Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης
Ο Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης, γιος του Απόστολου Δοξιάδη και της Ευανθίας
Μεζεβίρη γεννήθηκε το 1913 και πέθανε στις 28 Ιουνίου 1975. Ο πατέρας του,
παιδίατρος στο επάγγελμα, υπήρξε Υπουργός Περιθάλψεως, Υγιεινής και Πρόνοιας. Ο
Κ.Α Δοξιάδης αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου
Πολυτεχνείου το 1935 κι ένα χρόνο αργότερα ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Μηχανικός από
το Πανεπιστήμιο Charlottenburg του Βερολίνου.
Η αρχή της σταδιοδρομίας του
Το 1937 διορίστηκε μηχανικός της Πολεοδομικής Υπηρεσίας της Διοικήσεως
Πρωτευούσης και κατά τη διάρκεια του πολέμου διετέλεσε Προϊστάμενος της
Πολεοδομικής Υπηρεσίας και Προϊστάμενος του Γραφείου Χωροταξικών και
Πολεοδομικών Ερευνών και Μελετών (ΓΧΠΜΕ). Στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε
αρχηγός της αντιστασιακής ομάδας Ήφαιστος και εξέδιδε ένα περιοδικό, τη
μοναδική έκδοση τεχνικού περιεχομένου σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη, με τίτλο
«Χωροταξία – Πολεοδομία –Αρχιτεκτονική».
Μετά την απελευθέρωση, το 1945, αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Λοχαγού και
πήρε μέρος στο Συνέδριο για την Ειρήνη στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ ως μέλος της
Ελληνικής αντιπροσωπείας. Το 1945 διετέλεσε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας
στην Αγγλία, Γαλλία και τις ΗΠΑ σε θέματα σχετικά με την ανοικοδόμηση.
Εντωμεταξύ ο Δοξιάδης υπήρξε ένα από τα βασικά πρόσωπα της ανασυγκρότησης. Μέσα
από διαφορετικές θέσεις, πρώτα ως Υφυπουργός Ανοικοδόμησης, Γενικός Διευθυντής
Ανοικοδομήσεως) και στη συνέχεια ως Συντονιστής Ανασυγκρότησης και υπηρεσιακός
Υφυπουργός του Υπουργείου Συντονισμού προσπάθησε να επαναφέρει τη χώρα στην
φυσιολογική ειρηνική προπολεμική της κατάσταση.
Στα χρόνια αυτά διατέλεσε επικεφαλής της Αρχηγός της Ελληνικής
αντιπροσωπείας στη Διεθνή Διάσκεψη Οικισμού, Πολεοδομίας και Ανοικοδομήσεως του
ΟΗΕ (1947) και με την ιδιότητα του Συντονιστή Ανασυγκρότησης ηγήθηκε της
Ελληνικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις για τις Ιταλικές πολεμικές
επανορθώσεις).
Ίδρυση εταιρείας
Το 1951 ίδρυσε το τεχνικό γραφείο Δοξιάδη (Doxiadis Associates), μια
ιδιωτική εταιρεία συμβούλων μηχανικών, με μια μικρή ομάδα αρχιτεκτόνων και
πολεοδόμων με πολλούς από τους οποίους είχε εργαστεί μαζί κατά την περίοδο της
Ανοικοδόμησης. Η εταιρεία μεγάλωσε πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να έχει γραφεία
στις 5 ηπείρους, και προγράμματα σε 40 χώρες. Απέκτησε τη νομική ταυτότητα DA
International Co., Ltd., Consultants on Development and Ekistics, Σύμβουλοι σε
Θέματα Ανάπτυξης και Οικιστικής, το 1963. Το 1950 ο Δοξιάδης ίδρυσε τον Αθηναϊκό
Τεχνολογικό Όμιλο (ΑΤΟ) και το 1963 το Αθηναϊκό Κέντρο Οικιστικής (ΑCE). Μεταξύ
ο Δοξιάδης δίδαξε οικιστική στον ΑΤΟ και έκανε διαλέξεις σε πολλά πανεπιστήμια
της Αμερικής καθώς και στην Οξφόρδη και το Δουβλίνο.
Το 1963 και 1964 υπήρξε αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην 1η συνεδρίαση της
Επιτροπής Κατοικίας και Προγραμματισμού του Οικονομικού και Κοινωνικού
Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη και το 1963 πρόεδρος της συνεδρίας
για τα Αστικά προβλήματα στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Εφαρμογή της Επιστήμης
και Τεχνολογίας προς όφελος των λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών του κόσμου στη
Γενεύη.
Τα τελευταία χρόνια
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Ο Κωνσταντίνος. Α. Δοξιάδης αρχίζει να
έχει σοβαρά προβλήματα με την υγεία του, κι αρχίζει το ιστορικό μιας
μακροχρόνιας πολύ σπάνιας αρρώστιας της πλάγιας αμυοτροφικής σκλήρυνσης που τον
οδηγεί μέσα σε τρία χρόνια σε ολική παράλυση και τελικά στο θάνατο. Ο Δοξιάδης
αντιμετώπισε την ασθένειά του με φοβερό θάρρος και αξιοπρέπεια γράφοντας μέχρι
και την τελευταία στιγμή και κρατώντας σημειώσεις για την ασθένειά του με σκοπό
να βοηθήσει μελλοντικούς ερευνητές. Πέθανε στο σπίτι του στην Αθήνα στις 28
Ιουνίου 1975, στις 11 π.μ.
Διακρίσεις
Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο Δοξιάδης έλαβε πολλά, βραβεία και παράσημα.
Το 1976 του έγινε μετά θάνατον τιμητική απονομή Χρυσού μεταλλίου από το
Βασιλικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής του Καναδά (Royal Architectural Institute of
Canada).
Ελληνικός Στρατιωτικός Σταυρός για τον πόλεμο 1940.
Παράσημο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (The Order of the
British Empire) για την Εθνική Αντίσταση και τη συνεργασία του με τις
Συμμαχικές Δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, (1945).
Παράσημο Τάγματος του Κέδρου του Λιβάνου (The Order of the Cedar of
Lebanon) για τις υπηρεσίες αναπτύξεως της χώρας (1958).
Σταυρός των Ταξιαρχών του Βασιλικού Τάγματος του Φοίνικος Ελλάδoς για τις
υπηρεσίες ανάπτυξης της Ελλάδας (1960).
“Sir Patrick Abercrombie Award” από τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων (1963), το
χρυσό μετάλλιο της Ένωσης Μεξικανών Αρχιτεκτόνων, “Cali de Oro” (1963).
Award of Excellence της Industrial Designers Society of America (IDSA)
(1965).
“Aspen Award” από το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Σπουδών Άσπεν (1966).
Παράσημο της Γιουγκοσλαβικής Σημαίας με Χρυσό Στεφάνι (1966).
Θεωρία της «Οικουμενόπολης»
Ο Δοξιάδης διατυπώνει τη θεωρία της «Οικουμενόπολης». Η πόλη θεωρείται ως
ένα φαινόμενο δυναμικό που εξελίσσεται μέσα στον χώρο και τον χρόνο, καθώς η
οικιστική διόγκωση είναι συνεχής και αναπόφευκτη. Έτσι η συνολική οργάνωση του
χώρου πρέπει να είναι τέτοια ώστε να επιτρέπει αυτή την ανάπτυξη της πόλης
χωρίς να προκαλείται διάλυση του αστικού ιστού της και χωρίς να χάνεται η
ανθρώπινη κλίμακα. Επιπλέον, η πόλη οργανώνεται σε βαθμούς (κοινότητες
διαφορετικών επιπέδων) που αυξάνονται με την παράλληλη αύξηση του πληθυσμού,
δηλαδή ο 1ος βαθμός αφορά μια γειτονιά 100-200 κατοίκων, ο 2ος βαθμός μια
γειτονιά 500-600 κατοίκων (όπως ένα μικρό χωριό) κ.ο.κ. Τελική κατάληξη είναι η
γειτονιά 10ου βαθμού που αποτελεί την «Οικουμενόπολη», ενώ ο 4ος βαθμός κοινότητας
αποτελεί κλειστή κυψέλη με κυκλοφορία οχημάτων μόνο για προσπέλαση όπου η
κυκλοφορία διέλευσης οργανώνεται περιφερειακά με αρτηρίες και αποτρέπεται από
το εσωτερικό της κυψέλης με θηλιές και αδιέξοδα («κυψέλες εσωτερικής
κυκλοφορίας» του Buchanan report 1960).
Βιβλία
Κωνσταντίνος Δοξιάδης: κείμενα, σχέδια, οικισμοί, εκδ.Ίκαρος, Αθήνα, 2006
De Siris