Γιώργης Σιάντος
Ο Γιώργος (ή Γιώργης) Σιάντος γεννήθηκε το 1890 και πέθανε στις 20 Μαίου
1947, ήταν κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ και της Εαμικής Εθνικής Αντίστασης. Ψευδώνυμα
που χρησιμοποιούσε: Γέρος, Σαγκαρινός, Θείος
Η πρώιμη δράση του
Ο Σιάντος μεγάλωσε στην Καρδίτσα και καταγόταν από φτωχή οικογένεια. Αφού
τελείωσε το δημοτικό σχολείο, εργάστηκε ως καπνεργάτης. Από το 1911 ως το 1920
ήταν υπαξιωματικός στον Ελληνικό Στρατό και πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους
και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο ενδιάμεσο, το 1916, συμμετείχε στο
βενιζελικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη. Μετά την απόλυσή του από το στρατό εντάχθηκε
στο ΣΕΚΕ και εκλέχθηκε Γραμματέας της Καπνεργατικής Ομοσπονδίας της Ελλάδας.
Τα πρώτα καθοδηγητικά χρόνια
Το 1927 ο Σιάντος εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Πολιτικού
Γραφείου του ΚΚΕ. Τα αμέσως επόμενα χρόνια, συμμετείχε ενεργά στη φραξιονιστική
διαπάλη που ξέσπασε στους κόλπους του κόμματος, συγκροτώντας την αριστερή τάση
του Κόμματος από κοινού με τον Κώστα Θέο.
Στα χρόνια αυτά ήρθε σε σφοδρή σύγκρουση με τον τότε Γενικό Γραμματέα του
κόμματος Ανδρόνικο Χαϊτά. Τελικά η σύγκρουση αυτή διακόπηκε ύστερα από επέμβαση
της Κομμουνιστικής Διεθνούς και την ανάθεση της θέσης του Γενικού Γραμματέα στο
Νίκο Ζαχαριάδη το 1931. Ο Σιάντος κλήθηκε στα όργανα της Διεθνούς όπου έκανε αυτοκριτική
και επανήλθε κατόπιν σε καθοδηγητικές θέσεις. Το 1934 εκλέχθηκε Γραμματέας της
Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ, ενώ το 1936 εκλέχθηκε βουλευτής Τρικάλων.
Τα χρόνια της παρανομίας
Αμέσως μετά την εκλογή του Σιάντου στο κοινοβούλιο ξέσπασε η Δικτατορία της
4ης Αυγούστου υπό τον Ιωάννη Μεταξά. Ο Μεταξάς και το νέο αυταρχικό καθεστώς
που εγκαθίδρυσε εξαπέλυσε μια αδυσώπητη αντικομμουνιστική εκστρατεία,
συλλαμβάνοντας χιλιάδες μέλη του ΚΚΕ. Ο Σιάντος συνελήφθη και εξορίστηκε στην
Ανάφη από όπου δραπέτευσε το 1937. Τότε ηγήθηκε της διαδικασίας ανασυγκρότησης
του ανώτατου καθοδηγητικού οργάνου του κόμματος, έχοντας μία θέση στη νέα
τριμελή Γραμματεία του παράνομου μηχανισμού. Ωστόσο, δεν κατόρθωσε να αποφύγει
τη δεύτερη σύλληψη το Νοέμβρη του 1939 και τη φυλάκισή του στις φυλακές της
Κέρκυρας. Το Σεπτέμβρη του 1941, όταν απέδρασε, η Ελλάδα βρισκόταν ήδη υπό
γερμανική Κατοχή.
Πρωταγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης
Ο Σιάντος αμέσως μετά τη δραπέτευσή του εντάχθηκε στους κόλπους του
Αντιφασιστικού Εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος και συμμετείχε στη δημιουργία
του ΕΑΜ. Παρά τις έντονες αμφιβολίες του για τις Συμφωνίες του Λιβάνου και της
Καζέρτας, τελικά φάνηκε υποχωρητικός απέναντι στις απαιτήσεις των αυτοεξόριστων
παλαιών πολιτικών. Το Μάρτη του 1944 πρωταγωνίστησε στη συγκρότηση της ΠΕΕΑ στο
χωριό Βίνιανη της Ευρυτανίας, στην πρώτη προσωρινή διοίκηση της οποίας ανέλαβε
Γραμματέας Εσωτερικών και Επισιτισμού της Ελεύθερης Ελλάδας. Κατά το σχηματισμό
της τελικής σύνθεσης της Επιτροπής διατήρησε τη θέση του Γραμματέα Εσωτερικών.
Πρελούδιο της Εμφύλιας διαμάχης και θάνατος
Μετά την Απελευθέρωση ο Σιάντος εξέφρασε τη διαφωνία του απέναντι στη θέση
της νέας κυβέρνησης για διάλυση των ενόπλων τμημάτων του ΕΛΑΣ, καθώς διέβλεπε
μια βίαιη αντιεαμική στάση σε συνδυασμό με αμνηστία στους πρώην συνεργάτες των
Γερμανών. Έτσι, στις 3 Δεκεμβρίου το ΕΑΜ διοργάνωσε αντιβρετανική διαδήλωση.
Η μαζικότητα της κινήθηκε μεταξύ 100.000 και 500.000 διαδηλωτών, χωρίς να
υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος αριθμός από την ιστοριογραφία. Η διαδήλωση
χτυπήθηκε βίαια από τις αρχές ασφαλείας υπό τον Άγγελο Έβερτ και υπήρξαν 30
δολοφονηθέντες διαδηλωτές. Την επόμενη μέρα στην κηδεία των διαδηλωτών, η νέα
πορεία διαλύθηκε και αυτή με νέες δολοφονίες διαδηλωτών. Ο Σιάντος ωστόσο δεν
κατάφερε να διαχειριστεί το βάρος της ένοπλης σύγκρουσης που ακολούθησε.
Επιπλέον, μετά τη λήξη της σύγκρουσης ήταν συγκαταβατικός ως προς τη Συνθήκη
της Βάρκιζας, αποτέλεσμα της οποίας ήταν το βίαιο ξέσπασμα της Λευκής
Τρομοκρατίας.
Η επιστροφή του Νίκου Ζαχαριάδη στην Ελλάδα έριξε σταδιακά σε δυσμένεια
τον, άρρωστο πλέον, Σιάντο. Το 1947 ο Σιάντος πέθανε στην Αθήνα. Η κηδεία του
παρά ταύτα στάθηκε αφορμή να ξεσπάσει μια τελευταία μαζική διαδήλωση του
Εαμικού κόσμου, ο οποίος δήλωσε τη διαφωνία του με το νέο καθεστώς διώξεων που
κυριαρχούσε.
Πολιτική κληρονομιά
Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Σιάντου, η καθοδήγηση του ΚΚΕ υπό τον Νίκο
Ζαχαριάδη διακήρυξε πως ο Σιάντος ήταν πράκτορας της Ιντέλλιτζενς Σέρβις, δίχως
όμως να φανερώσει στοιχεία που να αποδεικνύουν ξεκάθαρα κάτι τέτοιο. Ωστόσο, το
1957 ένα χρόνο μετά την καθαίρεση του Ζαχαριάδη και την υπέρβαση του λεγόμενου
ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος, ειδικό τμήμα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ
αποκατέστησε τη μνήμη του Γιώργου Σιάντου, μιας φιγούρας άλλοτε πρωτοπόρας και
άλλοτε αντιφατικής του ΚΚΕ.
De Siris