Κίνημα του Ναυτικού
Στη νεότερη ελληνική ιστορία, με τον όρο Κίνημα του Ναυτικού αναφερόμαστε στην αντιστασιακή δράση ομάδας αξιωματικών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, με σκοπό την ανατροπή της Χούντας των Συνταγματαρχών το 1973.
Από το 1969 αρχίζει η προετοιμασία και η οργάνωση του Kινήματος, με κύριο πυρήνα την τάξη του 1948. Η οργάνωση εκτός από Αξιωματικούς του Ναυτικού μύησε και μερικούς αξιωματικούς της Αεροπορίας αλλά και του Στρατού.
Την άνοιξη του 1973 όλα ήταν έτοιμα. Το σχέδιο, που είχε καταστρωθεί προσεκτικά, προέβλεπε την κατάληψη ενός ελληνικού νησιού και, εν συνεχεία, τη διαπραγμάτευση μιας συμβιβαστικής λύσης για την έξοδο της Χώρας από τη Δικτατορία. Σύμφωνα με τον πλωτάρχη Ιωάννη Σταθόπουλο και τους συναδέλφους του, αξιωματικούς του Ναυτικού, η ενέργεια αυτή θα είχε δραστηριοποιήσει την Αεροπορία εναντίον του Καθεστώτος και θα είχε υποχρεώσει τους αξιωματικούς της ξηράς που ήταν αντίθετοι στη Δικτατορία, δεν τολμούσαν όμως να εκδηλωθούν, να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Το Κίνημα θα εκδηλωνόταν στις πρώτες ώρες της 23ης Μαΐου 1973. Τις βραδινές ώρες της 21 Μαΐου υπήρξαν οι πρώτες ενδείξεις ότι το κίνημα είχε προδοθεί. Οι κυβερνήτες των πλοίων διστάζουν να αποπλεύσουν , ακολουθώντας το σχέδιο (το οποίο ήταν περίπου γνωστό στη Χούντα). Στις 23 Μαΐου οι αξιωματικοί τίθενται υπό περιορισμό, ενώ η ΕΣΑ εισβάλει στο Ναύσταθμο. Οι πρώτες συλλήψεις δεν αργούν να γίνουν. Στις 25 Μαΐου το πολεμικό πλοίο "Βέλος" παίρνει την απόφαση να αποχωρήσει από την άσκηση του Ν.Α.Τ.Ο. και να καταπλεύσει στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, όπου το πλήρωμά του ζήτησε πολιτικό άσυλο.
Τη σημασία των γεγονότων στο Ναυτικό προέβαλλαν έντονα οι ξένοι ραδιοφωνικοί σταθμοί στα ελληνικά προγράμματα και η πληροφορία περί ανταρσίας του Βέλος, κυριάρχησε στη διεθνή ειδησεογραφία για πολλές ημέρες. Στην Ελλάδα, οι πολίτες μπορούσαν να ενημερωθούν από τις ελληνικές εκπομπές του βρετανικού BBC και της γερμανικής DW. Η ενέργεια του Ναυτικού προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Το Κίνημα του Ναυτικού, η σημαντικότερη ίσως αντίσταση μέχρι τότε, οργανώθηκε με σκοπό την απελευθέρωση της Χώρας και όχι μιας απλής αντικατάστασης των δικτατόρων. Σύμφωνα με τη Χούντα, πολιτικός σύμβουλος των Κινηματιών ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ και ότι στις 19 Μαΐου παρεδώθηκε στους Κινηματίες σχέδιο Διαγγέλματος, το οποίο θα απηύθυναν από τη Σύρο. Ο δε Πέτρος Γαρουφαλιάς είχε αναλάβει να ενισχύσει του κινηματίες με οικονομική βοήθεια για τη παροχή βοήθειας στις οικογένειες των μονίμων αξιωματικών, των υπηρετούντων στα πλοία τα οποία σχεδίαζαν να κινήσουν οι Κινηματίες.
Το καθεστώς θεώρησε εμπλεκόμενο και τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄ και αμέσως μετά, στις 1 Ιουνίου 1973, κατάργησε τη Βασιλεία και ανακήρυξε Προεδρική Δημοκρατία. Το σημαντικότερο αποτέλεσμα του Κινήματος του Ναυτικού ήταν η ανανέωση της αντίστασης, αφού από το 1971 η Χούντα είχε δώσει την αίσθηση ότι είχε εδραιωθεί και ότι όλες οι ένοπλες δυνάμεις ήταν με το μέρος της.
De Siris