Τρίτη 13 Μαρτίου 2012

Mahmoud Darwish


Μαχμούντ Νταρουίς 

Ο Μαχμούντ Νταρουίς γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου 1941 στο Αλ Μπιρουά της Γαλιλαίας, στην τότε υπό αγγλική διοίκηση Παλαιστίνη και σημερινό Ισραήλ και πέθανε στις 9 Αυγούστου 2008, ήταν παλαιστίνιος ποιητής και συγγραφέας.

Ήταν το δεύτερο παιδί μιας μουσουλμανικής, ορθόδοξης οικογένειας γαιοκτημόνων, με τέσσερις αδερφούς και τρεις αδερφές. Μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το 1948, το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς και η οικογένεια Νταρουίς κατέφυγε στον Λίβανο όπου παρέμεινε έναν χρόνο προτού επιστρέψει παράνομα στο Ισραήλ και βρει στη θέση του χωριού της μια εβραϊκή αποικία. Η οικογένεια εγκαθίσταται έτσι στο Ντερ Αλ Ασαντ.

Ο Νταρουίς ξεκίνησε τις πρωτοβάθμιες σπουδές του στο Ντερ Αλ Ασαντ, ζώντας υπό τη μόνιμη απειλή του εντοπισμού και του εξορισμού του από τις ισραηλινές αρχές. Αργότερα, τελειώνει τις δευτεροβάθμιες σπουδές του στο Κουφούρ Γιασίφ κι εντέλει φεύγει για τη Χάιφα. Το 1960, στα δεκαεννιά του χρόνια, δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Πουλιά χωρίς φτερά.

Το 1964 αναγνωρίζεται στην πατρίδα του αλλά και διεθνώς ως μια φωνή της παλαιστινιακής αντίστασης, χάρη στη συλλογή του Φύλλα ελιάς, πολύ γνωστή κυρίως από το ποίημα "Ταυτότητα", ποίημα που γίνεται ύμνος στα χείλη ολόκληρου του αραβικού κόσμου. Κατά το τέλος των σπουδών του, ο Νταρουίς αρχίζει να δημοσιεύει ποιήματα και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά όπως τα Αλ Ιτιχάντ και Αλ Γκαντίντ, ενώ στο τελευταίο, αργότερα, γίνεται συντάκτης.

Το 1961 προσχωρεί κρυφά στο Κομμουνιστικό Κόμα του Ισραήλ, τη Ρακάχ, και αρχίζει να εργάζεται ως βοηθός συντάκτη στην Αλ Φαγκρ. Ανάμεσα στο 1961 και το 1967 συλλαμβάνεται και φυλακίζεται πολλές φορές για τα κείμενά του και την πολιτική του δραστηριότητα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Νταρουίς ονειρεύεται την επανάσταση και εξυμνεί την πατρίδα, την υπεράσπιση της διεθνιστικής ταυτότητας και την παγκόσμια αλληλεγγύη. Το 1970 φεύγει για τη Μόσχα για να σπουδάσει πολιτική οικονομία. Το 1971 πηγαίνει στο Κάιρο, όπου εργάζεται για την εφημερίδα Αλ Αχράμ. Στη Βηρυτό, το 1973, εργάζεται ως αρχισυντάκτης στο Παλαιστινιακό Κέντρο Ερευνας της Οργάνωσης Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) και προσχωρεί στην οργάνωση. Το 1981 ιδρύει το λογοτεχνικό περιοδικό Αλ Κάρμελ, του οποίου γίνεται αρχισυντάκτης. Εργάζεται ως δημοσιογράφος στη Χάιφα και αυτοεξορίζεται στον Λίβανο από το 1971 μέχρι το 1982, οπότε επιστρέφει στη Βηρυτό.

Το καλοκαίρι του 1982, η Βηρυτός γίνεται θύμα βομβαρδιστικών επιθέσεων από τις 13 Ιουνίου ώς τις 12 Αυγούστου. Ο ισραηλινός στρατός προσπαθεί να διώξει την ΟΑΠ από την πόλη. Ο Νταρουίς θα εξιστορήσει την παλαιστινιακή αντίσταση στην ισραηλινή πολιορκία μέσα στα έργα του. Ο ποιητής εξορίζεται ξανά στο Κάιρο, την Τυνησία και το Παρίσι. Το 1987, εκλέγεται στην εκτελεστική επιτροπή της ΟΑΠ. Εναν χρόνο αργότερα, το 1988, κατηγορείται εξαιτίας ενός ποιήματός του από την Κνέσετ (Βουλή του Ισραήλ), ότι επιθυμεί την απομάκρυνση των Εβραίων από το Ισραήλ. Ο ποιητής εξηγεί, υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, ότι η επιθυμία του αυτή αφορούσε τις περιοχές της Γάζας και της Ιορδανίας.

Μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΟΑΠ, πρόεδρος της Ενωσης Παλαιστινίων Συγγραφέων, ο Μαχμούντ Νταρουίς είναι ο ιδρυτής και διευθυντής ενός από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά αραβικά περιοδικά, το Αλ Κάρμελ, που σταματάει να εκδίδεται το 1993. Την ίδια χρονιά, μετά τις συμφωνίες του Οσλο, ο Νταρουίς εγκαταλείπει την ΟΑΠ διαμαρτυρόμενος για τη συμφιλιωτική στάση της Οργάνωσης κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Προτιμά την ειρήνη, αλλά μια ειρήνη δίκαιη. Συνεχίζει να εργάζεται ως αρχισυντάκτης στο Αλ Κάρμελ και ζει στο Παρίσι, προτού επιστρέψει στην Παλαιστίνη το 1995, αφού παίρνει την άδεια εισόδου για να συναντήσει τη μητέρα του. Του επιτράπηκε έτσι να επιστρέψει στην Παλαιστίνη για την κηδεία του φίλου του και συγγραφέα Εμίλ Χαμπίμπι, όσο και να επισκεφθεί την πόλη όπου είχε ζήσει, αλλά μονάχα για λίγες μέρες. Παίρνει μια άδεια παραμονής από τις ισραηλινές αρχές και εγκαθίσταται σε μια πόλη της Ιορδανίας, τη Ραμάλα, όπου ο Γιασέρ Αραφάτ είχε το διοικητήριό του. Η πόλη μετατρέπεται σε πεδίο μάχης το 2002.

Ο Γιοσί Σαρίντ, Ισραηλινός υπουργός Παιδείας, πρότεινε το Μάρτιο του 2000 να εισαχθούν μερικά από τα ποιήματα του Νταρουίς στα ισραηλινά σχολικά προγράμματα. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός Εχούντ Μπαράκ αρνήθηκε, απαντώντας ότι το Ισραήλ δεν ήταν έτοιμο για κάτι τέτοιο.

Ο Μαχμούντ Νταρουίς ζούσε ανάμεσα στη Ραμάλα και το Αμάν. Πέθανε στις 9 Αυγούστου 2008.

Το έργο του Νταρουίς, κυρίως ποιητικό, είναι η αληθινή υπεράσπιση ενός τόπου, ενός λαού, ενός πολιτισμού - είναι η τολμηρή επέμβαση μιας γένεσης λογοτεχνικής. Η Παλαιστίνη κυριαρχεί σ' όλο του το έργο, ενώ η μοναξιά και η θλίψη της εξορίας το διαποτίζουν απ' άκρη σ' άκρη, μαζί με το βάρος της δημιουργίας. Αρκετά από τα ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί, ενώ το έργο του τιμήθηκε με το Βραβείο Lotus από την Ενωση Αφροασιατών συγγραφέων (1969), το Βραβείο Lenin Ειρήνης από τη Σοβιετική Ενωση (1983), το Παράσημο Γραμμάτων και Τεχνών από τη Γαλλία (1993), το Βραβείο του Ιδρύματος Lanan (2002) και το Βραβείο Prince Claus (2004).

Τα έργα του Νταρουίς, αν και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, δεν έτυχε μέχρι στιγμής να μεταφραστούν στη γλώσσα μας. Η Κατάσταση Πολιορκίας είναι το πρώτο του έργο που μεταφράστηκε στα ελληνικά.

De Siris