Λιμενικό Σώμα
Το Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή είναι Σώμα Ασφαλείας στρατιωτικά συγκροτούμενο. Σκοπός του είναι η φρούρηση και ο έλεγχος των λιμένων της χώρας, των πάσης φύσεως λιμενικών έργων και εγκαταστάσεων, εκτός ναυστάθμων και ναυτικών οχυρών, η προστασία της θαλάσσιας αλιείας, η διάσωση κινδυνευόντων στη θάλασσα, η αντιμετώπιση διαφόρων εκτάκτων γεγονότων που αφορούν την θαλάσσια συγκοινωνία, την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και γενικά ο έλεγχος των χωρικών υδάτων της Ελλάδας. Το Λιμενικό Σώμα υπάγεται διοικητικά στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, ενώ προσωπικό του απασχολείται προσωρινά και στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Ελλάδα).
Προστάτης του είναι ο Άγιος Νικόλαος.
Ιστορία
Το Λιμενικό Σώμα ιδρύθηκε το 1919 με τον νόμο 1753 περί τροποποιήσεως του Νόμου 816/1917 και προσθήκης συναφών διατάξεων. Ο συγκεκριμένος νόμος υπογράφτηκε από τους Βασιλιά Αλέξανδρο Α΄, υπουργό Ναυτικών Εμμανουήλ Ρέπουλη και υπουργό Δικαιοσύνης Ιωάννη Τσιριμώκο. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του σχετικού νόμου το Λιμενικό Σώμα αρχικά θα αποτελείτο από αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού. Γι' αυτό το λόγο μετατάχθηκαν από το Πολεμικό Ναυτικό στο Λιμενικό Σώμα 66 αξιωματικοί.
Τα τέσσερα πρώτα μέλη του Λιμενικού Σώματος, οι οποίοι είχαν τον βαθμό επιλιμενάρχη β΄, ήταν οι Δούκας Δούκας, Γεώργιος Τσάκωνας, Κωνσταντίνος Μπούκας και Παντελής Χορν. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ένας από τους εμπνευστές της ίδρυσης αυτού του σώματος ήταν ο Γεώργιος Σάκαλης, ο οποίος μαζί με τον Κωνσταντίνο Μπούκα συνέβαλαν στην πραγματοποίηση αυτής της σκέψης, στηριζόμενοι στον προϋπάρχοντα νόμο, Β.Δ. «Περί Λιμενίων Αρχών» του 1834 (διάταγμα του Όθωνα), προκειμένου να εκπέσουν αρμοδιότητες από το Πολεμικό Ναυτικό και να απαγκιστρωθεί μεγάλο μέρος της δύναμής του.
Το Λιμενικό Σώμα στην αρχή υπάχθηκε στην Διεύθυνση Εμπορικού Ναυτικού (ΔΕΝ) του Υπουργείου Ναυτικών, η οποία στη συνέχεια υπάχθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών και το 1925 επανήλθε στο Υπουργείο Ναυτικών. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί η εκδηλωθείσα τότε δυσφορία μερικών αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού που υπαγόταν στο ίδιο Υπουργείο σε άλλη διεύθυνση, μετά την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος, όπου πολλές αρμοδιότητες, πέραν από τις καθ' αυτές στρατιωτικές, τους αφαιρέθηκαν. Βέβαια στα πρώτα χρόνια της σύστασης του Λιμενικού παρατηρείται η τάση κηδεμονίας του απο το Πολεμικό Ναυτικό ως Όπλο και αρχαιότερο αυτού. Το 1921 δημιουργήθηκε για πρώτη φορά ο θεσμός των Προξενικών Λιμεναρχείων, με πρώτο αυτό του Λονδίνου.
Η πολιτική και μερική στρατιωτική ανεξαρτησία του Σώματος ολοκληρώθηκε με την ίδρυση του Yφυπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας το 1936. Είχαν όμως προηγηθεί και διάφοροι ευνοϊκοί προς τον σκοπό αυτό νόμοι απο προηγούμενες κυβερνήσεις, όπως του Βενιζέλου το 1929.
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Λιμενικό Σώμα αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα λόγω των συχνών βομβαρδισμών των λιμένων και κυρίως τουΠειραιά. Με την διάσπαση του μετώπου το 1941, οι αξιωματικοί διατάχθησαν να εγκαταλείψουν τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας και του Ιονίου. Παράλληλα το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, αυτό του Πειραιά, δεχόταν σχεδόν καθημερινά σφοδρούς βομβαρδισμούς απο τα ιταλικά αεροπλάνα.
Κατα τη διάρκεια της κατοχής πολλοί αξιωματικοί κατέφυγαν στην Αίγυπτο μαζί με την κυβέρνηση. Το προξενικό λιμεναρχείο της Σμύρνης εκείνη την περίοδο προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες εξυπηρετώντας περίπου 35.000 πρόσφυγες.
Το 1941 η κατοχική κυβέρνηση μετέτρεψε το Υφυπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας σε Υπουργείο. Το Λιμενικό Σώμα περιορίστηκε σε αστυνομικά καθήκοντα.
Πολλοί αξιωματικοί του Λ.Σ. έλαβαν μέρος στην Εθνική αντίσταση. Αυτοί ήταν μυημένοι στις οργανώσεις "Όμηρος", "Κόδρος", "Αλίκη", Ε.Δ.Ε.Σ., Ε.Κ.Κ.Α., Π.Ε.Α.Ν. κ.ά. Το Λ.Σ. είχε αρκετές απώλειες σε έμψυχο υλικό. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι περιπτώσεις του υποκελευστή Γρηγόρη Μουρμούρη, ο οποίος βασανίστηκε και εκτελέστηκε απο τους Γερμανούς, του Πολίτη, που βασανίστηκε επίσης, των υποπλοιάρχων Γεωργίου Κωτούλα και Ηλία Καζάκου, που συνελλήφθησαν απο τους Γερμανούς καθώς διέφευγαν για το εξωτερικό και εκτελέστηκαν, του αντιπλοιάρχου Γεωργακόπουλου, ο οποίος συνελλήφθη και βασανίστηκε απο τους Γερμανούς, του Αρβανιτάκη, που εκτελέστηκε επίσης, του Ιωάννη Μαυρέα, που εκτελέστηκε επίσης, αλλά και πολλών άλλων που συνελλήφθησαν και βασανίστηκαν ή εκτοπίστηκαν.
Στα Δεκεμβριανά του 1944 οι αξιωματικοί του Λ.Σ. οχυρώθηκαν στο κτίριο του Κεντρικού Λιμεναρχείου Πειραιώς που τότε στεγαζόταν στο μέγαρο Βάττη, στην ακτή Μιαούλη. Στο κτίριο είχαν επίσης συγκεντρωθεί αστυνομικοί, μερικοί Άγγλοι πεζοναύτες και άλλες ένοπλες δυνάμεις. Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές. Κατα τη διάρκεια αυτών σκοτώθηκαν δύο λιμενικοί. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ στα απομνημονεύματά του αναφέρεται στην ηρωϊκή άμυνα των αξιωματικών του Λ.Σ. στο λιμεναρχείο Πειραιά. Δυστυχώς την εποχή του εμφυλίου δολοφονήθηκαν αρκετοί λιμενικοί, μεταξύ αυτών και ο ναύαρχος Παπαθεοδώρου. Το 1946 ανέλαβε το υπουργείο εμπορικής Ναυτιλίας ο απόστρατος αξιωματικός του Λ.Σ. Θεόδωρος Κιζάνης, ο μοναδικός αξιωματικός του Λ.Σ. που ανήλθε ποτέ στην θέση του υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας.
Με τον νόμο 3922/2011 (Φ.Ε.Κ. 35) το Λιμενικό Σώμα μετονομάζεται σε Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή και υπάγεται στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ως αποστολή του προσδιορίζεται η εφαρμογή του νόμου στις περιοχές και τους χώρους στους οποίους εκτείνεται η καθ΄ ύλη και κατά τόπο αρμοδιότητά του, που είναι κυρίως ο θαλάσσιος χώρος ευθύνης του, τα εμπορικά πλοία και τα πάσης φύσεως πλωτά ναυπηγήματα, οι λιμένες και η χερσαία ζώνη αυτών, καθώς και άλλοι χερσαίοι, παράκτιοι ή θαλάσσιοι χώροι.
Αποστολή και έκταση αρμοδιοτήτων Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής
Ακτοφυλακής
Το Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή έχει ως αποστολή την εφαρμογή του νόμου στις περιοχές και τους χώρους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητα του. Ειδικότερα, στην αποστολή του Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής Ακτοφυλακής περιλαμβάνονται ιδίως:
Η εξασφάλιση της δημόσιας τάξης, που περιλαμβάνει την άσκηση της αστυνομίας γενικής αστυνόμευσης και τροχαίας.
Η πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος και ιδίως του οργανωμένου που περιλαμβάνει την άσκηση δημόσιας και κρατικής ασφάλειας.
Η οργάνωση όρων ασφαλούς ναυσιπλοΐας.
Η έρευνα και διάσωση στη θάλασσα.
Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος,
Η λήψη μέτρων για την παρακολούθηση, την άσκηση αστυνόμευσης και τον έλεγχο των θαλάσσιων συνόρων.
Η διασφάλιση της τήρησης και ο έλεγχος εφαρμογής των κανόνων ναυτικής ασφάλειας στα πλοία και τις λιμενικές εγκαταστάσεις, καθώς και των όρων ασφαλούς διαχείρισης των πλοίων, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει κάθε φορά.
Ο έλεγχος εφαρμογής απαιτήσεων περί προσωπικού πλοίων.
Η αρμοδιότητα του Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής Ακτοφυλακής εκτείνεται στο θαλάσσιο χώρο ευθύνης του, στα πλοία και στα πάσης φύσεως πλωτά ναυπηγήματα, στους λιμένες και στη χερσαία ζώνη αυτών, καθώς και σε άλλους χερσαίους, παράκτιους ή θαλάσσιους.
Προσωπικό Λιμενικού Σώματος
Το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή είναι ένοπλο Σώμα ασφαλείας, στρατιωτικώς οργανωμένο, το ένστολο προσωπικό του οποίου έχει την ιδιότητα του στρατιωτικού, σύμφωνα με τον Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα (ΣΠΚ). Στο προσωπικό του εφαρμόζονται οι διατάξεις που αφορούν τα άλλα ένοπλα Σώματα καθώς και οι διατάξεις του άρθρου 129 του Κώδικα Προσωπικού Λιμενικού Σώματος, που κυρώθηκε με τον ν. 3079/2002 (ΦΕΚ 311 Α΄).
Την Στρατιωτική Ηγεσία του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής απαρτίζουν τρεις Αντιναύαρχοι: ο Αρχηγός, ο Υπαρχηγός και ο Επιτελάρχης. Το λοιπό προσωπικό του ΛΣ αποτελείται από Αξιωματικούς, Υπαξιωματικούς και Λιμενοφύλακες, άνδρες και γυναίκες.
Οι παραγωγικές σχολές του Λιμενικού Σώματος είναι:
Σχολή Δοκίμων Σημαίοφόρων Λιμενικού Σώματος (Σ.Δ.Σ.Λ.Σ.) [Επεξεργασία]
Η Σχολή Δοκίμων Σημαίοφόρων Λ.Σ. λειτουργεί στις εγκαταστάσεις της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων του Πολεμικού Ναυτικού και η φοίτηση διαρκεί 15 μήνες. Στη Σ.Δ.Σ.Λ.Σ. κατατάσσονται μετά απο διαγωνισμό Έλληνες πολίτες, πτυχιούχοι πανεπιστημιακών ή πολυτεχνικών σχολών ή κάτοχοι διπλώματος Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού πλοιάρχων ή μηχανικών. Μετά την αποφοίτησή τους από τη σχολή οι δόκιμοι ονομάζονται σημαιοφόροι Λ.Σ. και εντάσσονται στο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος. Καταληκτικός βαθμός της σταδιοδρομίας τους είναι ο βαθμός του αντιναυάρχου Λ.Σ.
Σχολή Δοκίμων Υπαξιωματικών Λιμενικού Σώματος (Σ.Δ.Υ.Λ.Σ.)
Η σχολή λειτουργεί στις εγκαταστάσεις της Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών Ναυτικού (Σ.Μ.Υ.Ν.) του Πολεμικού Ναυτικού και διαρκεί 9 μήνες. Οι προϋποθέσεις εισαγωγής στη σχολή ορίζονται στην εκάστοτε προκήρυξη. Μετά την αποφοίτησή τους οι δόκιμοι ονομάζονται κελευστές Λ.Σ. και εντάσσονται στο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος. Αποστρατεύονται με το βαθμό του πλοιάρχου Λ.Σ.
Σχολή Λιμενοφυλάκων
Η σχολή εδρεύει στον Πειραιά και είναι διάρκειας μέχρι 6 μηνών. Οι προϋποθέσεις εισαγωγής στη σχολή ορίζονται στην εκάστοτε προκήρυξη. Μετά την αποφοίτησή τους από τη σχολή οι δόκιμοι ονομάζονται λιμενοφύλακες και εντάσσονται στο προσωπικό του Λιμενικού Σώματος. Αποστρατεύονται αναλόγως με τα προσόντα που διαθέτουν με το βαθμό του ανθυπασπιστή ή σημαιοφόρου Λ.Σ.
Αξιωματικοί απευθείας κατάταξης
Στο Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή κατατάσσονται επίσης και εξειδικευμένοι επιστήμονες ως αξιωματικοί απευθείας κατάταξης με το βαθμό του Ανθυποπλοιάρχου ΛΣ και με ειδικότητες:
τεχνικού - απόφοιτοι πολυτεχνικών σχολών διαφόρων ειδικοτήτων που απασχολούνται κυρίως σε υπηρεσίες με τεχνικό - τεχνολογικό αντικείμενο.
ιατρού - απόφοιτοι ιατρικών σχολών διαφόρων ειδικοτήτων που απασχολούνται στα ναυτικά νοσοκομεία της χώρας.
οικονομικού - απόφοιτοι οικονομικών σχολών που απασχολούνται κυρίως σε οικονομικές υπηρεσίες.
νομικού - απόφοιτοι νομικών σχολών.
ιερέας
Αξιωματικοί Ειδικής Μονιμότητας
Στο Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή εισάγονται και Σημαιοφόροι Ειδικής Μονιμότητας (Ε.Μ), χειριστές αεροπλάνων και ελικοπτέρων.
De Siris