 |
| Ο Μ. Μπουρλάς στο κέντρο |
Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλάς
Ο Μωυσής Μπουρλάς γεννήθηκε στις 9 Μαΐου 1918 στο Κάιρο από Βολιώτη πατέρα και Χιώτισσα μητέρα και πέθανε στις 17 Μαρτίου 2011. Ήταν το τέταρτο παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας. Η οικογένεια Μπουρλά για οικονομικούς λόγους άφησε το Κάιρο και εγκαταστάθηκε αρχικά στη Νάουσα και μετέπειτα στη Θεσσαλονίκη.
Στα παιδικά του χρόνια ο Μωυσής Μπουρλάς βοηθούσε τον πατέρα του που ήταν αρτοποιός και όταν τέλειωσε το γυμνάσιο έγινε τορναδόρος. Το 1935 σε ηλικία 17 ετών εντάχθηκε στο αριστερό κίνημα (έγινε μέλος της ΟΚΝΕ) .
Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό και πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο. Το 1943 και ενώ οι Ναζί εφάρμοζαν τα μέτρα κατά των Εβραίων που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα, ο Μωυσής Μπουρλάς εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ, όπου έδρασε με το όνομα «Βύρων». Το 1945 μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας συνελήφθη για την πολιτική του δράση και εξορίστηκε στον Αϊ Στράτη, στη Μακρόνησο και στην Ικαρία.
Το 1951 χάρη στην ελληνο-ισραηλινή συμφωνία, μετανάστευσε στο Ισραήλ όπου συνέχισε τη δράση του μετέχοντας στο Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας, καθώς και στο εργατικό κίνημα. Στη διάρκεια της παραμονής του στο Ισραήλ απώλεσε την ελληνική ιθαγένεια. Έμεινε στο Ισραήλ μέχρι το 1967 και από εκεί μετανάστευσε στη Βουλγαρία και στη συνέχεια στη τότε Σοβιετική Ένωση όπου συνέχισε να εργάζεται ως τορναδόρος μέχρι το 1982 oπότε συνταξιοδοτήθηκε.
Στην Ελλάδα επέστρεψε ως παλιννοστών το 1990 σε ηλικία 72 ετών και από τότε ξεκίνησε ένα νέο αγώνα για την επιβίωση αλλά αποκτήσει ξανά την ελληνική ιθαγένεια που του είχε αφαιρεθεί. Μη έχοντας πόρους για να επιβιώσει έκανε διάφορες δουλειές και αρχικά εγκαταστάθηκε σε ένα μικρό δωμάτιο που του παραχώρησε η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια μετακόμισε στο γηροκομείο «Σαούλ Μοδιάνο» όπου έζησε μέχρι το θάνατο του. Μετά από πολύχρονο αγώνα κατάφερε το 1999 να αποκτήσει πάλι την ελληνική ιθαγένεια. Το 2000 εξέδωσε το βιβλίο του «Έλληνας, Εβραίος και αριστερός», το οποίο έγραψε με παρότρυνση της υπεύθυνης του γηροκομείου «Σαούλ Μοδιάνο», Βικτώρια Μπενουζίλιο και του ραβίνου Θεσσαλονίκης Ιτσχάκ Νταϊάν.
«Ο Μωυσής Μπουρλάς είναι ένα παλικάρι, ένας λεβέντης, ένας ωραιότατος άνθρωπος με ωραιότατα ελληνικά. Στη Σοβιετική Ένωση δίδασκε ελληνικά. Η ζωή του ήταν ένας συνεχής αγώνας. Άλλοι θα τον ζήλευαν και άλλοι θα τον φοβούνταν. Κάθε τι που πέτυχε στη ζωή του το κέρδισε με μεγάλο αγώνα. Με εντυπωσίασε η καλοσύνη του για τους άλλους. Ακόμη στην ηλικία που είναι σήμερα προσπαθεί να βοηθήσει τους άλλους και εμπλέκεται ενεργά στην πολιτική και αν και δεν βλέπει και δεν ακούει καλά εξακολουθεί να είναι δυναμικός» επισήμανε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Βικτώρια Μπενουζίλιο.
«Στο βιβλίο μου αυτό θέλω να διηγηθώ, με λίγα απλά λόγια, κομμάτια από την πολυτάραχη ζωή μου. Ζητώ συγγνώμη από τους αναγνώστες που, λόγω της περασμένης ηλικίας μου και του καιρού που πέρασε από τότε, δεν κρατώ στη μνήμη μου όλα τα ονόματα και τις ημερομηνίες.» αναφέρει μεταξύ άλλων στον πρόλογο του βιβλίου του ο Μωυσής Μπουρλάς και προσθέτει: «Δεν στέκομαι ιδιαίτερα σε γεγονότα υψίστης ιστορικής σημασίας, σαν και αυτά που γιορτάζουν στις μεγάλες επετείους και τις εθνικές εορτές, όπως οι νίκες του κόκκινου στρατού, των ανταρτών ανά την Ευρώπη και του ΕΛΑΣ, γιατί γι’ αυτά γράφτηκαν τόσα πολλά και θα γραφούν ακόμα περισσότερα από πολλούς άλλους.
Θέλω να γράψω για την ιστορία μου στις τρεις ηπείρους, Ευρώπη, Αφρική και Ασία, και τις τέσσερις θάλασσες, Μεσόγειο, Ερυθρά, Μαύρη, Κασπία, και γι’ αυτά που έζησα και πέρασα στην κατοχή και στον εμφύλιο, όπου κινδύνεψε η ζωή μου τόσες φορές και παρ’ όλα αυτά επέζησα. Εκείνο που θέλω να τονίσω είναι πως αν με ρωτούσαν για τη ζωή μου και για τα όσα υπόφερα για το κόμμα και την ιδεολογία, θα έλεγα πως δεν μετάνιωσα και πως αν ξαναγεννιόμουνα την ίδια ζωή θα έστρωνα, τον ίδιο δρόμο θα ακολουθούσα».
Πέθανε στις 17 Μαρτίου 2011.
De Siris