Τσέλσι
Η Τσέλσι είναι αγγλικός ποδοσφαιρικός σύλλογος που εδρεύει στο Λονδίνο. Ιδρύθηκε το 1905 και από τότε χρησιμοποιεί ως έδρα το Στάμφορντ Μπριτζ που βρίσκεται στο Φούλαμ του δυτικού Λονδίνου.
Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της έχει αγωνιστεί στην κορυφαία κατηγορία της Αγγλίας και κατά καιρούς είχε διακρίσεις και τίτλους τόσο στην Αγγλία όσο και στην Ευρώπη.
Έμβλημα του συλλόγου είναι το λιοντάρι και βασικό χρώμα της εμφάνισης είναι το μπλε. Αρχικά, η εμφάνιση ήταν γαλάζια φανέλα με λευκά σορτς, από τα χρώματα που χρησιμοποιούσε ο πρώτος πρόεδρος της ομάδας, ο Earl Cadogan, για τα άλογα κούρσας που συντηρούσε. Το 1912 η φανέλα έγινε σκούρα μπλε και τη δεκαετία του 1960 ο προπονητής Τόμι Ντόχερτι καθιέρωσε και μπλε παντελονάκια. Τότε καθιερώθηκε και το παρατσούκλι του συλλόγου, Οι Μπλε (The Blues).
Η Τσέλσι είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και οι οπαδοί της υπολογίζονται σε τέσσερα εκατομμύρια περίπου στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από το 2003 ιδιοκτήτης του συλλόγου είναι ο Ρώσος μεγιστάνας του πετρελαίου Ρομάν Αμπράμοβιτς.
Ιστορία
Ίδρυση – Πρώτα χρόνια
Η Τσέλσι ιδρύθηκε στις 14 Μαρτίου 1905 από μια παρέα ποδοσφαιρόφιλων στην παμπ "The Rising Sun", που βρισκόταν στη Fulham Road απέναντι από την κεντρική είσοδο του σημερινού γηπέδου της. Σήμερα στην ίδια θέση βρίσκεται η παμπ "The Butcher's Hook".
Λίγο αργότερα εντάχθηκε στη Football League αλλά τα πρώτα χρόνια δεν είχε αξιόλογες επιτυχίες. Η πιο σημαντική διάκριση των πρώτων χρόνων ήταν η παρουσία στον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας το 1915, στον οποίο ηττήθηκε από τη Σέφιλντ Γιουνάιτεντ. Στη διάρκεια του μεσοπολέμου αν και απέκτησε γνωστούς ποδοσφαιριστές δεν κατάφερε να διακριθεί.
Πορεία προς την επιτυχία
Το 1952 μάνατζερ της ομάδας ανέλαβε ο Τεντ Ντρέικ, ο πρώην διεθνής Άγγλος σέντερ φορ. Ο Ντρέικ ανανέωσε το σύλλογο τόσο σε διοικητικό όσο και σε αγωνιστικό επίπεδο. Με νεανική ενδεκάδα και νέες προπονητικές μεθόδους οδήγησε το σύλλογο στην κατάκτηση του πρωταθλήματος το 1954-55 αλλά την επόμενη σεζόν δεν συμμετείχε στο Κύπελλο Πρωταθλητριών.
Τη δεκαετία του '60 η Τσέλσι είχε μια νέα ομάδα με ταλαντούχους παίκτες και προπονητή τον Τόμι Ντόχερτι. Πρωταγωνίστησε στην Αγγλία και το 1965 πλησίασε στην κατάκτηση και των τριών σημαντικών διοργανώσεων. Τελικά, κατάφερε να κατακτήσει μόνο το Λιγκ Καπ.
Το 1970 κατέκτησε το Κύπελλο Αγγλίας νικώντας με 2-1 τη Λιντς Γιουνάιτεντ και την επόμενη σεζόν το Κύπελλο Κυπελλούχων. Στον τελικό που έγινε στο Στάδιο Καραϊσκάκη στον Πειραιά νίκησε τη Ρεάλ Μαδρίτης με 2-1 στον επαναληπτικό αγώνα, αφού ο ο πρώτος αγώνας έληξε ισόπαλος 1-1.
Μετριότητα και ανάκαμψη
Ακολούθησε μια μακροχρόνια περίοδος μετριότητας για το σύλλογο με οικονομικά προβλήματα, που τον οδήγησαν στον υποβιβασμό. Ταυτόχρονα, είχε προβλήματα με την εμφάνιση χούλιγκαν μεταξύ των οπαδών του. Οι οικονομικές ανάγκες παραλίγο να κοστίσουν στο σύλλογο την απώλεια του γηπέδου και μοιραία να τον οδηγήσουν στη διάλυση. Το 1983 λίγο έλειψε να υποβιβαστεί στην τρίτη κατηγορία για πρώτη φορά στην ιστορία του. Τότε ανέλαβε μάνατζερ ο Τζον Νιλ και δημιούργησε μια νέα ομάδα, που κέρδισε τον τίτλο της Β΄ κατηγορίας το 1984 κι ανέβηκε πάλι στην Α΄. Το 1988 υποβιβάστηκε πάλι αλλά την επόμενη σεζόν κέρδισε τον τίτλο κι ανέβηκε ξανά.
Με τα χρόνια ανέκαμψε ανακτώντας την παλιά της δυναμική. Το 1994 έφτασε ως τον τελικό του Κυπέλλου και το 1996 ανέλαβε το σύλλογο ο διάσημος Ολλανδός Ρουντ Γκούλιτ ως παίκτης-προπονητής. Έφερε στο σύλλογο κορυφαίους παίκτες, όπως τον Τζιανφράνκο Τζόλα και το 1997 κατέκτησε το Κύπελλο.
Τον Γκούλιτ διαδέχθηκε ο Τζιανλούκα Βιάλι, ο οποίος οδήγησε το σύλλογο στην κατάκτηση του Λιγκ Καπ και του Κύπελλου Κυπελλούχων το 1998,όπου κέρδισε την Στουτγκάρδη με σκορ 1-0, του Κυπέλλου Αγγλίας το 2000, και στα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ. Με τον Βιάλι στο τιμόνι, η Τσέλσι κατόρθωσε επίσης να κερδίσει και το Σούπερ Κύπελλο Ευρώπης το 1998, νικώντας την αντίστοιχη τιτλούχο του Τσάμπιονς Λιγκ, Ρεάλ Μαδρίτης με 1-0.
Ένας άλλος Ιταλός, ο Κλαούντιο Ρανιέρι, έφτασε την Τσέλσι στον τελικό του Κυπέλλου το 2002 και στην έξοδο στο Τσάμπιονς Λίγκ στα ημιτελικά το 2003, απο το Μονακό. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στον τελικό θα αντιμετώπιζε την Πόρτο του Ζοσέ Μουρίνιο, του συμφωνημένου απο πριν προπονήτη του συλλόγου για την επόμενη ποδοσφαιρική χρονιά.
Η περίοδος Αμπράμοβιτς
Τον Ιούνιο του 2003 ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ρομάν Αμπράμοβιτς αγόρασε το σύλλογο από τον παλιό ιδιοκτήτη, τον Μπέιτς, έναντι 140 εκατομμυρίων λιρών. Ήταν η μεγαλύτερη αγοραπωλησία όλων των εποχών για το αγγλικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Εξαιτίας της αγοράς αυτής η Τσέλσι άρχισε να αποκαλείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από τους αντιπάλους με ρωσική κατάληξη, "Τσέλσκι".
Ο Αμπράμοβιτς διέθεσε πάνω από 100 εκατομμύρια λίρες σε μεταγραφές νέων ποδοσφαιριστών αλλά ο Ρανιέρι δεν έδειξε ικανός να τους αξιοποιήσει κατακτώντας κάποιον τίτλο. Έτσι το 2004 αντικαταστάθηκε από τον Πορτογάλο Ζοζέ Μουρίνιο, ο οποίος είχε μόλις κατακτήσει το Τσάμπιονς Λιγκ με την Πόρτο. Με τον Μουρίνιο στον πάγκο σε κάθε σεζόν κέρδισε κάποιο τίτλο.
Το 2005, στην επέτειο της εκατονταετηρίδας της, η Τσέλσι κατέκτησε το πρωτάθλημα της Πρέμιερ Λιγκ σημειώνοντας ρεκόρ νικών, βαθμών και άμυνας. Το ίδιο έτος κέρδισε το Λιγκ Καπ νικώντας τη Λίβερπουλ με 3-2 κι έφτασε ως τα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ.
Το 2006 ξανακέρδισε το πρωτάθλημα ισοφαρίζοντας το ρεκόρ των 29 νικών της προηγούμενης περιόδου ενώ το 2007 κατέκτησε το Κύπελλο Αγγλίας νικώντας τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με 1-0, ξαναπήρε το Λιγκ Καπ Αγγλίας για δεύτερη φορά σε τρία χρόνια και τερμάτισε δεύτερη στο πρωτάθλημα.
Όμως, την τριετία αυτή δεν κατάφερε να φτάσει στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ κι έτσι το Σεπτέμβριο του 2007 ο Μουρίνιο αποχώρησε παραχωρώντας τη θέση του στον Αβραάμ Γκραντ. H ομάδα έφτασε στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ το 2008 όπου ηττήθηκε στα πέναλτι από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με 6-5 (κανονική διάρκεια αγώνα 1-1).
Το καλοκαίρι του 2008, ο Αμπράμοβιτς έδιωξε τον Γκραντ και έφερε στην θέση του, τον Λουίς Φελίπε Σκολάρι.Το πείραμα απέτυχε και τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά επιτυχή ήταν.Ο Σκολάρι άντεξε 7 μήνες στον πάγκο της Τσέλσι πριν αντικατασταθεί από τον Ολλανδό Γκους Χίντινγκ. Η έλευση του Χίντινγκ έφερε άλλον αέρα στην ομάδα και μαζί ήρθαν και τα αποτελέσματα. Όσο έκατσε ο Χίντινγκ στην Τσέλσι,η ομάδα είχε μόνο μία ήττα από την Τότεναμ. Πήρε το Κύπελλο Αγγλίας το 2009 νικώντας στον τελικό την Έβερτον με σκορ 2-1 ενώ παράλληλα έφτασε την ομάδα στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ, όπου αποκλείστηκε από την Μπαρτσελόνα με ένα γκολ στις καθυστερήσεις. Το ματς έληξε 1-1 στο Λονδίνο ενώ στη Βαρκελώνη είχε λήξει 0-0.Κόσμος και παίκτες του ζήτησαν να μείνει, όμως εκείνος είχε αποφασίσει να συνεχίσει το προπονητικό του έργο στην εθνική ομάδα της Ρωσίας.
Επόμενος προπονητής, από το καλοκαίρι του 2009, είναι ο Κάρλο Αντσελότι, που είναι και ο τωρινός προπονητής της ομάδας. Ο Αντζελότι κατάφερε να κατακτήσει στην πρώτη του χρονιά με την ομάδα το πρωτάθλημα Αγγλίας, το 4ο στην ιστορία της Τσέλσι, με διαφορά ενός βαθμού από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Στις 15 Μαϊου 2010, η Τσέλσι κατέκτησε το 6ο κύπελλο Αγγλίας, αφού νίκησε την Πόρτσμουθ με 1-0 χάρη σε μία καταπληκτική εκτέλεση φάουλ του Ντρογκμπά.
Στάμφορντ Μπριτζ
Το Στάμφορντ Μπριτζ (Αγγλικά: Stamford Bridge) είναι το μοναδικό γήπεδο που χρησιμοποίησε η Τσέλσι στην ιστορία της. Το γήπεδο είναι παλιότερο από το σύλλογο και συνδέεται απόλυτα με την ίδρυσή του.
Το Στάμφορντ Μπριτζ εγκαινιάστηκε στις 28 Απριλίου 1877 στην περιοχή Φούλαμ του Λονδίνου και ως το 1905 το χρησιμοποιούσε ο Αθλητικός Σύλλογος Λονδίνου (Αγγλικά: London Athletics Club) κυρίως ως στάδιο αγώνων στίβου και λιγότερο ως γήπεδο ποδοσφαίρου.
Το 1904 αγοράστηκε από τα αδέρφια Gus και J.T. Mears, οι οποίοι αγοράζοντας μια επιπλέον γειτονική έκταση δημιούργησαν ένα καθαρά ποδοσφαιρικό γήπεδο. Το νέο στάδιο σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Archibald Leitch.
Αρχικά, οι αδερφοί Mears πρόσφεραν το Στάμφορντ Μπριτζ στην ομάδα της περιοχής, την Φούλαμ, αλλά δεν βρήκαν ανταπόκριση. Τότε αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα νέο σωματείο, στο οποίο να ανήκει το γήπεδο. Έτσι η Τσέλσι ιδρύθηκε για να στεγαστεί στο νέο γήπεδο, σε αντίθεση με τις περισσότερες ομάδες που πρώτα ιδρύθηκαν κι αργότερα στεγάστηκαν σε δικό τους γήπεδο. Επειδή υπήρχε ήδη ομάδα με το όνομα της συνοικίας, η Φούλαμ, έδωσαν την ονομασία Τσέλσι στον σύλλογο, δηλαδή το όνομα της γειτονικής περιοχής, αφού απέρριψαν διάφορες ιδέες, όπως Kensington FC, Stamford Bridge FC και London FC.
Το αυθεντικό Στάμφορντ Μπριτζ είχε χωρητικότητα 100.000 θέσεων, κυρίως ορθίων και από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 είχε μια σκεπαστή εξέδρα, την Shed End, που ήταν ο χώρος των φανατικών οπαδών. Το 1935 σημειώθηκε το επίσημο ρεκόρ προσέλευσης 82.905 θεατών σε αγώνα πρωταθλήματος εναντίον της Άρσεναλ. Όμως, στις 13 Νοεμβρίου 1945 πάνω από 100.000 συγκεντρώθηκαν για να παρακολουθήσουν το φιλικό αγώνα της Τσέλσι εναντίον της Ντιναμό Μόσχας, χωρίς να καταμετρηθούν ακριβώς.
Τη δεκαετία του ’70 το γήπεδο ανακαινίστηκε και η χωρητικότητά του περιορίστηκε σε 50.000 θέσεις καθήμενων θεατών. Η δαπάνη της ανακαίνισης ήταν μεγάλη και ο σύλλογος κόντεψε να χάσει το γήπεδο που ήταν ενέχυρο στους δανειστές. Μόλις τη δεκαετία του ’90 η ομάδα συνήλθε από τα χρέη της ανακαίνισης.
Για να αποφευχθούν στο μέλλον τα οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν από την περιπέτεια αυτή, τα δικαιώματα του γηπέδου έχουν παραχωρηθεί στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό "Chelsea Pitch Owners", ο οποίος κατέχει και την ιδιοκτησία του ονόματος. Έτσι αν κάποιος θελήσει να μετακινήσει το σύλλογο σε άλλο στάδιο, δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το όνομα "Τσέλσι".
Ο μέσος όρος θεατών που παρακολουθεί την ομάδα είναι σήμερα πάνω από 40.000, τοποθετώντας το σύλλογο στην πέμπτη θέση στην Αγγλία.
Οπαδοί και αντιπαλότητες
Η Τσέλσι έχει τον πέμπτο μεγαλύτερο μέσο όρο θεατών στην ιστορία του αγγλικού ποδοσφαίρου. Ο παραδοσιακός πυρήνας των οπαδών της προέρχεται από την εργατική τάξη του δυτικού Λονδίνου, στις περιοχές Χάμερσμιθ και Μπάτερσι, και από τις πιο πλούσιες περιοχές όπως το Τσέλσι και το Κένσινγκτον.
Οι οπαδοί της υπολογίζονται σε τέσσερα εκατομμύρια εντός του Ηνωμένου Βασιλείου. Κατά τη δεκαετία του '70 και του '80 οι οπαδοί της Τσέλσι συνδέονταν με τον χουλιγκανισμό, προκαλώντας πολλά επεισόδια με χούλιγκανς από άλλες ομάδες, ενώ συνδέονταν και με ναζιστικές οργανώσεις. Την δεκαετία του 1990 τα φαινόμενα αυτά που μάστιζαν γενικότερα το αγγλικό ποδόσφαιρο καταπολεμήθηκαν επιτυχώς.
Αν και η Τσέλσι δεν έχει κάποια ιδιαίτερη αντιπαλότητα, η Φούλαμ κατά κύριο λόγο αποτελούσε λόγω γειτνίασης το αντίπαλο δέος, κάτι το οποίο δεν υφίσταται πλέον αφού οι ομάδες στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας τους αγωνίζονταν σε διαφορετικές κατηγορίες. Παρόλα αυτά οι οπαδοί της Φούλαμ, αλλά και της ΚΠΡ, συνεχίζουν να θεωρούν την Τσέλσι ως την μεγάλη τους αντίπαλο.
Παραδοσιακά λονδρέζικα ντέρμπι αποτελούν οι αγώνες της Τσέλσι με τις άλλες δύο μεγάλες ομάδες της αγγλικής πρωτεύουσας, την Άρσεναλ και την Τότεναμ, τις οποίες οι οπαδοί της αναγνωρίζουν ως τους δύο βασικούς αντιπάλους της ομάδας τους, ενώ έντονη αντιπαλότητα υπάρχει με τη Λιντς εξαιτίας κυρίως του τελικού του Κυπέλλου Αγγλίας το 1970. Τρίτος κατά σειρά αντίπαλος, θεωρείται από τους οπαδούς των μπλε η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ενώ πρόσφατα δημιουργήθηκε ιδιαίτερη αντιπαλότητα με την Λίβερπουλ λόγω των πολλών αναμετρήσεων των δύο ομάδων σε Αγγλία και Ευρώπη, αλλά και με την Μπαρτσελόνα εξαιτίας των συνεχόμενων αναμετρήσεων στο Τσάμπιονς Λιγκ.
Τίτλοι
Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης (2): 1971, 1998.
Σούπερ Κύπελλο Ευρώπης: 1998.
Πρωτάθλημα (4): 1955, 2005, 2006, 2010.
Κύπελλο Αγγλίας (5): 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010
Λιγκ Καπ Αγγλίας (4): 1965, 1998, 2005, 2007
Κομιούνιτι Σιλντ (4): 1955, 2000, 2005, 2009
Πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας (2): 1984, 1989.
Full Members Cup (2): 1986, 1990.
De Siris