Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος
Ο Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Μαρτίου 1297 και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη στις 15 Ιουνίου 1341, ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου στο διάστημα 1328−1341.
Με τον πατέρα του, διάδοχο και συναυτοκράτορα Μιχαήλ Θ' να έχει πεθάνει ήδη από το 1320, ο Ανδρόνικος Γ' κατέλαβε την εξουσία με ήπιο πραξικόπημα κατά του παππού του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου. Ο Ανδρόνικος Β', κατηγορώντας τον εγγονό του για ανάμειξη στο θάνατο του αδελφού του Μανουήλ, τον είχε ήδη αποκηρύξει παλαιότερα ορίζοντας ως διάδοχο τον δικό του δευτερότοκο γιο Κωνσταντίνο. Όμως ο δραστήριος Ανδρόνικος Γ' κατάφερε να συγκεντρώσει πολιτικούς και στρατιωτικούς συμπαραστάτες και τελικά να εκτοπίσει τον παππού του από την εξουσία το 1328, στέλνοντάς τον έγκλειστο σε μοναστήρι, μέχρι το θάνατό του. Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε, και διήρκησε με διαλείμματα από το 1321 ως το 1328, εξάντλησε την αυτοκρατορία.
Ο εγγονός του Ανδρόνικου Β’ αποδείχτηκε ικανότερος ηγεμόνας από τον παππού του. Ήταν άξιος στρατιώτης, πολιτικός ηγέτης αλλά και διπλωμάτης. Καταπολέμησε τη διαφθορά, ενίσχυσε το στρατό και επανίδρυσε το ναυτικό, που είχε καταργήσει ο Ανδρόνικος Β' προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα. Η προέλαση των Οθωμανών στην Μικρά Ασία πάντως, παρά τις προσπάθειες του Ανδρόνικου, ήταν ασταμάτητη, κυρίως λόγω των αποθεμάτων τους σε έμψυχο δυναμικό. Ο Ανδρόνικος ηττήθηκε στην μάχη του Πελεκάνου το 1329 από τον Ορχάν, το σουλτάνο των Οθωμανών. Η Νίκαια της Βιθυνίας χάθηκε για τους Βυζαντινούς το 1331 και η Νικομήδεια το 1337. Ο Ανδρόνικος τότε προσπάθησε να προσεταιρισθεί, σαν αντίβαρο στους Οθωμανούς, τους εμίρηδες του Σαρουχάν και του Αϊδινίου που βρισκόταν πιο νότια. Αυτή η συνεργασία ήταν αρκετά ωφέλιμη και για τα δύο μέρη.
Στις δυτικές επαρχίες, υπήρχε συνεχής αναταραχή, με ανάμιξη τόσο των Δεσποτών της Ηπείρου, όσο και Φράγκων ευγενών που νέμονταν τις εκτάσεις. Ο Ανδρόνικος κατόρθωσε να επιβάλλει τον ορισμό βυζαντινού διοικητή τόσο στη Θεσσαλία όσο και στην Ήπειρο, επαναφέροντας αυτές τις περιοχές κάτω από τον αυτοκρατορικό έλεγχο. Ακόμη, κατάφερε να σταματήσει την προέλαση των Σέρβων στην Μακεδονία (όπου όμως πριν τη συμφωνία ειρήνης έχασε αρκετές πόλεις, όπως την Οχρίδα και την Καστοριά) και την προέλαση των Βουλγάρων στη Θράκη.
Στο εσωτερικό, προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις στο νομικό σύστημα με την εισαγωγή, το 1329, του θεσμού των Καθολικών κριτών των Ρωμαίων. Ήταν μία ομάδα τεσσάρων ανώτατων δικαστών - δύο κληρικών και δύο λαϊκών - έργο των οποίων ήταν η επίβλεψη της απονομής δικαιοσύνης σε όλη την αυτοκρατορία. Αν και το 1337 τρεις από τους τέσσερις κριτές κρίθηκαν ένοχοι δωροδοκίας και αντικαταστάθηκαν, ο θεσμός αυτός διατηρήθηκε ως την οριστική κατάλυση της αυτοκρατορίας, το 1453.
Βασικό στοιχείο ισχύος της διακυβέρνησής του, ήταν η παρουσία στο πλευρό του στενού φίλου του, ικανότατου στρατηγού και Μεγάλου Δομέστιχου Ιωάννη Καντακουζηνού, που συνέβαλλε δραστικά στις επιτυχίες του Ανδρόνικου. Παρά τις κοινές τους προσπάθειες όμως, η κατάσταση σταθερής παρακμής και αποδυνάμωσης συνεχίζονταν σταθερά. Ο Ανδρόνικος πέθανε ξαφνικά τον Ιούνιο του 1341, χωρίς να έχει ορίσει διάδοχο.
De Siris