Ντράζεν Πέτροβιτς
Ο Ντράζεν Πέτροβιτς γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1964 και πέθανε στις 7
Ιουνίου 1993, γνωστός και ως Mozart του Μπάσκετ, ήταν ένας από τους κορυφαίους
αθλητές Καλαθοσφαίρισης όλων των εποχών. Γεννήθηκε στην Κροατία (τότε
Γιουγκοσλαβία) το 1964 και ήταν ο πρώτος αθλητής της χώρας του που κατάφερε να
περάσει τον Ατλαντικό και να παίξει στο ΝΒΑ.
Τα Πρώτα του βήματα
Γεννημένος στο Šibenik, ο Ντράζεν ήταν ο 2ος γιός των Jovan
"Jole" και Biserka Petrović. Ο μεγάλος του αδελφός, Αλεξάντερ, ήταν ο
πρώτος της οικογένειας που ασχολήθηκε με την καλαθοσφαίριση και αυτός έδωσε το
έναυσμα στον μικρότερο Ντράζεν να ασχοληθεί με το άθλημα. Ο Ντράζεν σε ηλικία
μόλις 13 ετών ήταν μέλος της παιδικής ομάδας της τοπικής KK Šibenka Šibenik.
Εκεί ξεδίπλωσε για πρώτη φορά το ταλέντο του σκοράροντας αρκετά συχνα 50 και 60
πόντους. Σε ηλικία 15 ετών ήταν ήδη αναπόσπαστο μέλος της αντρικής ομάδας της
Šibenka.
Με το νεαρό Πέτροβιτς αδιαμφισβήτητο σταρ της ομάδας, η Šibenka κατάφερε να
φτάσει στον τελικό του κυπέλλου Κόρατς 2 φορές (το 1982 και το 1983), χάνοντας
όμως και της 2 φορές από την CSP Limoges. Το 1983 ο 18χρονος Πέτροβιτς με δυο
εύστοχες βολές έδωσε το πρωτάθλημα Γιουγκοσλαβίας στην ομάδα του, που νίκησε
έτσι την Μπόζνα Σαράγεβο, αλλά η Ομοσπονδία την επόμενη κιόλας ημέρα αφαίρεσε
τον τίτλο από την ομάδα του, επικαλούμενη αντικανονική διαιτησία.
Η Ευρωπαϊκή Καταξίωση
Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ
Αφού υπηρέτησε για ενα χρόνο στο στρατό, ο Πέτροβιτς ακολούθησε τα βήματα
του αδελφού του και πήρε μεταγραφή στην Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ. Μέσα στον πρώτο
χρόνο του στην Τσιμπόνα κατάφερε να κερδίσει το Πρωτάθλημα Γιουγκοσλαβίας και
το εθνικό κύπελλο. Επιπλέον, η νίκη με 87-78 - στην οποία ο Πέτροβιτς πέτυχε 39
πόντους - επί της Ρεάλ Μαδρίτης έφερε σε εκείνον και την Τσιμπόνα το πρώτο τους
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Το δεύτερο ήρθε τον επόμενο χρόνο, καθώς ο Πέτροβιτς
πέτυχε 22 πόντους και η Τσίμπονα νικησε τη Ζαλγκίρις Κάουνας, στην οποία
διέπρεπε ο θρυλικός Άρβιντας Σαμπόνις. Η ίδια χρονιά έφερε στην Τσιμπόνα άλλο
ένα εθνικό κύπελλο, με τον Πέτροβιτς να πετυχαίνει 46 πόντους απέναντι στην
παλιά αντίπαλο, Μπόζνα. Το 1987 ο παίκτης κατέκτησε το τρίτο ευρωπαϊκό του
τρόπαιο: το Κύπελλο Κυπελλούχων απέναντι στη Σκαβολίνι Πεσάρο, όπου έβαλε 28
πόντους.
Με την εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας, ο Πέτροβιτς κατέκτησε το χάλκινο
μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984. Στην τρίτη θέση βρέθηκε και στο
Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 1986, που έχει χαραχτεί στη μνήμη των θεατών για το
"θρίλερ του τελευταίου λεπτού", στον ημιτελικό με τη Σοβιετική Ένωση.
Από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1987 ο Πέτροβιτς επέστρεψε ξανά με το χάλκινο
μετάλλιο, καθώς η Γιουγκοσλαβία ηττήθηκε από τη διοργανώτρια και μετέπειτα
πρωτάθλήτρια Ευρώπης Ελλάδα. Η παγκόσμια Πανεπιστημιάδα, που διεξήχθη στο
Ζάγκρεμπ το 1987, βρήκαν τη Γιουγκοσλαβική ομάδα, με τον Πέτροβιτς στη σύνθεση
της, να κερδίζει το χρυσό μετάλλιο. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988, ο
Πέτροβιτς κατέλαβε με τη Γιουγκοσλαβία τη δεύτερη θέση, αφού έχασαν για ακόμη
μία φόρα από την ισχυρή Σοβιετική ένωση.
Ο μέσος όρος πόντων του Πέτροβιτς, κατά τη διάρκεια των τεσσάρων χρόνων που
αγωνίστηκε με την Τσιμπόνα, ήταν 37,7 πόντοι στην πρώτη κατηγορία του
γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος και 33,8 στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, με
προσωπικά ρεκόρ αυτά των 112 και 62 πόντων. Το φύλλο αγώνος ήταν γνωστό ότι
συχνά έδειχνε 40, 50, ακόμη και 60 πόντους για εκείνον σε ένα μόνο παιχνίδι. Μάλιστα,
σε ένα παιχνίδι Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος το 1986, πέτυχε 9 τρίποντα απέναντι
στη CSP Limoges - τα επτά από τα οποία ήταν συνεχόμενα, στην περίοδο του πρώτου
ημιχρόνου - για μια τελική συγκομιδή 45 πόντων και 25 ασσίστ. Σαν κάθε μεγάλος
παίκτης που σέβεται τον εαυτό του, ο Πέτροβιτς χρειαζόταν νέες προκλήσεις, τις
οποίες η Τσιμπόνα και το Γιουγκοσλαβικό Πρωτάθλημα δεν μπορούσαν να του
προσφέρουν. Παράλληλα, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, οι Portland Trail Blazers
είχαν επιλέξει τον νεαρό τότε Πέτροβιτς στον τρίτο γύρο του NBA draft το 1986.
Ωστόσο, εκείνος αποφάσισε να αναβάλλει την αναχώρηση του για τις Η.Π.Α. και
έτσι, το 1988, υπέγραψε στη Ρεάλ Μαδρίτης για το αστρονομικό , για τα δεδομένα
της εποχής, ποσό των 4 εκατομμυρίων δολλαρίων ($).
Ρεάλ Μαδρίτης
Η περίοδος 1988-1989 βρήκε τον Πέτροβιτς να φοράει τα χρώματα ενός μεγάλου
ισπανικού συλλόγου, της Ρεάλ Μαδρίτης. Παρά το γεγονός ότι έχασαν το πρωτάθλημα
στις λεπτομέρειες, καθώς ηττήθηκαν από την Μπαρτσελόνα στο πέμπτο και
καθοριστικό παιχνίδι της σειράς των τελικών, ο Πέτροβιτς βοήθησε τη Ρεάλ να
φτάσει στην κατάκτηση του εγχώριου κυπέλλου, υπερισχύοντας των Καταλανών στον
τελικό της διοργάνωσης. Ακόμη, ο Πέτροβιτς οδήγησε το σύλλογο σε θρίαμβο στον
τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων απέναντι στη Snaidero Caserta, επαναλαμβάνοντας
την προηγούμενη καλύτερη συγκομιδή πόντων του στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις (62
πόντοι). Αυτή ήταν και η πρώτη και τελευταία του σεζόν στην Liga ACB, αλλά
ακόμη κρατά ένα από τα ρεκόρ ατομικής απόδοσης στο πρωτάθλημα Ισπανίας σε σειρά
τελικών σε πόντους (42) και τρίποντα (8).
Μια εξαιρετική περίοδος σε συλλογικές διοργανώσεις για τον Πέτροβιτς,
έφτασε στο αποκορύφωμά της με το κατόρθωμα του με την εθνική ομάδα, το 1989:
στο Ευρωμπάσκετ του Ζάγκρεμπ η νεαρή Γιουγκοσλαβική ομάδα έφτασε μέχρι τον
τελικό, όπου νίκησε την Ελλάδα. Ο Πέτροβιτς ήταν ο δεύτερος σκόρερ της
διοργάνωσης και αναδείχτηκε ο πιο πολύτιμος παίκτης (MVP).
Παρακινημένος από την πρόκληση και πιεζόμενος από τους Portland Trail
Blazers, οι οποίοι τον είχαν επιλέξει στην 60η θέση του NBA draft το 1986, ο
Πέτροβιτς τελικά έμεινε σταθερός στην απόφαση του και προσπάθησε να εδραιωθεί
στο NBA. Έφυγε από την Ισπανία μάλλον απότομα στο τέλος της περιόδου,
"έσπασε " το συμβόλαιο που είχε με τη Ρεάλ και ενσωματώθηκε στους
Blazers για την περίοδο 1989-1990.
Το Ταξίδι στο ΝΒΑ
Portland Trail Blazers
Στις πολλές δηλώσεις του πριν από την άφιξη του στο Πόρτλαντ, ο Πέτροβιτς
εξέφρασε ότι η έλλειψη αγωνιστικού χρόνου είναι το μοναδικό εμπόδιο προς την
επιτυχία του στο NBA. Στην πρώτη του, μάλιστα, περίοδο με τους Blazers, οι
ανησυχίες του αυτές επιβεβαιώθηκαν. Με τους βασικούς Clyde Drexler και Terry
Porter να έχουν καθιερωθεί, ο τότε Μεγαλύτερος Ευρωπαίος Παίκτης της χρονιάς -
σύμφωνα με τη La Gazzetta dello Sport - περιορίστηκε στο να παίζει 12 λεπτά ανά
παιχνίδι - λεπτά τα οποία συγκέντρωνε κυρίως στο τέλος κάθε παιχνιδιού, όταν
όλα είχαν κριθεί - αφήνοντας του ένα φτωχό μέσο όρο 7,4 πόντων ανά παιχνίδι. Το
ξεκίνημα της περιόδου 1990-1991 έφερε την πικρή απογοήτευση του Πέτροβιτς σε
αποκορύφωση, καθώς ο αγωνιστικός του χρόνος μειώθηκε σε 7 λεπτά. Προς επιμονή
του, μετά από 38 παιχνίδια στη σεζόν (στα 20 από τα οποία ο Πέτροβιτς δεν
αγωνίστηκε καθόλου), μια ανταλλαγή με τους Denver Nuggets τον έστειλε στους New
Jersey Nets.
Το καλοκαίρι ανάμεσα στις δύο πιο απογοητευτικές περιόδους της
επαγγελματικής του καριέρας, ο Πέτροβιτς, παρ' όλα αυτά, έγραφε ξανά ιστορία με
την εθνική ομάδα, καθώς η Γιουγκοσλαβία στέφθηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια,
επικρατώντας της Σοβιετικής Ένωσης, για να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στο
Μπουένος Άιρες.
New Jersey Nets
Στις 23 Ιανουαρίου, 1991, ο Πέτροβιτς έγινε παίκτης των New Jersey Nets. Ο
Πέτροβιτς τώρα ήταν μέλος μιας ομάδας η οποία ανέδειξε δύο από τους καλύτερους
και πολλά υποσχόμενους νέους στο πρωτάθλημα, τους Kenny Anderson και Derrick
Coleman, αλλά που δεν είχε φτάσει στα play-off από το 1986. Αποφασισμένος να
μην αφήσει το περιστατικό με το Πόρτλαντ να επαναληφθεί, ανταποκρίθηκε άμεσα
στον αυξημένο αγωνιστικό του χρόνο (20,5 λεπτά ανά παιχνίδι), μετρώντας ένα
μέσο όρο 12,6 πόντων ανά παιχνίδι και 43 παιχνίδια με τους Nets. Η πρώτη του
ολοκληρωμένη περίοδος με την ομάδα του New Jersey ήταν πραγματικά φανταστική:
χωρίς να έχει χάσει ούτε ένα παιχνίδι, ο Πέτρο, όπως τον αποκαλούσαν, είχε ένα
μέσο όρο 20,6 πόντων σε 36,9 λεπτά στο παρκέ, ενώ ήταν και ο κορυφαίος όλων των
γκαρντ του NBA σε ποσοστό ευστοχίας εντός πεδιάς (51%). Καθιερώθηκε ως ο ηγέτης
της ομάδας και ανακυρήχτηκε MVP της. Ακόμα σπουδαιότερα, η επιτυχία του
συνοδεύτηκε και με επιτυχία της ομάδας, καθώς οι Nets σημείωσαν 14 περισσότερες
νίκες από την προηγούμενη περίοδο και κατάφεραν να φτάσουν στα play-off. Ο
Πέτροβιτς συνέχισε την ανοδική του πορεία, αύξησε το μέσο όρο πόντων του (22,3)
την περίοδο 1992-1993 και επανέλαβε τα εξαιρετικά ποσοστά ευστοχίας σε σουτ
τριών πόντων από την προηγούμενη σεζόν (45%), για να ηγηθεί και πάλι όλων των
γκαρντ του πρωταθλήματος σε ποσοστό ευστοχίας στα δίποντα (52%). Τα Αμερικανικά
μέσα ενημέρωσης τον τίμησαν, επιλέγοντας τον στην τρίτη καλύτερη ομάδα
ολόκληρου του πρωταθλήματος εκείνη την περίοδο. Ωστόσο, η αποτυχία να λάβει μια
πρόσκληση για το NBA All-Star game του 1993, απογοήτευσε βαθύτατα τον Πέτροβιτς:
ήταν, μάλιστα, ο μοναδικός ανάμεσα στους 15 μεγαλύτερους σκόρερ του NBA εκείνη
τη σεζόν που δεν κλήθηκε (!).
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 στη Βαρκελώνη συμμετείχε και η,
ανεξάρτητη πλέον, Κροατία και ο Πέτροβιτς ήταν ο αρχηγός της κροατικής εθνικής
ομάδας καλαθοσφαίρισης στο Ολυμπιακό τουρνουά. Χάνοντας μόνο από την
Αμερικανική Dream Team, του Τζόρνταν και των άλλων αστέρων, σε παιχνίδια
νοκ-άουτ, η δυνατή και εμπνευσμένη κροατική ομάδα κατάφερε να φτάσει στον
τελικό - με τις καθοριστικές ελεύθερες βολές που εκτέλεσε ο ίδιος ο Πέτροβιτς
στον ημιτελικό με τη, διαλυμένη πια, Σοβιετική Ένωση. Στο τέλος, η θρυλική
σήμερα ομάδα των Η.Π.Α., αποτελούμενη από αστέρες του NBA, αποδείχθηκε πολύ
σκληρή για την Κροατία, αναγκάζοντας τον Πέτροβιτς και τους συμπαίκτες του να
γυρίσουν στην πατρίδα τους με το ασημένιο μετάλλιο.
Το Τραγικό τέλος
Το καλοκαίρι του 1993, μετά από την καλύτερη σεζόν του στο NBA και τον
αποκλεισμό των Nets από τον πρώτο γύρο από τους Cleveland Cavaliers, ο
Πέτροβιτς ταξίδεψε στην Πολωνία, όπου η κροατική εθνική ομάδα έπαιζε έναν αγώνα
για τα προκριματικά του Ευρωμπάσκετ του 1993. Σκεπτόταν σοβαρά την αποχώρηση
του από τους Nets, απογοητευμένος από την τεταμένη κατάσταση ανάμεσα σε εκείνον
και τους, όπως πίστευε, ζηλόφθονες συμπαίκτες του, καθώς επίσης και το γεγονός
ότι οι Nets δεν του είχαν κάνει ακόμη πρόταση για ανανέωση του συμβολαίου του.
Είπε, ακόμη, σε Αμερικανούς δημοσιογράφους ότι η έλλειψη αναγνώρισης στο
πρωτάθλημα τον είχε κάνει να σκέφτεται να αφήσει τελείως το NBA και να παίξει
μπάσκετ στην Ελλάδα. Μάλιστα, αργότερα φημολογήθηκε ότι ο Πέτροβιτς είχε
συμφωνήσει σε όλα με τον Παναθηναϊκό, σύμφωνα με την ιστορία του ιδιοκτήτη του,
Παύλου Γιαννακόπουλου, ο οποίος κατ' ισχυρισμόν είχε προσφέρει υπογεγραμμένο
συμβόλαιο με κενούς τους όρους ποσού αμοιβής - όλα αυτά έγιναν μέρος του θρύλου
του Ντράζεν Πέτροβιτς. Μετά το παιχνίδι, για προσωπικούς λόγους, ο παίκτης
αποφάσισε να μην επιστρέψει στην Κροατία μαζί με τους συμπαίκτες του και, παρά
τις προειδοποιήσεις του Στόγιαν Βράνκοβιτς - φίλου και συμπαίκτη του - που δεν
είχε καλό προαίσθημα (!), ξεκίνησε το ταξίδι με ιδιωτικό όχημα.
Ο Ντράζεν Πέτροβιτς σκοτώθηκε ως επιβάτης σε αυτοκίνητο που ενεπλάκη σε
αυτοκινητιστικό δυστύχημα στη βρεγμένη άσφαλτο του Autobahn 9 στο Ντένκεντορφ
(κοντά στην πόλη Ίνγκολστατ, στο γερμανικό κρατίδιο της Βαυαρίας), στις 17:20
περίπου στις 7 Ιουνίου, 1993 τεσσερισήμισι μήνες πριν από τα 29α γενέθλια του.
Σύμφωνα με την αναφορά της αστυνομίας του Ίνγκολστατ, εκείνο το απόγευμα,
ένα διερχόμενο φορτηγό προσέκρουσε και εισχώρησε στην οδική διαχωριστική
νησίδα. Όλα αυτά συνέβησαν καθώς ο οδηγός προσπαθούσε να αποφύγει τη σύγκρουση
με ένα ιδιωτικό όχημα στη δική του λωρίδα και έχασε τον έλεγχο του φορτηγού, το
οποίο προσέκρουσε στο οδικό διάφραγμα για να σταματήσει τελικά και να μπλοκάρει
και τις 3 λωρίδες κυκλοφορίας με κατεύθυνση το Μόναχο. Δευτερόλεπτα αργότερα,
ένα VW Golf, το οποίο μετέφερε τον κοιμισμένο Πέτροβιτς στη θέση του συνοδηγού,
προσέκρουσε στο φορτηγό, σκοτώνοντας μόνον αυτόν και αφήνοντας την οδηγό -
Κλάρα Ζάλαντζι, μοντέλο από τη Γερμανία, με την οποία ο Πέτροβιτς ήταν
ερωτευμένος - και μια Τουρκάλα μπασκετμπολίστρια, η οποία καθόταν στα πίσω
καθίσματα, με σοβαρούς μόνο τραυματισμούς. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι η οράτητα
του δρόμου ήταν πολύ κακή και ότι ο Πέτροβιτς δε φορούσε ζώνη ασφαλείας.
Hall of Fame
Ο τάφος του Ντράζεν Πέτροβιτς στο Mirogoj έγινε αμέσως "ιερό" για
τους συμπατριώτες του. Το στάδιο της Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ μετονομάστηκε σε Drazen
Petrovic Basketball Hall στις 4 Οκτωβρίου, 1993 και η πόλη του Ζάγκρεμπ του
αφιέρωσε μια πλατεία, δίνοντας της το όνομά του. Οι Nets απέσυραν τη φανέλα με
το νούμερο 3, την οποία ο παίκτης φορούσε, στις 11 Νοεμβρίου, 1993. Από το
1994, το βραβείο του Πολυτιμότερου Παίκτη (MVP) στο NBA έφερε το όνομα του.
Στις 29 Απριλίου, 1995, ανεγέρθη άγαλμα εις ανάμνησιν της σπουδαιότητας
αυτού του μεγάλου αθλητή μπροστά από το Ολυμπιακό Μουσείο της Λωζάνης, στην
Ελβετία, καθιστώντας τον, έτσι, μόλις το δεύτερο αθλητή που λαμβάνει τέτοια
τιμή. Ο Πέτροβιτς έγινε μέλος του Basketball Hall of Fame το 2002. Στις 9
Ιουλίου του 2001, έχοντας επικρατήσει του Patrick Rafter στο τουρνουά τένις του
Γουίμπλεντον, ο Κροάτης τενίστας Γκόραν Ιβανίσεβιτς αφιέρωσε την νίκη του στον
αδικοχαμένο φίλο και συμπατριώτη του Ντράζεν Πέτροβιτς και φόρεσε την εμφάνιση
του με τους Nets, ανάμεσα σε ένα πλήθος 100.000 ατόμων που πανηγύριζε το
θρίαμβο του στο Σπλιτ. Το 2006, η 13η επέτειος από το θάνατο του Πέτροβιτς
στιγματίστηκε από τα εγκαίνια του Μουσείου Drazen Petrovic στο Ζάγκρεμπ, ενός
πραγματικού "ναού" αφιερωμένου στην προσωπικότητα και τα επιτεύγματά
του, με δέκα χώρους εκθεμάτων πολυτροπικού περιεχομένου τα οποία αποτυπώνουν
ολόκληρη την καριέρα αυτού του σπουδαίου παίκτη.
Μουσείο Drazen Petrovic
Το μουσείο έχει γίνει στη μνήμη του Ντράζεν Πέτροβιτς, και αποτελεί μια
συλλογική προσπάθεια με ηγέτη το Ίδρυμα Drazen Petrovic σε συνεργασία με την
κυβέρνηση της Κροατίας, την Πόλη του Ζάγκρεμπ και το Κροατικό Μουσείο
Αθλητισμού. Το μουσείο ξεκίνησε ως μια ιδέα των γονιών του Drazen Petrovic,
Biserka and Jole Petrovic, που ενισχύθηκε από τη συνεισφορά γνωστών Κροατών
αρχιτεκτόνων (Andrija Rusan και Niksa Bilic). Όλα τα αντικείμενα που εκτίθενται
στο μουσείο έχουν συλλεχθεί και κατηγοριοποιηθεί από το Κροατικό Μουσείο Αθλητισμού.
Την οργάνωση και λειτουργία του μουσείου έχει εξ' ολοκλήρου το Ίδρυμα Dražen
Petrović, στο οποίο ηγείται η οικογένεια του Ντράζεν. Για την ίδρυση και
λειτουργία του μουσείου αυτού έχουν πραγματοποιηθεί πολλές γενναιόδωρες
συνεισφορές από αντιπροσώπους της Κροατικής κυβέρνησης, της πόλης του Ζάγκρεμπ,
γνωστούς συναθλητές του αλλά και από πολλές επιχειρήσεις και ανώνυμους πολίτες.
Τα επίσημα εγκαίνια του μουσείου πραγματοποιήθηκαν στις 7 Ιουνίου 2006, ενώ
επίσημα η λειτουργία του μουσείου ξεκίνησε στα τέλη Δεκεμβρίου 2006. Το μουσείο
είναι ανοικτό τις καθημερινές από τις 10:00 πμ. έως τις 2:00 μμ. και το
απόγευμα από τις 5:00 μμ. έως τις 8:00 μμ. Η πλατεία μπροστά στην οποία
λειτουργεί το μουσείο Dražen Petrović έχει μετονομαστεί σε Πλατεία Ντράζεν Πέτροβιτς
προς τιμή του μεγάλου Κροάτη μπασκεμπολίστα.
De Siris