Βασίλης Ρώτας
Ο Βασίλης Ρώτας, από το Χιλιομόδι Κορινθίας, ήταν θεατρικός συγγραφέας, ποιητής, κριτικός και μεταφραστής.
Η ζωή του
Ο Βασίλης Ρώτας γεννήθηκε το 1889. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Το 1910 φοίτησε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Κέρκυρας. Πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) σαν ανθυπολοχαγός. Στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου πιάστηκε αιχμάλωτος και κλείστηκε σε στρατόπεδα αιχμαλώτων στο Γκαίρλιτς και στο Βέρλ. Πήρε μέρος στην Μικρασιατική Εκστρατεία, και για δύο χρόνια (1921-1922) υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος στην ελληνική πρεσβεία του Βερολίνου. Αποστρατεύτηκε με το βαθμό του συνταγματάρχη και από τότε αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία και το θέατρο. Στη διάρκεια της κατοχής εντάχθηκε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση.
Το έργο του
Ξεκίνησε να δημοσιεύει ποιήματα στο περιοδικό Νουμάς το 1908. Άρθρα, διηγήματα, κριτική θεάτρου και μαρτυρίες του δημοσιεύθηκαν στον παράνομο τύπο στη διάρκεια της κατοχής, τα Ελεύθερα Νέα, τη Βραδυνή, την Πρωία, την Εστία και στο περιοδικό Θέατρο(1961-1965) και στον Λαϊκό Λόγο (1965-1967). Υπήρξε βασικός συνεργάτης του περιοδικού Ελληνικά Γράμματα και ίδρυσε μαζί με άλλους φοιτητές τη Φοιτητική Συντροφιά.
Υπήρξε επίσης ιδρυτής του Λαϊκού Θεάτρου Αθηνών (1930-1937) που όμως έκλεισε με την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής οργάνωσε το Θεατρικό Σπουδαστήριο με συνεργάτες τον Μάρκο Αυγέρη, τη Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Αντώνη Φωκά, τον Μάνο Κατράκη κ.ά. και το Θέατρο στο Βουνό (1944, με τη συνεργασία μελών της ΕΠΟΝ) και έδωσε θεατρικές παραστάσεις στο βουνό. Δίδαξε επίσης στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Πειραιώς.
Εκτός από την ποίηση και το θέατρο ασχολήθηκε και με την μετάφραση .Στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου πέρασε και για τις μεταφράσεις των έργων του Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Επίσης ιστορική έμεινε η μετάφρασή του της κωμωδίας του Αριστοφάνη Όρνιθες για την παράσταση του 1961 από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν.
Ο Βασίλης Ρώτας δεν επηρεάστηκε τόσο από τα αισθητικά ρεύματα της εποχής του όσο από την λαϊκή παράδοση και το δημοτικό τραγούδι αλλά και από τα λαϊκά παραμύθια και τον Καραγκιόζη. Η στάση του αυτή εκφράζει και την άποψή του ότι "δημιουργός, καταλύτης και αποδέκτης των πάντων είναι ο λαός". Επίσης μεγάλη επιρροή στο έργο του είχε η σεξπηρική δραματουργία και το αρχαίο ελληνικό δράμα. Σε πολλά έργα του, ο Ρώτας ακολούθησε τη μορφή και τη δομή της ελληνικής τραγωδίας (όπως στα Ελληνικά Νιάτα, 1946), των ιστορικών δραμάτων του Σαίξπηρ(Ρήγας Βελεστινλής, 1936, Κολοκοτρώνης, 1955) και του Θεάτρου των Σκιών (Καραγκιόζικα, 1955).
Πέθανε την 1η Ιουνίου 1977 στην Αθήνα σε ηλικία 88 ετών.
Εργογραφία
Ι.Ποίηση
Το τραγούδι των σκοτωμένων – Κρυφός καημός. Gorlitz Gorlitz
ΙΙ.Θέατρο
Να ζει το Μεσολόγγι. Αθήνα, έκδοση των Μουσικών Χρονικών, 1927. • Ιησούς δωδεκαετής εν τω ναώ• Δράμα. Μουσική Ψάχου. Αθήνα, Δημητράκος, [1929]. • Σε γνωρίζω από την κόψη• Δραματική σκηνή. Αθήνα, 1928. • Σπιτίσιο φαΐ. Αθήνα, 1929. • Τα κορίτσια επαναστατούν. Αθήνα, 1930. • Ο Καρδούλας. Αθήνα, 1930. • Μαξιλαριές. Αθήνα, 1931. • Ο χορός των παιχνιδιών. Αθήνα, 1931. • Οι Μαξιλαριές. Αθήνα, Δημητράκος, 1933. • Ο χορός των παιχνιδιών. Αθήνα, Δημητράκος, 1933. • Ρήγας ο Βελεστινλής. Αθήνα, Γκοβόστης, 1936. • Το πιάνο• Κωμωδία για κούκλες. Αθήνα, 1943. • Γραμματιζούμενοι• Κωμωδία. Αθήνα, έκδοση του συγγραφέα, 1943. • Ελληνικά νιάτα• Τραγωδία. Αθήνα, Γκοβόστης, 1946. • Ο ήρωας. Αθήνα, 1947. • Το παραμύθι της ανέμης• Κωμωδία. Αθήνα, έκδοση του συγγραφέα, 1953. • Καραγκιόζικα. Αθήνα, 1955. • Κολοκοτρώνης• ή Η νίλα του Δράμαλη• Ηρωικό δράμα σε τρεις πράξεις. Αθήνα, ανάτυπο από την Επιθεώρηση Τέχνης, 1955. • Αυγούλα • Τραγουδάκια – Στιχοπαίγνια – Μύθοι. Με μουσική Νικηφόρου Β. Ρώτα. Εικόνες Κατερίνας Νικ.Ρώτα. 1974. • Θέατρο για παιδιά. Αθήνα, 1975. • ΚαραγκιόζικαΒ΄. Αθήνα, 1978.
ΙΙΙ.Πεζογραφία
Παλιές ιστορίες• Διηγήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1955. • Η περιουσία και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Λαϊκός λόγος, 1966.
ΙV. Μελέτες
Οδηγός για σχολικές παραστάσεις. 1931. • Εισαγωγή στο θέατρο του σχολείου. Αθήνα, Δημητράκος, 1933. • ΤεχνολογικάΑ΄. Αθήνα, 1951. • ΤεχνολογικάΒ΄. Αθήνα, 1952. • Δραγάτες πνευματικής ελευθερίας. Αθήνα, 1961. • Δημοκράτες παραδημοκρατικοί. Αθήνα, 1965 (σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου). • Βίος και πολιτεία (σημειώματα ημερολογίου). Αθήνα, 1980. • Θέατρο και Αντίσταση. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981. • Δέκα παραμύθια. Αθήνα, 1981. • Ο αγώνας στα ελληνικά βουνά. Αθήνα, 1982. • Κριτικοί στοχασμοί πάνω στην Οδύσσεια του Καζαντζάκη. Αθήνα, 1983. • Θέατρο και γλώσσα1-2. 1986.
V. Μεταφράσεις
Τολστόι Λέων, Άννα Καρένινα• Πρόλογος Ε.Φ. – Μετάφρασις Βασ. ΡώταΑ΄. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1924. • Σαίξπηρ, Άπαντα. Αθήνα, 1927-1974 (και σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου). • Σίλλερ, Μαρία Στιούαρτ• Δράμα σε πέντε πράξεις• Μετάφραση Β.Ρώτα. Αθήνα, έκδοση των Μουσικών Χρονικών, 1932. • Φρειδερίκος Σίλλερ, Δον Κάρλος• Δραματικόν ποίημα εις 5 πράξεις•Μετάφρασις Β.Ρώτα. Αθήνα, 1933. • Χάουπτμαν, Η Χανέλα πάει στον παράδεισο. Αθήνα, 1943. • Χάουπτμαν, Ρόζχα Μπερντ. Αθήνα, 1953. • Ξένα λυρικά. Αθήνα, Ίκαρος, 1955. • Φρανσουά Μιλλέρ, Θωμάς Έντισον• Μετάφραση Βασίλη Ρώτα. Αθήνα, Δίφρος, 1956. • Αριστοφάνης, Όρνιθες (Πετούμενα)• Μετάφραση, εισαγωγή & σχόλια Βασίλη Ρώτα. Αθήνα, Εταιρεία Λογοτεχνικών Εκδόσεων, 1960. • Μπ.Μπιάν, Ένας όμηρος. Αθήνα, 1963 (σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου). Αριστοφάνης, Ειρήνη. Αθήνα, 1964. • Τίρσο ντε Μολίνα, Δον Τζιλ με το πράσινο παντελόνι. Αθήνα, 1965. • Καλντερόν, Ο Δήμαρχος της Καλαμέα. • Ησίοδος, Έργα και Ημέραι. (στον τόμο Η ελληνική ποίηση ανθολογημένη).
VΙ. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
Θέατρο1. Αθήνα, Ίκαρος, 1964. • Θέατρο2. Αθήνα, Ίκαρος, 1966.
De Siris