιορτή της Εφέσιας Aρτέμιδας, "Καταγώγιον ονομαζομένην"
κατέκρινε τα όργια των εορταστών.
Η Ορθόδοξη
Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 22 Ιανουαρίου, η Καθολική και η Λουθηρανική
στις 26 Ιανουαρίου, ενώ τιμάται ως άγιος και από την Αγγλικανική εκκλησία.
De Siris