Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος
Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος είναι το αρχικό όνομα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος και ιδρύθηκε το 1918. Στο 3ο Έκτακτο Συνέδριο τον Νοέμβριο του 1924, το κόμμα μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Διεθνείς Συνθήκες κατά την ίδρυση του ΣΕΚΕ
Η Οκτωβριανή Επανάσταση είχε ξεσηκώσει επαναστατική θύελλα σε όλη την Ευρώπη που συνεχίστηκε για πολλά χρόνια μετά το 1917. Τον Ιανουάριο του 1918 εκδηλώθηκε επανάσταση στην Φινλανδία και εγκαθίδρυση εργατικής εξουσίας μέχρι τον Μάιο του 1919. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους άρχισε στη Γερμανία επανάσταση που κατέλυσε την Μοναρχία άλλα την ηγεσία της πήραν οι δεξιοί Σοσιαλδημοκράτες που κυνήγησαν το νεοσύσταστο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας και δολοφόνησαν τους ηγέτες του Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζα Λούξεμπουργκ. Τα καπιταλιστικά κράτη στις αρχές του 1919 οργάνωσαν εκστρατεία κατά της νεοσύστατης Σοβιετικής Ένωσης στην οποία πήρε μέρος και η Ελλάδα. Η εκστρατεία απέτυχε. Το 1919 η Ουγγαρία κηρύχτηκε σοβιετική δημοκρατία που διήρκησε για 133 μέρες μέχρι την κατάλυση της από την Αντάντ. Επαναστατικό εργατικό κίνημα άνθισε και στην Αμερική καθώς και δυνάμωσε το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα στις αποικίες. Σε αυτές τις συνθήκες εμφανίστηκε στην Ελλάδα το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος.
1ο Συνέδριο
Στις 4 Νοέμβρη του 1918 συνήλθε στα γραφεία του Συνδέσμου Μηχανικών Ατμοπλοίων στον Πειραιά το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ. Αιτία υπήρξε η ανάγκη συνένωσης των σοσιαλιστικών οργανώσεων και ομάδων σε ένα κόμμα με κοινές αρχές πολιτική και πρόγραμμα.
Οργανωτική επιτροπή
Η οργανωτική επιτροπή είχε εκλεγεί από τη Δεύτερη Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη:
Α.Αρβανίτης
Ν.Δημητράτος
Σ.Κόκκινος
Α.Μπεναρόγια
Δ.Λιγδόπουλος
Εξέλιξη και αποφάσεις
Στο συνέδριο εκδηλώθηκαν 3 τάσεις:
Αριστεροί Σοσιαλιστές
Κέντρο
Δεξιοί
Τελικά επικράτησαν οι απόψεις των αριστερών. Ο Ν. Γιαννιός αποχώρησε από το συνέδριο.
Στο Ιδρυτικόν Ψήφισμα του ΣΕΚΕ αναφέρεται "Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος βασίζεται επί των θεμελιωδών αρχών:
Πολιτική και οικονομική οργάνωσις του προλεταριάτου σε ξεχωριστό κόμμα τάξεως για την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας και δημοσιοποίησην των μέσων παραγωγής και ανταλλαγής δηλαδή την μετβολήν της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας εις κοινωνίαν κολλεχτιβικήν ή κομμουνιστικήν και
Διεθνής συνεννόησις και δράσις των εργατών"
Γενικά εκφράστηκαν θέσεις για την εγκαθίδρυση Δημοκρατίας, δημοκρατικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών, διαχωρισμού κράτους εκκλησίας, κατάργηση έμμεσων φόρων, προοδευτική φορολογία, εξίσωση δύο φύλλων, καθιέρωση δημοτικής και εισαγωγής στα σχολεία γλωσσών των διάφορων εθνοτήτων.Το συνέδριο επίσης υιοθέτησε ψήφισμα ίδρυσης Δημοκρατικής Ομοσπονδίας των Βαλκανικών Κρατών. Τέλος ψήφισε «... διαμαρτυρίαν δια την μελετώμενην επέμβασιν των συμμάχων..» στην Σοβιετική Ένωση.
Την Κεντρική Επιτροπή αποτελούσαν:
Α. Αρβανίτης
Δ. Λιγδόπουλος
Σ. Κόκκινος
Μ. Σιδέρης
Π. Δημητράτος
Την Εξελεγκτική επιτροπή αποτελούσαν:
Γ. Πισπήνης
Σ. Κομιώτης
Α. Μπεναρόγια
Πρώτα χρόνια
Η πρώτη συγκέντρωση του ΣΕΚΕ οργανώθηκε τον Δεκέμβριο του 1918 στο θέατρο <<ΔΙΟΝΥΣΙΑ>> στην Πλατεία Συντάγματος και συγκέντρωσε αρκετό κόσμο. Παρόμοιες συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν σε Βόλο, Καβάλα και Θεσσαλονίκη.
Ως όργανο του κόμματος χρησιμοποιήθηκε η εβδομαδιαία εφημερίδα Εργατικός Αγών. Η καθημερινή ενημέρωση των μελών γινόταν μέσω του Ριζοσπάστη που έκδιδε ο Ι.Πετσόπουλος και συνέκλινε με τις απόψεις του ΣΕΚΕ.
Πρώτο μέλημα των μελών του ΣΕΚΕ ήταν η οργάνωση των εργατουπαλλήλων στα συνδικάτα στα πλαίσια της ΓΣΕΕ. Αν και ολιγάριθμα τα μέλη του απέκτησαν γρήγορα μεγάλη επιρροή στα συνδικάτα.
Με την βοήθεια του κόμματος η ΓΣΕΕ οργάνωσε το 1919 την πρώτη υπαλληλική απεργία τραπεζικών στην Ελλάδα και τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς της χρονιάς εκείνης με αιτήματα αύξησης ημερομισθίων, καθιέρωση οχταώρου και κοινωνικές ασφαλίσεις. Λόγο των απαγορεύσεων της κυβέρνησης Βενιζέλου να πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις μέσα στα αστικά κέντρα οι εκδηλώσεις έλαβαν χώρα στα προάστια.
Α Συνδιάσκεψη
Στις 18-23 Μάη 1919 έγινε η πρώτη συνδιάσκεψη του ΣΕΚΕ.
Σύνεδροι
Στην συνδιάσκεψη πήραν μέρος τα μέλη της Κεντρικής και της Εξελεγκτικης επιτροπής. Επίσης έλαβε μέρος η αντιπρόσωπος των νεολαίων στην Κεντρική επιτροπή, Φ. Τζουλάτη, οι βουλευτές Α. Σιδέρης, Α. Κουριέλ και οι αντιπρόσωποι τμημάτων.
Αποφάσεις
Σε αυτή την συνδιάσκεψη αποφασίστηκε η αποχώρηση του κόμματος από την Σοσιαλιστική Διεθνή και η ένταξη του στην Κομμουνιστική Διεθνή. Η απόφαση αυτή πάρθηκε μέσω σκληρών αντιπαραθέσεων των δύο αντίπαλων ρευμάτων του κόμματος. Στην συνδιάσκεψη επίσης αποφασίστηκε σύγκληση 2ου συνεδρίου και ξανά καταδικάστηκε η επέμβαση των ξένων κρατών στην ΕΣΣΔ.
Β Συνδιάσκεψη
Η δεύτερη συνδιάσκεψη του ΣΕΚΕ αποφάσισε την αποστολή του Δ.Λιγδόπουλου στην Ιδρυτική συνδιάσκεψη της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας στη Σόφια και στην συνέχεια στην Μόσχα στο 2ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς για να εκτελέσει την απόφαση της Α συνδιάσκεψης.
2ο Συνέδριο
Στις 18-25 Απρίλη 1920 συνήλθε το 2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ.
Δεν είναι γνωστοί οι αντιπρόσωποι από το τμήμα της Κέρκυρας και των ομίλων Ιωαννίνων, Αργοστολίου, Καλαμών, Πάτρας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Λαμίας, Τυρνάβου, Αγρινίου και Λαυρίου. Το συνέδριο επίσης παρακολούθησαν τα διοικητικά συμβούλια των μεγαλύτερων συνδικάτων και εργατικών οργανώσεων, μέλη και φίλοι του κόμματος, δημοσιογράφοι Έλληνες και Ξένοι.
Από το συνέδριο απουσίαζε ο Δ. Λιγδόπουλος που βρισκόταν στην Μόσχα και δολοφονήθηκε από πράκτορες της Αντάντ στη Μαύρη Θάλασσα, μαζί με τον Ω. Αλεξάκη κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα.
Εξέλιξη και αποφάσεις
Το συνέδριο ενέκρινε και πάλι την απόφαση για ένταξη του ΣΕΚΕ στην Κομιντέρν, αποδέχτηκε με σαφήνεια την Δικτατορία του προλεταριάτου καθώς και την αρχή του Δημοκρατικού συγκεντρωτισμού ως βάση της οργανωτικής συγκρότησης και λειτουργίας.
Ψηφίστηκε νέο καταστατικό και το όνομα του κόμματος άλλαξε σε Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (Κομμουνιστικό). Υπήρχαν κάποιοι που διαφώνησαν με αυτές τις αποφάσεις γιατί πίστευαν ότι θα έπρεπε το κόμμα να αποτελείται από πολλές ομάδες με συγκρουόμενες απόψεις, πρότειναν οργανωτική χαλαρότητα και αρνούνταν την συμμετοχή στην κοινοβουλευτική Δημοκρατία.
Ακόμα υπήρχαν και κάποιοι οι οποίοι είχαν ως σύνθημα «...πρώτα μόρφωση μετά δράση...» που αργότερα αποτέλεσαν τον πυρήνα των κινημάτων των Αρχειομαρξιστών και των Τροτσκιστών στην Ελλάδα. Ο Παντελής Πουλιόπουλος, ωστόσο, ηγέτης του κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών και πρώτος γραμματέας του ΚΚΕ δεν ανήκει σε αυτήν την κατηγορία, όντας πιστός στην προοπτική της Κομιντέρν.
Τέλος το συνέδριο αποφάσισε την οργανική σύνδεση του κόμματος με την ΓΣΕΕ.
Κεντρική Επιτροπή του 2ου Συνεδρίου
Ν.Δημητράτος (Γραμματέας)
Γ.Δούμας
Ι.Κορδάτος
Μ.Σιδέρης
Π.Δημητράτος
με αναπληρωματικούς:
Ν.Δαμίγο
Δ.Λιγδόπουλο
Εξελεγκτική επιτροπή του 2ου Συνεδρίου
Α.Μπεναρόγια
Α.Αρβανίτης
Σ.Κομιώτης
Μπορούμε να πούμε ότι πλέον το ΣΕΚΕ(Κομμουνιστικό) λειτουργεί ως Κόμμα νέου τύπου.
Έκτακτο Εκλογικό Συνέδριο
Στις 16-19 Σεπτέμβρη 1920 έλαβε χώρα έκτακτο εκλογικό συνέδριο του ΣΕΚΕ στην Αθήνα. Σε αυτό πήραν μέρος η κεντρική επιτροπή η εξελεγκτική επιτροπή, οι βουλευτές Α.Σιδέρης, Α.Κουριέλ και οι αντιπρόσωποι των τμημάτων. Δεν ξέρουμε τα ονόματα των αντιπροσώπων από την Καλαμάτα, Ιωάννινα και Κεφαλλονιά.
Εξέλιξη και αποφάσεις
Το θέμα του συνεδρίου ήταν η στάση που θα κρατούσε το κόμμα στις προκηρυγμένες εκλογές της 1 Νοεμβρίου 1920. Το συνέδριο αποφάσισε την συμμετοχή του κόμματος στις εκλογές και ψήφισε εκλογικό πρόγραμμα. Ακόμα έκλεξε 23 υποψηφίους και εξουσιοδότησε την κεντρική επιτροπή με την ελευθερία διεύρυνσης της λίστας κατά βούληση.
Το ΣΕΚΕ συγκέντρωσε το 13% των ψήφων(100.000).
Τέλος άλλαξε η θέση του κόμματος στο αγροτικό ζήτημα ζητώντας <<...άμεση και οριστική κατοχή των αγροκτημάτων στους δουλευτές τους χωρίς αποζημίωση και ταυτόχρονα την κατάσχεση των έκτακτων πολεμικών κερδών των τσιφλικάδων...>>. Έτσι ακολούθησε τις επιταγές του μαρξισμού-λενινισμού για συμμαχία προλεταριάτου - αγροτιάς.
Αντιδράσεις ΣΕΚΕ για την Μικρασιατική Εκστρατεία
Στις 2 Μάη 1919 άρχισε η απόβαση Ελληνικού στρατού στην Σμύρνη. Η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου την παρουσίασε ως περιορισμένη επιχείρηση στο πλευρό των συμμαχικών δυνάμεων της Αντάντ. Τελικά η επιχείρηση επεκτάθηκε σε εκτεταμένη πολεμική σύρραξη. Από την αρχή το ΣΕΚΕ την χαρακτήρισε ως τυχοδιωκτική κατακτητική πολεμική επιχείρηση. Η αντίδραση του λαού ήταν θετική αφού ήταν αποκαμωμένος από τις διαρκείς πολεμικές συγκρούσεις. Αυτό όμως το εκμεταλλεύτηκε η αντιβενιζελική παράταξη και κέρδισε τις εκλογές με συνθηματολογία περί ειρήνης. Αντίθετα όμως με τις προκηρύξεις της η νέα κυβέρνηση όχι μόνο δεν σταμάτησε την εκστρατεία αλλά έβαλε στόχο την Άγκυρα. Σε εκείνες τις εκλογές παρά τις δεκάδες χιλιάδες ψήφους δεν εξέλεξε βουλευτή λόγω του εκλογικού συστήματος. Η εκστρατεία απέφερε την "διχοτόμηση" της δραχμής που την ακολούθησε θύελλα απεργιών και διαμαρτυριών. Το ΣΕΚΕ διακήρυσε ότι η μόνη λύση ήταν η συννενόηση με τον τουρκικό λαό έξω από ιμπεριαλιστικά πλαίσια, για ειρήνη και διευθέτηση του προβλήματος του ελληνικού πληθυσμού στην περιοχή. Λόγω αυτής της θέσης τα μέλη του ΣΕΚΕ διώχτηκαν φυλακίστηκαν εξορίστηκαν και οι επιθέσεις στα γραφεία του Ριζοσπάστη έγιναν καθημερινό φαινόμενο.
Στο 3ο συνέδριο το Νοέμβρη του 1924, το κόμμα μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και υιοθέτησε τις αρχές του Μαρξισμού-Λενινισμού.
De Siris