Πέμπτη 23 Ιουνίου 2011

Αριστείδης Στεργιάδης


Αριστείδης Στεργιάδης

Ο Αριστείδης Στεργιάδης γεννήθηκε το 1861 και πέθανε στις 23 Ιουνίου 1949, ήταν ύπατος αρμοστής της Σμύρνης, την περίοδο της καταστροφής της.

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Σπούδασε νομικά και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην γενέτειρά του. Ασχολήθηκε με την πολιτική και διετέλεσε πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Ηρακλείου. Πρωταγωνίστησε στην επανάσταση του Θέρισου και συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Συνέταξε διάφορους νόμους για τις μεταρρυθμίσεις των κυβερνήσεων Βενιζέλου καθώς και τους όρους της Συνθήκης της Αθήνας.

Στη συνέχεια διορίστηκε γενικός διοικητής Ηπείρου (1917-1919) και το 1919, ύστερα από δική του παράκληση, πέτυχε τον διορισμό του σε ύπατο αρμοστή της Σμύρνης. Η θητεία του είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη. Η αυστηρότητά του και η υπεροπτική του στάση τον έφεραν γρήγορα σε σύγκρουση με τους στρατιωτικούς και διοικητικούς παράγοντες. Χαρακτηριστικά είναι τα επεισόδια μεταξύ αυτού και των Παρασκευόπουλου, Κονδύλη και Ιωάννου, τους οποίους φαίνεται να προσέβαλλε. Παράλληλα, εκτός από υπουργός της ελληνικής κυβέρνησης, ήταν και εκπρόσωπος των Μεγάλων Δυνάμεων, γεγονός που περιέπλεξε περισσότερο την κατάσταση. Οι ενέργειές του χαρακτηρίστηκαν από πολλούς φιλοτουρκικές και ενάντια στα Εθνικά συμφέροντα. Οι κινήσεις του την κρίσιμη στιγμή της κατάρρευσης του μετώπου ήταν λιγοστές, χωρίς καν να ενημερώσει τους κατοίκους για τον κίνδυνο που διέτρεχαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι και η κυβέρνηση Γούναρη τον διατήρησε στην θέση του ύπατου αρμοστή, παρ'όλο που ήταν ακραιφνής οπαδός του Βενιζέλου.

Στην κοινή γνώμη το όνομα του Αριστείδη Στεργιάδη έγινε συνώνυμο της προδοσίας, αν και δεν είχε ουδεμία σχέση με τα του ελληνικού στρατού και συνεπώς με την κατάρρευση του μετώπου. Μια μέρα πριν την είσοδο των Τούρκων στη Σμύρνη διέφυγε με πλοίο των ξένων Δυνάμεων και παίρνοντας μαζί του όλο το αρχείο της ύπατης αρμοστείας. Εγκαταστάθηκε αρχικά στο Μόντε Κάρλο και στη συνέχεια στη Νίκαια της Γαλλίας. Μετά την φυγή του δεν επισκέφθηκε ποτέ την Ελλάδα, φοβούμενος την θανατική καταδίκη, που λόγω και των αντιδράσεων της κοινής γνώμης θα του επιβαλλόταν.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα. Απεβίωσε σε ηλικία 88 ετών στη Νίκαια στις 23 Ιουνίου του 1949. Στο σπίτι του στο Ηράκλειο φιλοξενείται η βιβλιοθήκη και το αρχείο Νίκου Κιτσίκη, πατέρα του Δημητρίου Κιτσίκη. Ο Στεργιάδης ήταν πατριός της Μπεάτα Πετυχάκη, μητέρας του Δημητρίου Κιτσίκη.

De Siris