Μουσείο Μπενάκη
Το Μουσείο Μπενάκη είναι ένα από τα πιο γνωστά μουσεία της Αθήνας. Ιδρύθηκε
το 1929 από τον Αντώνη Μπενάκη στην μνήμη του πατέρα του Εμμανουήλ Μπενάκη και
στεγάζεται στην οικία της ιστορικής από την Αλεξάνδρεια οικογένειας Μπενάκη. Σημειώνεται
ότι η προσφορά της οικογένειας Μπενάκη στη πολιτική, κοινωνική και την
πολιτιστική ζωή της Αθήνας, αλλά και γενικότερα της Ελλάδας κρίνεται
ανεκτίμητη.
Αρχικά ο Αντώνης Μπενάκης άρχισε να συγκροτεί τις διάφορες συλλογές του
στην Αίγυπτο. Όταν ήλθε στην Ελλάδα το 1928, για μόνιμη εγκατάσταση, τις
δώρησε στο ελληνικό κράτος. Οι συλλογές αυτές στεγάζονται σήμερα στο πατρικό
του σπίτι, ένα από τα μεγαλύτερα και ωραιότερα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας το
οποίο και ουσιαστικά απετέλεσε και το πρώτο ιδιωτικό μουσείο της Ελλάδας.
Η μεγάλη ανταπόκριση που έτυχε το μουσείο αυτό εκ μέρους κυρίως του
αθηναϊκού κοινού οδήγησε σχετικά με ταχύ ρυθμό τον πολλαπλασιασμό των εκθεμάτων
του. Χάρη και πολλών άλλων ευεργετών και δωρητών το Μουσείο Μπενάκη συνεχίζει
ακόμα και σήμερα να εμπλουτίζεται με περιουσιακά στοιχεία που του δίνουν την
δυνατότητα της πρωτοπόρου παρουσίας σε εκδηλώσεις του αντικειμένου του και
γενικότερα της τέχνης.
Έτσι αφενός η ραγδαία αύξηση των συλλογών εκθεμάτων του μουσείου και
αφετέρου η επαύξησης των διαφόρων δραστηριοτήτων του που ακολούθησε, επέβαλε
την επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων και τη δημιουργία πολλών. παραρτημάτων
Κεντρικό κτίριο
Το κυρίως μουσείο στεγάζεται στο νεοκλασικό κτίριο της οικογένειας Μπενάκη,
που κτίστηκε το 1867-1868 στη διασταύρωση της οδού Κουμπάρη και της λεωφόρου
Βασιλίσσης Σοφίας, έναντι του Εθνικού κήπου. Το 1910 το κτίριο περιήλθε στον
Εμμανουήλ Μπενάκη. Την περίοδο 1929- 1931 το κτίριο επεκτάθηκε προς τα δυτικά
και διαμορφώθηκε κατάλληλα για να στεγάσει το νέο μουσείο. Για να μπορέσει όμως
το μουσείο να λειτουργήσει σαν ολοκληρωμένο ίδρυμα και να στεγάσει τις συνεχώς
εμπλουτιζόμενες συλλογές έργων τέχνης του, μια νέα πτέρυγα σχεδιάστηκε από τους
Αλέκο και Στέφανο Καλλιγά και ολοκληρώθηκε το 1997. Το κεντρικό αυτό κτίριο
Μουσείο άνοιξε επίσημα τις πύλες του στο κοινό το Καλοκαίρι του 2000.
Συλλογές
Το μουσείο φιλοξενεί στους τρεις ορόφους αντιπροσωπευτικά έργα όλων των
εποχών της Ελληνικής ιστορίας και τέχνης από την προιστορική εποχή μέχρι τους
σύγχρονους καιρούς. Η αρχική συλλογή του Αντώνη Μπενάκη που αποτελεί και τον
πυρήνα της συλλογής του μουσείου περιελάμβανε έργα αρχαίας Βυζαντινής,
μεταβυζαντινής, ισλαμικής και παραδοσιακής τέχνης. Στις συλλογές του μουσείου
περιλαμβάνονται επίσης έργα Ασιατικής (Κινέζικης κυρίως) και Κοπτικής τέχνης.
Ιδιαίτερα σημαντικά το τμήμα των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη
που ιδρύθηκε το 1973 με στόχο τη συγκέντρωση, διαφύλαξη, καταγραφή και
ταξινόμηση φωτογραφιών από μνημεία και αντικείμενα παλαιοχριστιανικής,
βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνης αλλά γρήγορα επεκτάθηκε με αγορές ή δωρεές
σε φωτογραφίες τέχνης.
Ενδεικτικά, φιλοξενούνται έργα των γνωστών Ελλήνων φωτογράφων Nelly’s, Βούλας Παπαϊωάννου,
Περικλή Παπαχατζηδάκη, Δημήτρη Χαρισιάδη, Νικόλαου Ρίζου, Νικόλαου Τομπάζη.
Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του, διάφορα έργα τέχνης, συλλογές αλλά και
κτίρια έχουν δωρηθεί στο μουσείο όπως η έπαυλη Κουλούρα στο Φάληρο που
πρόκειται να φιλοξενήσει το Μουσείο παιγνιδιών.
Πρόσφατα το μουσείο άνοιξε νέα παραρτήματα το Κτίριο της Οδού Πειραιώς που
στεγάζει μεταξύ άλλων τα αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, το νέο Μουσείο
Ισλαμικής Τέχνης, την πινακοθήκη N. Χατζηκυριάκου Γκίκα και την οικία της Πηνελόπης Δέλτα
στην Κηφισιά που αποτελεί την έδρα του ιστορικού Αρχείου του Iδρύματος Μπενάκη.
Δραστηριότητες του μουσείου
Είναι ο παλαιότερος μουσειακός οργανισμός που λειτουργεί στην Ελλάδα ως
Ίδρυμα Ιδιωτικού Δικαίου. Το μουσείο πραγματοποιεί πολλές περιοδικές εκθέσεις
σε συνεργασία με Ελληνικά αλλά και ξένα μουσεία. Στους χώρους του επίσης
λειτουργεί εργαστήριο αποκατάστασης και συντήρησης έργων τέχνης, κυλικείο και
πωλητήριο. Εκτός από τις εκθέσεις, το μουσείο έχει προχωρήσει και σε σειρά
εκδόσεων.
De Siris