Πάβελ Νικολάγεβιτς Φιλόνοφ
Ο Πάβελ
Νικολάγεβιτς Φιλόνοφ γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1883 και πέθανε στις 3 Δεκεμβρίου 1941, ήταν Ρώσος ζωγράφος της πρωτοπορίας (avant-garde) και
θεωρητικός της τέχνης.
Βιογραφικά
Ο Πάβελ
Φιλόνοφ γεννήθηκε στη Μόσχα στις 8 Ιανουαρίου 1883, έμεινε ορφανός το 1896 και
το 1897 πήγε να ζήσει στην Αγία Πετρούπολη, όπου παρακολούθησε κάποια μαθήματα
τέχνης. Το 1908 μπήκε στην Ακαδημία Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης, από την οποία
όμως αποβλήθηκε μετά δύο χρόνια, το 1910, για να ξαναγίνει αργότερα και πάλι
δεκτός. Το 1912, ο Φιλόνοφ έγραψε το άρθρο «Ο Κανόνας και ο Νόμος», στο οποίο
διαμόρφωσε τις αρχές του «αναλυτικού ρεαλισμού» και στις οποίες παρέμεινε
πιστός ως το τέλος της ζωής του.
Στη διάρκεια
των ετών 1913 – 1915, ο Φιλόνοφ συνδέθηκε με το φουτουριστικό κίνημα και
ανέπτυξε στενές σχέσεις με τους φουτουριστές ποιητές Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκι,
Βίκτορ Χλέμπνικοφ, Αλεξέι Κρούτσενιχ και Έλενα Γκούρο.Το φθινόπωρο του 1916, στρατολογήθηκε
για υπηρεσία στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και υπηρέτησε στο Ρουμανικό Μέτωπο,
χωρίς ωστόσο να πάψει ποτέ να ζωγραφίζει.
Ο Φιλόνοφ
συμμετείχε ενεργά στην Ρωσική Επανάσταση του 1917, την οποία χαιρέτησε με
ενθουσιασμό.
Το 1919,
παρουσίασε έργα του στην «Πρώτη Ελεύθερη Έκθεση Καλλιτεχνών Όλων των Τάσεων»
στο Μουσείο Ερμιτάζ. Το 1923, έγινε καθηγητής στην Ακαδημία Τεχνών και μέλος
του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Κουλτούρας. Το 1925 ίδρυσε μια σχολή «αναλυτικής
ρεαλιστικής ζωγραφικής» στο Λένινγκραντ, η οποία, όπως όλες οι ιδιωτικές
καλλιτεχνικές ομάδες και οργανώσεις, διαλύθηκε το 1928. Το εξαιρετικά πρωτότυπο
και προσωπικό ύφος του Φιλόνοφ, που μπορεί να συγκριθεί με το έργο του Πάουλ
Κλέε (Paul Klee, 1879 – 1940), επηρέασε ένα σημαντικό αριθμό καλλιτεχνών και
την εξέλιξη του σουπρεματισμού και του εξπρεσιονισμού.
Το 1929,
οργανώθηκε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση της καλλιτεχνικής πορείας του Φιλόνοφ
στο Ρωσικό Μουσείο. Εντούτοις, η σοβιετική κυβέρνηση απαγόρευσε την έκθεση. Από
το 1923 και εφεξής, ο Φιλόνοφ, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε,
αρνιόταν να πουλήσει τα έργα του σε ιδιώτες συλλέκτες. Σκόπευε να δωρίσει όλα
τα έργα του στο Ρωσικό Μουσείο, προκειμένου να ιδρυθεί Μουσείο Αναλυτικού
Ρεαλισμού. Ο Φιλόνοφ πέθανε από πείνα στις 3 Δεκεμβρίου 1941, κατά τη διάρκεια
της ναζιστικής πολιορκίας του Λένινγκραντ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Καλλιτεχνική δημιουργία
Σύμφωνα με
την επιθυμία του Πάβελ Φιλόνοφ, περίπου 200 πίνακες και πάνω από 200 ακουαρέλες
και σχέδια δωρίθηκαν, μετά το θάνατό του, στο Ρωσικό Μουσείο της Αγίας
Πετρούπολης από την αδελφή του Ευδοκία Γκλέμποβα (Yevdokia Glebova).
Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται:
«Άντρας και
γυναίκα (Αδάμ και Εύα)» (1912)
«Δύση και
Ανατολή» (1912 -1913)
«Ανατολή και
Δύση» (1912 – 1913)
«Γύρω στο
τραπέζι» (1912 – 1913)
«Το γουρούνι»
(1912 – 1913)
«Η δεξίωση
των βασιλέων» (1913)
«Οι
γαλατούδες» (1914)
«Οικογένεια
χωρικού (Αγία Οικογένεια» (1914)
«Ο πόλεμος με
τη Γερμανία» (1915)
«Πορτρέτο της
Ευδοκίας Γκλέμποβα, αδελφής του καλλιτέχνη» (1915)
«Οι εργάτες»
(1915 – 1916)
«Λουλούδια
της παγκόσμιας άνθισης» (1916)
«Η φυγή στην
Αίγυπτο» (1918)
«Αυτοπροσωπογραφία»
(1925)
«Δυο κεφάλια»
(1925)
«Ζώα» (1925 –
1926)
«Ζώα» (1930)
«Udarnitzi
(εργάτες που σπάνε τη «νόρμα») στο εργοστάσιο “Krasnaya Zaria”» (1931)
«Πορτρέτο του
Ιωσήφ Στάλιν» (1936)
«Έντεκα
κεφάλια» (1938).
De Siris