Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

Κωστούλα Μητροπούλου


Κωστούλα Μητροπούλου

Η Κωστούλα Μητροπούλου γεννήθηκε στον Πειραιά στις 6 Μαΐου 1933 και πέθανε στις 31 Ιανουαρίου 2004, συγγραφέας και μεταφράστρια.

Ήταν κόρη του δικηγόρου, πολιτικού και ιστορικού συγγραφέα Γιάννη Μητρόπουλου και της Σοφίας Λούμου, η οποία κληροδότησε την αγάπη της για τη μουσική (είχε σπουδάσει πιάνο) στην κόρη της. Παράλληλα μέσω του πατέρα της η Κωστούλα αγάπησε από νεαρή ηλικία τη λογοτεχνία και το θέατρο.

Μετά το Γυμνάσιο γράφτηκε στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών, διέκοψε όμως τις σπουδές της στο τρίτο έτος. Την πρώτη εμφάνισή της στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποίησε το 1955 με δημοσιεύσεις πεζογραφημάτων της στην εφημερίδα Η Βραδυνή.

Τρία χρόνια αργότερα εμφανίστηκε στην πειραϊκή έκδοση Το περιοδικό μας και εξέδωσε το μυθιστόρημα Η χώρα με τους ήλιους. Το 1963 έγραψε τους στίχους των τραγουδιών του δίσκου Ο Δρόμος του Μάνου Λοΐζου. Μετά την κήρυξη της δικτατορίας του Παπαδόπουλου αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι, προσωπικοί λόγοι ωστόσο την ανάγκασαν να επιστρέψει στην Αθήνα, όπου και συνελήφθη λόγω της πολιτικής της ένταξης στην Αριστερά. Το 1969 συνυπέγραψε τη δήλωση διαμαρτυρίας “των 18” για τη χουντική λογοκρισία με άλλους δεκαεφτά λογοτέχνες. Ένα χρόνο αργότερα, μετά την άρση της προληπτικής λογοκρισίας έλυσε τη συγγραφική σιωπή της (που τήρησε από το 1967) και δημοσίευσε το μυθιστόρημα Αντίστροφη Μέτρηση.

Το συγγραφικό έργο της Κωστούλας Μητροπούλου, αρκετά μεγάλο σε έκταση, περιλαμβάνει διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, χρονικά και πολλά έργα για το θέατρο. Μέρος του πεζογραφικού της έργου μεταφράστηκε στα γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά, γερμανικά, σουηδικά, ιταλικά, ρωσικά και νορβηγικά, ενώ θεατρικά της παραστάθηκαν από το Εθνικό Θέατρο, το Κ.Θ.Β.Ε. και πολλούς ιδιωτικούς θιάσους.

Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά και εφημερίδες, στη χώρα μας και το εξωτερικό. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ομάδας των 12 (1963 για τη συλλογή διηγημάτων της Πρόσωπα και φιγούρες), το Βραβείο καλύτερου άπαιχτου θεατρικού έργου στο Φεστιβάλ Ιθάκης (1977 για τις Τέσσερις ερημιές) και το Α΄ Κρατικό βραβείο Διηγήματος (1985 για τη συλλογή διηγημάτων Μεγέθυνση) και είναι μέλος της Εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων και της Εταιρείας Συγγραφέων. Στο έργο της Κωστούλας Μητροπούλου, πεζογραφικό και θεατρικό, κυρίαρχη θέση κατέχει η κατάργηση της νόρμας σε πολλά επίπεδα (απουσία συγκεκριμένης πλοκής και ολοκληρωμένων χαρακτήρων, έλλειψη συνοχής και τυπικής εξέλιξης του μύθου κ.α.).

Έντονη είναι η παρουσία του υπαρξιακού προβληματισμού και του δίπτυχου έρωτας-θάνατος ως αντικειμένου φιλοσοφικής και ψυχολογικής αναζήτησης και ως κινητήρια δύναμη των ηρώων της. Το βιωματικό στοιχείο είναι επίσης κυρίαρχο, αν και όχι εξαρχής ευδιάκριτο, στη γραφή της (κυρίαρχη η γυναικεία παρουσία στη διαχρονική αρχετυπική της διάσταση), το ίδιο και η παρουσία του πολιτικού προβληματισμού ως μέσου για την προσέγγιση της βαθύτερης ουσίας της ζωής.

Εργογραφία

Διηγήματα

Δύο εποχές. Αθήνα, Δίφρος, 1960.
Πρόσωπα και φιγούρες. Αθήνα, Φέξης, 1962.
Πολιτεία χωρίς ήρωες. Αθήνα, Φέξης, 1964.
Άρθρο νο 22. Αθήνα, Μίνωας, 1975 (το ίδιο με τίτλο Ο πάγκος. Αθήνα, Γνώση, 1984).
Περιθωριακή ζωή· Διηγήματα. Αθήνα, Δωρικός, 1980.
Όσκαρ ή το χαμόγελο της τοιχογραφίας (Μικρό δοκίμιο για τον έρωτα και τη βλέννα). Αθήνα, Δωρικός, 1982.
Πολιτείες και άνθρωποι. Αθήνα, Γαλαξίας, 1972 (το ίδιο με τίτλο Πρόσωπα και Φιγούρες στον τόμο Πρόσωπα και Φιγούρες και Πολιτεία χωρίς ήρωες. Αθήνα, Δωρικός, 1980).
Η μεγέθυνση. Αθήνα, Κέδρος, 1983.
Κι όλα αυτά για ένα πήδημα. Αθήνα, Κέδρος, 1997.
Η Μπέμπα, οι άλλες και το πήδημα. Αθήνα, Κέδρος, 1998.

Νουβέλες

Η χώρα με τους ήλιους. Αθήνα, τυπ. Νικολόπουλος-Παπακυριακόπουλος, 1958.
Η Προδοσία και ο Μύθος. Αθήνα, Μίνωας, 1975 (το ίδιο στον τόμο Ο βυθός - Η δολοφονία. Αθήνα, Φιλιππότης, 1983).

Μυθιστορήματα

Λεωφόρος χωρίς ορίζοντα. Αθήνα, Φέξης, 1961.
Ο ένοχος. Αθήνα, Εστία, 1966.
Αντίστροφη μέτρηση. Αθήνα, Ίκαρος, 1970.
Αλφαβητάριο. Αθήνα, Δωρικός, 1971.
Το έγκλημα ή 450 ημέρες. Αθήνα, Κέδρος, 1972.
Η εκτέλεση. Αθήνα, Ίκαρος, 1973.
Ηλιοφάνεια 288 ώρες. Αθήνα, Μπουκουμάνης, 1974.
Ζαάρ 19. Αθήνα, Κέδρος, 1978.
Η ζωή με τους άλλους (το album με τις φωτογραφίες). Αθήνα, Κέδρος, 1981.
Αυτό το θέατρο ήταν εκείνος. Αθήνα, Κέδρος, 1982.
Παράσταση για έναν. Αθήνα, Κέδρος, 1985.
Διαδρομή 35 και κάτι. Αθήνα, Κέδρος, 1986.
Το xpalaioπωλείο στην Τσιμισκή. Αθήνα, Κέδρος, 1988.
Έγραφε παντού τ’ όνομά του. Αθήνα, Άγκυρα,
Το μυθιστόρημα της νύχτας. Αθήνα, Κέδρος, 1995.
Χίλια πενήντα μιλιμπάρς. Αθήνα, Πατάκης, 1995 (έκδοση γ’).

Χρονικό

Το χρονικό των τριών ημερών. Αθήνα, Μπουκουμάνης, 1974.

Χρονογράφημα

Τα Σάββατα στο «Έθνος». Αθήνα, Γκοβόστης, 1987.

Θέατρο

Ασκληπιός· Τραγωδία σε πράξεις τρεις. Αθήνα, 1977.
Μουσική για μια αναχώρηση. Αθήνα, Κέδρος, 1980.
Τέσσερις ερημιές. Αθήνα, Κέδρος, 1981.
Περιθωριακοί. Αθήνα, Θεωρία, 1984.
Η τελευταία παράσταση· Ένα έργο σε τέσσερα μέρη. Αθήνα, Γκοβόστης, 1984.
Η νταλίκα. Αθήνα, Γκοβόστης, 1985.
Ρόλοι για σολίστες. Αθήνα, Γκοβόστης, 1986.
Στην ίδια πόλη. Αθήνα, Γκοβόστης, 1987.
Θέατρο ο κόσμος. Αθήνα, Γκοβόστης, 1991.

Μεταφράσεις

Βιρτζίνια Γουλφ, Η κυρία Νταλλογουέη.
Αλμπέρτο Μοράβια, Η πλήξη. Αθήνα, Ζαχαρόπουλος, 1978.
Ουέσκερ Άρνολντ, Οι τέσσερις εποχές.Αθήνα, Δωδώνη, 1980.
Ντυράς Μαργκερίτ, Οι οδογέφυρες. Αθήνα, Γκοβόστης, 1984.

De Siris