Παναγιώτης Πιπινέλης
Ο Παναγιώτης Πιπινέλης γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 1899 και πέθανε στις 19
Ιουλίου 1970, ήταν Έλληνας διπλωμάτης, πολιτικός και πολυγραφότατος συγγραφέας
ιστορικών έργων και εκδότης. Διατέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας σε υπηρεσιακή
κυβέρνηση του 1963 και πολλές φορές υπουργός.
Βιογραφία
Γεννήθηκε το 1899 στον Πειραιά και σπούδασε Νομικές και Πολιτικές επιστήμες
στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και του Φράιμπουργκ.
Διπλωματική σταδιοδρομία
Το 1922 εισήλθε στο Διπλωματικό Σώμα και υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις και
πόλεις του εξωτερικού ανερχόμενος συνεχώς την ιεραρχία μέχρι του έτους 1953.
Υπηρέτησε μεταξύ άλλων στο Γενικό Προξενείο των Παρισίων (1927-1928), στην
Πρεσβεία Τιράνων (1928-1929) και στη μόνιμη ελληνική αντιπροσωπεία στην
Κοινωνία των Εθνών (1931-1932). Το 1933 ανέλαβε διευθυντής του διπλωματικού
γραφείου του υπουργού Εξωτερικών στη κυβέρνησης Π. Τσαλδάρη (1933-1935), θέση
από την οποία παραιτήθηκε στις 28 Ιουνίου του 1935. Στη συνέχεια διορίστηκε
πρόσεδρος υπουργός "εκ προσωπικοτήτων" (πληρεξούσιος υπουργός Β΄), το
1936 ανέλαβε πρεσβευτής στη Βουδαπέστη (1936-1940) και ακολούθως στη Σόφια
(1940-1941) μέχρι της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα όπου επέστρεψε στην Αθήνα
ακολουθώντας την κυβέρνηση Τσουδερού στη Κρήτη και από εκεί στην αναγκαστική αποδημία
στη Μέση Ανατολή και την Αγγλία. Τότε τοποθετήθηκε για μερικούς μήνες στη
πρεσβεία της Μόσχας (1941) και στη συνέχεια επέστρεψε στο Λονδίνο όπου και
υπηρέτησε στα αποδημούντα ξένα ανώτατα συμμαχικά όργανα. Τον Ιούνιο του 1945
ανέλαβε αρχηγός του πολιτικού οίκου του Βασιλέως Γεωργίου Β' την περίοδο
1945-1946.
Μετά την απελευθέρωση από τον Ιούνιο του 1947 έως τον Νοέμβριο του 1948
διετέλεσε μόνιμος υφυπουργός Εξωτερικών και αργότερα υπηρεσιακός υπουργός
Εξωτερικών στην κυβέρνηση Θεοτόκη το 1950. Το 1953 παραιτήθηκε από το
Διπλωματικό Σώμα, όντας μόνιμος αντιπρόσωπος της χώρας στο ΝΑΤΟ από το 1952.
Πολιτική σταδιοδρομία
Μετά την παραίτησή του από το Διπλωματικό Σώμα τον Μάιο του 1953 αναμίχθηκε
με την πολιτική αρχικά με τον Ελληνικό Συναγερμό και στη συνέχεια με την ΕΡΕ
όπου και διορίστηκε υπουργός Εμπορίου στην κυβέρνηση Καραμανλή (1961-1963).
Μετά την παραίτηση του Καραμανλή και την φυγή του στο εξωτερικό, έλαβε εντολή
του Βασιλέως και σχημάτισε ο ίδιος υπηρεσιακή κυβέρνηση, (μεταβατική κυβέρνηση)
αποσπώντας ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής, από (17 Ιουνίου έως 28 Σεπτεμβρίου
1963), οπότε παρέδωσε στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Στ. Μαυρομιχάλη.
Στις εκλογές του 1963 και του 1964, εξελέγη βουλευτής Αθηνών της ΕΡΕ. Στις
3 Απριλίου του 1967 ο Π. Κανελλόπουλος τον διόρισε υπουργό Συντονισμού στη
κυβέρνησή του, θέση που διατήρησε για 18 ημέρες, λόγω της εκδήλωσης του
πραξικοπήματος στις 21 Απριλίου του 1967. Στις 20 Νοεμβρίου του 1967 διορίστηκε
υπουργός των Εξωτερικών (κυβέρνηση Κ. Κόλλια), θέση που διατήρησε και στην
κυβέρνηση του ίδιου του Γ. Παπαδόπουλου μέχρι το 1970 που πέθανε .
Πολιτικά παραλειπόμενα
Ο Παναγιώτης Πιπινέλης διατηρούσε υψηλές γνωριμίες με μυστικές υπηρεσίες
τόσο της Αγγλίας όσο και των ΗΠΑ από τον Β' Π.Π.. Η δε διπλωματική του προσφορά
στις συμμαχικές δυνάμεις την περίοδο εκείνη υπήρξε σπουδαία. Μετά την
απελευθέρωση, το 1946, πρωτοστάτησε στην παλινόρθωση της Βασιλείας στην Ελλάδα
με την επιστροφή του Βασιλέως Γεωργίου Β΄. Υπήρξε ένας από τους βασικούς
παράγοντες στις συνομιλίες για το σχέδιο Μάρσαλ. Όταν αναμίχθηκε με την
πολιτική ήταν ήδη νατοϊκός παράγοντας.
Μετά την φυγή του Κ. Καραμανλή, μέσα στο κόμμα της ΕΡΕ, έξι προσωπικότητες
αυτού άρχισαν να διαδραματίζουν σημαντικούς ρόλους υπό διαφορετικές συνθήκες. Μεταξύ
αυτών ήταν ο Παναγιώτης Πιπινέλης και ο Κωνσταντίνος Ροδόπουλος που επιζητούσαν
"κοινοβουλευτική εκτροπή", ή "αντικοινοβουλευτική λύση" της
πολιτικής κρίσης που είχε επέλθει το 1966, μετά τη λεγόμενη αποστασία και την
παραίτηση του Γ. Παπανδρέου. Θέση υπέρ της οποίας όλως περιέργως είχε πάρει και
ο φυγάς στο Παρίσι Κ. Καραμανλής και μάλιστα με έγγραφες νουθεσίες. Στο δε
Συμβούλιο του Στέμματος που συνεδρίασε το διήμερο 1 - 2 Σεπτεμβρίου του 1965,
στο οποίο ο Π. Κανελλόπουλος παρατηρώντας ότι "είμεθα στο όριο των
καιρών" είχε αποδεχθεί την άμεση προκήρυξη εκλογών μέσα σε 45 ημέρες, ο Π.
Πιπινέλης που συμμετείχε (ως πρώην πρωθυπουργός), είχε διαφωνήσει έντονα προς
τον κομματικό αρχηγό του, υποστηρίζοντας ότι η διενέργεια εκλογών την περίοδο
εκείνη ήταν αδύνατη διότι "ενθύμιζε εκείνα που συνέβησαν εις την Πράγαν
ολίγους μήνας προ του Φεβρουαρίου του 1948"
Αλλά και αργότερα όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου, ο Π. Πιπινέλης
σε ομιλία του στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΡΕ στις 23
Δεκεμβρίου του 1966, χαρακτήριζε ανίκανη τη νέα κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει
"την επαναστατικήν διαδικασίαν την οποίαν εξαπέλυαν τα κηρύγματα του κ.
Παπανδρέου". Ακολουθώντας δε την ίδια ρότα δυναμιτισμού συμπλήρωνε τότε
και ο Κ. Τσάτσος σε επιστολές του "...αυτές οι εκλογές θα οδηγήσουν σε
κατάλυση του ελεύθερου πολιτεύματος".
Τιμές
Ο Π. Πιπινέλης τιμήθηκε από τρεις Βασιλείς, με το Μεγαλόσταυρο Γεωργίου του
Α΄ και του Φοίνικα, με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος καθώς και με ένα πολύ
μεγάλο αριθμό ξένων ανωτάτων παρασήμων, πολιτικών, στρατιωτικών, καθώς και
θρησκευτικών (Πατριαρχείων).
Συγγραφικό έργο
Ο Π. Πιπινέλης υπήρξε ο ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού "Πολιτικά
Φύλλα" το 1954. Στο πλούσιο συγγραφικό έργο του περιλαμβάνονται μεταξύ
άλλων:
«Die sozialpolitische und staatsrechtliche Stellung des Konigtums in Griechenland» (1920),
«Πολιτική ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» 1928,
«Η Μοναρχία εν Ελλάδι» 1932,
«Ιστορία της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος, 1923-1941» 1948,
«Γεώργιος Β΄» 1952,
«Απομνημονεύματα» 1958,
«Το Στέμμα εις το πλαίσιον των δημοκρατικών θεσμών» 1960
«Περισσότερον φως» 1961.
«Europe and the Albanian Question», Νέα Υόρκη (χωρίς
χρονολογία).
Εκτός των παραπάνω ο Π. Πιπινέλης έγραψε μεγάλο αριθμό μονογραφιών επί
θεμάτων που αφορούσαν διεθνείς σχέσεις, και κυρίως εθνικά όπως για τη
Δωδεκάνησο, την Κύπρο, το Αιγαίο, το Αλβανικό ζήτημα, τη Δυτική Θράκη, τις
ελληνο-βουλγαρικές σχέσεις κ.ά.
De Siris